Trabzon’da, Afet Risk Tahlil Sistemi (ARAS) Projesi heyelan tehlike haritasına nazaran, 4 bin 685 kilometrekare alanda 168 eğitim- öğretim binası ile 193 caminin çok yüksek tehlikeli alanda yer aldığı belirlendi. Jeoloji Mühendisleri Odası Şube Lideri Semih Hamzaçebi, “Nüfus artışıyla yapılan meskenlerimiz ve yollar heyelan tehlikesini daha da artırıyor. Bunun tahlili planlı yapılaşmadır. Herkesin ve bilhassa kırsalda yaşayanların kendi başına nazaran bina yapmaması gerekiyor” dedi.
Doğu Karadeniz’de global iklim değişikliğinin de tesiriyle görülen ani lokal ve şiddetli yağışların yol açtığı, can ve mal kayıplarıyla sonuçlanan sel ve heyelanlara karşı önlemler alınıyor. Türkiye’de heyelanın en fazla yaşandığı vilayetler ortasında yer alan Trabzon’da, Afet ve Acil Durum (AFAD) Müdürlüğü ile Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) tarafından ARAS Projesi hazırlandı. Çalışma kapsamında heyelan riski taşıyan bölgeler belirlenerek tehlike haritası oluşturuldu.
Okullar riskli
Haritaya nazaran, toplam 4 bin 685 kilometrekarelik alan üzerindeki ilkokul, ortaokul, lise, özel okul ve kreş olmak üzere toplam 923 eğitim ve öğretim binasından 168’inin çok yüksek, 258’inin ise yüksek tehlikeli alan üzerinde olduğu belirlendi. Hizmet veren eğitim kurumlarından ilkokulların yüzde 9’u çok yüksek, yüzde 40’ı yüksek, ortaokullardan yüzde 13’ü çok yüksek, yüzde 44’ü yüksek, liselerin ise yüzde 63’ünün çok yüksek, yüzde 44’ünün ise yüksek riskli alanda şurası olduğu tespit edildi.
Kent genelindeki 1873 mescitten 193’ünün çok yüksek, 582’sinin ise yüksek heyelan riskli alanda bulunduğu belirlendi. Haritada oransal olarak mescitlerin yüzde 10’unun çok yüksek, yüzde 41’inin ise yüksek riskli alanda bulunduğuna yer verildi.
“Çözüm planlı yapılaşma”
Artan nüfusa bağlı yapılaşmanın da artığını söyleyen Jeoloji Mühendisleri Odası Şube Lideri Semih Hamzaçebi, “Karadeniz bölgesi heyelana hassas alanlar tarafından bir yoğunluk arz ediyor. Bizim aslında köylerimizin yerleştiği alanları birçok ilçemizin yerleştiği alanlar eski heyelan düzlükleri üzerinde ya da dere yataklarında bulunuyor. Artan nüfusla birlikte yaptığımız bina, yol ya da mühendislik yapılarından HES’ler, kamu binaları, belediye binaları, okulları bunların hepsini düşündüğümüzde bu alanların üzerinde yoğunluk oluşturuyor. Nüfus artışıyla birlikte yapılan konutlarımız ve yollar heyelan tehlikesini daha da artırıyor zira daima şevle oynuyoruz. Bunun tahlili planlı yapılaşmadır. Herkesin ve bilhassa kırsalda yaşayanların kendi başına nazaran bina yapmaması gerekiyor. Bu yönetmelikte var lakin uygulamıyoruz” diye konuştu.
“Mühendislik hizmeti almadan konut yapmayın”
Bölge halkına kırsalda mesken yapmamaları konusunda ihtarlarda bulunan Hamzaçebi, “Özellikle kent dışında yaşayan vatandaşlarımız, köyde hiç kullanmadıkları, 10-15 günlüğüne gelip kullandıkları bir yere gidip başlarına nazaran konut yapmasınlar. Gelip vakit geçireceklerse otelde kalabilirler. 15 günlük bir vakit ayırdıkları bir yer için yol ve mesken imaline girmesinler. Bunlar köylerdeki yapı oranını artırıyor. Bununla bir arada yol ağımız da genişliyor ve en ufak bir sel, taşkın ya da heyelanda bu alanlar tetiklenerek büyük olaylara sebebiyet veriyor. Vatandaşların köyde bir şey yaptıracağı vakit mühendislik hizmeti almalarını tavsiye ediyorum. Hiçbir mühendislik hizmeti almadan yalnızca bir ustayla konut imaline girmesinler. Maliyetlere bakarsan, 300 yahut 500 bin lira para harcanan bir yapıya 5-10 bin liralık etüt yaptırmamak çok komik bir şeydir. Bunu yaptırmalıyız yoksa temeli sağlam yapılmayan bir şeyin üstüne ne bina koyarsak koyalım hiçbir kıymeti yok” dedi. (DHA)
