Dünya Ticaret Örgütü’nün (DTÖ) Cenevre’de yapılan 12’nci Bakanlar Konferansı’nda 164 üye ülkenin temsilcileri bir dizi mevzuda uzlaşma sağladı. Buna nazaran daha fazla ülkenin Covid-19 aşısı üretebilmesi için aşı patentlerinin süreksiz bir müddetliğine kaldırılmasına karar verildi. Bu sayede Covid-19 aşılarına dünya genelinde bilhassa de fakir ülkelerde eşit erişim hakkının tanınması hedefleniyor.
Konferansta bunun yanı sıra uzun yılladır tartışmalara neden olan ziyanlı balıkçılık sübvansiyonlarının azaltılması konusunda da muahede sağlandı. Bu uzlaşma ile çok balık avcılığının önüne geçilmesi amaçlanıyor.
DTÖ ayrıyeten dünya genelinde açlıkla uğraş eden Dünya Besin Programı (WFP) tarafından yapılan alımların ihracat kısıtlamaları ile engellenmemesi konusunda da uzlaştı.
“DTÖ vaktimizin zorluklarına reaksiyon verebilecek durumda”
Dünya Ticaret Örgütü Lideri Ngozi Okonjo-Iweala Çarşamba günü sona ermesi planlanan lakin Cuma sabahına dek devam eden görüşmelerin akabinde yaptığı açıklamada uzlaşmayı, “DTÖ vaktimizin zorluklarına reaksiyon verebilecek durumda olduğunu gösterdi” kelamlarıyla özetledi. Okonjo-Iweala’nın konuşması üye ülkelerin hükümet temsilcileri tarafından akışlanırken, sivil toplum temsilcileri bu duruma reaksiyon gösterdi. Public Citizen kuruluşundan Melinda St. Louis, “DTÖ üyelerinin sendeleyen bir kurumu kurtarmaya çalışması ve ahlaksız kurumsal karları hayat kurtarmaktan daha öncelikli hale getirmesi utanç verici” diye konuştu.
Gözlemciler sonuç bildirgesindeki “DTÖ’de gerekli ıslahatlar için çalışmaya kararlıyız,” “Bizce ıslahatların tüm fonksiyonlarının güzelleştirilmesi gerekir” üzere bilinmeyen sözlerin müzakerelerin güçlü geçtiğine işaret ettiğini belirtiyor.
12 Haziran’da başlayan görüşmelerin 15 Haziran’da sona ermesi planlanmış lakin uzlaşma sağlanamayınca görüşmeler uzamıştı.
DTÖ kurulduğu 1995 yılından bu yana en büyük krizini yaşıyor. Global tansiyonlar, birçok ülkenin himayeci siyasetler izlemesi ve Covid salgını, DTÖ üzerindeki baskıyı artırıyor. Bilhassa Covid salgınının ortaya çıkmasından bu yana DTÖ’ye sık sık fonksiyonunu yitirdiği tenkitleri yöneltiliyor.
