DEVA Partisi tarafından hazırlanan ‘Adil Yargı Hareket Planı’, parti genel merkezinde düzenlenen basın toplantısında kamuoyu ile paylaşıldı. Plandda; “Ya gerçek bir hukuk devleti olacağız ya da daima birlikte zulme hapsolacağız. İbn Haldun’u hatırlayalım. O büyük düşünürün Mukaddime’de dediği üzere; insanlara haklarının verilmemesi ve hakların ihlal edilmesi bir zulümdür. Bu zulmün bedeli ağırdır.” sözleri yer aldı.
DEVA Partisi’nin hazırladığı aksiyon planını, DEVA Partisi Genel Lideri Ali Babacan ile Hukuk ve Adalet Siyasetleri Lideri Mustafa Yeneroğlu tanıttı. Yeneroğlu, konuşmasına muharrir Franz Kafka’nın Dava isimli romanında yer alan Josef K. karakterinin “Bir sürü boş şey ortasında adalet kaybolup gidiyor. Ortada hiçbir şey yokken mahkeme bir kabahat yaratıyor” kelamlarıyla başladı. Anayasa Mahkemesi Lideri Zühtü Arslan’ın “Radikal adımlar atılmalı” kelamlarına dikkat çeken Yeneroğlu şunları söyledi:
‘İçi boşalan “hukuk devleti” fikri, Anayasamızda yazan iki sözden ibaret artık’
“Avrupa Kuruluna üye 47 ülkenin toplamının Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine yaptığı müracaat sayısı 72 bin, bizde yalnızca Anayasa Mahkemesine yapılan başvuruş sayısı 110 bin. Bu dramatik sayılar da göstermektedir ki; ülkemiz ismine bir yol ayrımındayız. İktidarın bir ahtapot üzere sardığı yargı alenen adaletsizlik dağıtıyor. İktidar adil üzere görünme gereği dahi duymuyor. Adaletsiz tertibini, büyük bir pişkinlikle sürdürüyor.”
‘Beka sıkıntısı zulmün kendisidir’
“Ya gerçek bir hukuk devleti olacağız ya da daima birlikte zulme hapsolacağız. İbn Haldun’u hatırlayalım. O büyük düşünürün Mukaddime’de dediği üzere; insanlara haklarının verilmemesi ve hakların ihlal edilmesi bir zulümdür. Bu zulmün bedeli ağırdır. Zulüm, yani insan haklarının ihlal edilmesi, toplumun ve medeniyetin harap olmasına ve ne yazık ki bir mühlet sonra devletin çökmesine neden olur. Beka problemi, aslında zulmün kendisidir. Zulüm beka sorunudur.”
‘İlk ıslahat olarak yürütmeyi hukukun üstünlüğüne tabi kılacağız’
“Anayasal devletten bahsedebilmemiz için bağımsız ve tarafsız yargı kuraldır. Maalesef ülkemizde yargı ne tarafsız ne de bağımsızdır. Yargı zorbalığın bekçisi haline getirilmiştir. İşte bu sebeplerle huzurunuzda ilan ettiğimiz Adil Yargı Aksiyon Planımız, yargının her bir kesiminde ıslahatlar öngören bir plandır. Kapsamlı ve çetrefilleşmiş yargı problemlerine kuşatıcı tahlillerimiz var. İktidara geldiğimizde acilen bu adımları atacak ve yargıyı siyasetin güdümünden kurtaracağız.”
Müfredata yeni dersler konulacak
“İlkokuldan itibaren özgürlükçü demokrasi, hukukun üstünlüğü, insan hakları ve bayan erkek eşitliği derslerini eğitim müfredatına koyacağız. Zira biliyoruz ki, kanunları yalnızca hukukçular biliyorsa, o yerde hukuk yok demektir. Münasebetiyle adalet şuurunu ve özgürlük kültürünü sarsılmaz, kıyamet kopsa da tartışılmaz bir şuur olarak toplum sistemimizin vazgeçilmezi haline getirmeliyiz.”
