Vajinismus birinci cinsel birleşmeden sonra yaşanabileceği üzere sonradan da oluşabilen bir durumdur. Bu bağlamda iki biçimde sınıflandırıldığını görmekteyiz.
Primer vajinismus, bayanın cinsel hayatının başladığı andan itibaren hiçbir şekilde cinsel ilgiye girememesi olarak tanımlanmaktadır.
Sekonder vajinismus ise daha önceden vajinal ilişkiye meselesiz girebilen bir bayanın, travmatik bir olay yahut öteki bir nedenle, istem dışı kasılmalar olarak tanımlanmaktadır.
Görülme sıklığı ise ülkemizde batılı toplumlardan daha fazladır. Ülkemizde yapılan bir araştırmada bayanların %30– 60’ında hayatları boyunca en az bir cinsel sorun yaşadığı belirlenmiştir ve bu bayanlarda önde gelen yakınmanın vajinismus olduğu saptanmıştır Batılı kaynaklarda ise vajinismus sıklığı %3-25 olarak ortasında iddia edilmektedir.
Vajinismus nedenleri incelendiğinde, bu durumun ruhsal, toplumsal, kültürel ve fizikî faktörler ile bağlantılı problemlerin bir sonucu olarak geliştiği söylenebilir. Vajinismusun organik faktörlere bağlı olabileceği de akılda tutulmalıdır. Bu kapsamda enfeksiyonlar, vajinal cerrahi süreçler, kızlık zarı anomalileri, cinsel yolla bulaşan hastalıklar üzere organik faktörler yer almaktadır.
Birçok bayanın ağrı ve çok acı duyma, çok kanama, yırtılma/parçalanma, penisin içeride kalması bayılma korkusu yaşadığı ve tiksinme duygusu yaşadığı gözlemlenmiştir. Bu durumun nedenlerinin çoğunlukla, yetersiz cinsel eğitim, katı ahlaki kıymet yargıları, kulaktan dolma yanlış bilgiler sonucu oluşan negatif his ve kanılar olduğu söylenebilir. Misal formda yetiştirilme biçimi, cinselliğin yaşadığı toplum ve ailede nasıl algılandığı değerli bir nedensel faktördür. Cinselliğin pis, günah yahut makus olarak algılanması da bu duruma taban oluşturabilmektedir.
Vajinismus ile bağlı başka faktörler ortasında cinsel istismar üzere travmatik cinsel tecrübeler, düşük benlik hürmeti, cinsellik hakkında olumsuz tavırlar, cinsiyet hakkında bilgi eksikliği üzere nedenler sayılmaktadır. Bununla birlikte gebe kalma ve doğum korkusu, cinsel tiksintiler, çiftlerin ortasında güvensizlik, bayanın eşinin cinselliğini bilmemesi, eşlerin birbirlerine karşı çok sert ve saldırgan bir tavır içinde olması vajinismus gelişiminde ve kronikleşmesinde tesirli faktörler ortasında sayılmaktadır.
Tüm bu açıklamalar göz önüne alındığında, vajinismusun teşhis ve tedavisinin multidisipliner bir yaklaşım içerisinde yürütülmesi de değerli olmaktadır. Vajinismus tedavisinde ise cinsel danışmanlık, psikoterapi, hipnoterapi ve bilişsel davranışçı terapi yer almaktadır.
Burada vurgulanması gereken birtakım mevzu başlıkları akılda tutulmalıdır:
-Vajinismus, yalnızca bayanın değil, çiftin ortak bir problemidir. Tedaviye partnerin eşlik etmesi gerekmektedir.
-Çok sık gözlenen bir cinsel fonksiyon sorunu olup, tedavi ile yüksek bir muvaffakiyet imkanı mevcuttur.
-“Nasıl olsa geçer, çok üstüne gitmeyip vakte bırakalım” üzere cümlelerle tedavi geciktirilmemelidir.
-Bu durum bayanın elinde yahut istemli bir durum değildir. Tedavi gerektirir bir durumdur.
-Alkol yahut rahatlatacağı düşünülen ilaçlar, bu sorunu çözmede tesirli olmayıp, daha ağır sonuçlar doğurabilmektedir.