Kriterlere uymayan hukuk fakültelerini kapatılacak
“Nitelikli hukuk eğitimi için standartlar oluşturacak ve bunları sağlamayan hukuk fakültelerini vakitle kapatacağız. Mevcut hukuk fakültelerinin kontenjanlarını azaltacağız. Hukuk fakültesine girişi zorlaştırmak için de uygulanan barajı yükselteceğiz. Hukuk fakültelerinin müfredatını dünyanın önde gelen hukuk fakültelerinin programlarını da dikkate alarak kapsamlı yeniliklere tabi tutacağız. Hukuk fakültelerinin enstitüler açmasını teşvik edeceğiz. Hukuk mezunlarının avukatlık stajına başlayabilmeleri için geçmeleri gereken ve hakikaten ölçücü bir imtihan olarak düzenlenecek olan Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı’nı derhal uygulamaya koyacağız.”
Çoklu baro sistemine son verilecek
“Avukatlık mesleğine yargının asli bir ögesi olarak anayasal statü vereceğiz. Çoklu baro modeline son vereceğiz. Baro ve barolar birliği seçimlerinde temsilde adalet ve seçim sonrası idare şuralarında da nisbi temsili uygulayacağız. Böylelikle baroların ideolojik ayrışmaların tarafı olmaları engellenecektir. Barolar üzerinden siyasi kamplaşmalar oluşturulmasını gerçek bulmuyoruz. Baroların mesleksel faaliyetlerin kolaylaştırılması ve hukuk devleti ismine inisiyatif almasını destekliyoruz. Baroların, adliye idaresinden sorumlu adalet komitelerinde temsil edilmesini sağlayacağız.“
Avukatların geliri iyileştirilecek
“Barolar siyasete karışamaz üzere yaklaşımlar hukuk devletinden uzak bir zihniyetin tezahürüdür. Barolar olağan ki konuşacak. Baroların hukukun üstünlüğünden öteki bir ideolojik yaklaşıma tabi olmalarını hakikat bulmuyoruz.”
“Avukatların baroların belirlediği tavsiye niteliğindeki fiyatlardan düşük maaş verilmesinin önüne geçeceğiz. Stajyer avukatlara Adalet Bakanlığı bütçesinden ödenek ayıracağız. İsimli yardım ve CMK hizmetlerinde genç avukatlara mesleklerinin birinci beş yılında öncelik tanıyacak ve bu fiyatları artıracağız. Hür çalışan fakat ofis tutamamış avukatlara baroların toplantı odası imkânı sunmasını sağlamak üzere teşvik sağlayacağız.”
‘Hâkim ve savcılar kimseye referans borcu hissetmeyecek’
“Hâkim ve savcıların mesleğe girerken öncelikle Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı’ndan aldıkları puana nazaran birinci elemeleri yapılacak. Sonra çoktan seçmeli bir yazılı imtihan yapacağız. Çoktan seçmeli imtihandan geçen adayları bu sefer ikinci kademede, klasik sorulardan oluşan, muhakeme yeteneklerini ölçen bir imtihana tabi tutacağız.
Böylece başarılı, nitelikli bir hukukçu hiç kimseden referans almadan mesleğe girebilecek. Dahası meslek hayatı boyunca kendini birilerine manevi bir borç ödemek zorunda hissetmeyecek.”
Yüksek yargıda cinsiyet kotası
“Hâkimler Konseyi ile Savcılar Konseyi üyelerinin misyon mühletini 6 yıllık tek seferle sınırlayacağız. Üyelerin en az yarısının TBMM tarafından ve siyasi tarafsızlığı sağlayacak formda üçte iki nitelikli çoğunlukla seçilmesini temel alacağız. TBMM tarafından seçilecek adayların kamuya açık bir biçimde mülakata tabi tutulmasını sağlayacağız. Hem Yargıçlar Kurulu’nda hem Savcılar Kurulu’nda ve hem de bütün yüksek mahkemelerde cinsiyet kotası öngöreceğiz.”
‘Anayasa Mahkemesi’ne TBMM tarafından seçilecek 18 üye, TBMM’de televizyondan canlı yayınlanacak mülakatlar sonucunda seçilecek’
“Mevcutta 15 olan üye sayısını 21’e çıkaracağız. Meclis, 21 üyeden 18’ini, üye tamsayısının üçte iki nitelikli çoğunluğuyla seçecek. Anayasa Mahkemesi’nin üye kombinasyonunu da ziyadesiyle çeşitlendirdik.
Cinsiyet kotasıyla birlikte öğretim üyeleri, Sayıştay, Yargıtay, Danıştay üyeleri, avukatlar, Anayasa mahkemesi raportörleri, üst seviye kamu vazifelileri, hakim ve savcılar ortasından atamalar gerçekleştirilecek. Hiçbir küme Anayasa Mahkemesi’nde ideolojik/siyasal tartı kazanmayacak.”
‘Anayasa Mahkemesi’ne ferdî müracaatın kapsamını genişleteceğiz’
“Bireysel müracaat mühletini 30 günden 60 güne çıkaracağız. Anayasa Mahkemesi’nde kişisel müracaatları inceleyen kısım sayısını artıracağız. Anayasa Mahkemesi’ne iptal davası açma hakkını genişleterek anayasal kontrolü kolaylaştıracağız. TBMM’de kümesi bulunan tüm siyasi partilerin ve TBMM üye tamsayısının en az onda biri kadar milletvekilinin iptal davası açabilmesini sağlayacağız.
Anayasa Mahkemesi’ni organ uyuşmazlığı davaları bakımından da yetkilendireceğiz. Böylelikle yasama, yürütme, yargı organları ile siyasi partiler ya da Anayasa’da düzenlenen kurumlardan biri, bir öteki anayasal organ ya da kurumun anayasal yetkilerini aştığı argümanıyla Anayasa Mahkemesine başvurabilecek.”
‘Yargının bağımsızlığını ve mahkemelerin niteliğinin artırılmasını sağlayacağız’
“Yargıtay ve Danıştay’a üyelik için somut ve objektif kriterler öngöreceğiz. Koşulları sağlamayan hâkim ve savcılar bu mahkemelerde vazife alamayacak. Atamalarda üyelerin en az yarısının bölge adliye mahkemesi ve bölge yönetim mahkemelerinden olmasını zarurî kılacağız. Yargıtay ve Danıştay üyeliklerinde objektif kriterler getirerek, atama makamlarını Yargıtay’da büsbütün, Danıştay’da ise dörtte üç oranında Yargıçlar Kurulu’na bırakacağız.”
Sayıştay’ın tesir gücü artacak
“Kesin karar yetkisine sahip Sayıştay’ı Anayasa’da yüksek mahkeme olarak düzenleyeceğiz. Sayıştay’ın yolsuzlukları hakikaten tespit eden ve yargılayan bir mahkeme haline gelmesini sağlamak için üyelerinin bütünüyle TBMM tarafından nitelikli çoğunlukla seçilmesini sağlayacağız. Sayıştay raporlarının tamamının TBMM Kesin Hesap Komisyonu’na sunulmasını mecburî tutacağız.”
‘Geç kalan adaletin adalet olmadığının şuuruyla hareket ediyoruz.’
“Atacağımız birinci adım yargı sistemimizde yargılamaların uzun sürmesini engellemek… Yargıçların ve isimli işçinin sayısını arttırmak gayelerimiz ortasında. İhtisas mahkemelerini çoğaltacak ve yargıçlarda uzmanlaşmayı teşvik edeceğiz. Gereksiz duruşmalar yapılmasının önüne geçeceğiz. E-duruşma uygulamasını yaygınlaştıracağız. Tüm tedbirlerimize karşın makul yargılama müddetleri aşılırsa Anayasa Mahkemesi’ne kişisel müracaatta bulunma mecburiliği olmadan tazminatların tazminat komitesi ile ödenmesini sağlayacağız.”
