Türkiye’nin en büyük pandemi merkezlerinden Sıhhat Bilimleri Üniversitesi Prof. Dr. İlhan Varank Eğitim ve Araştırma Hastanesi Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Kliniği’nde, çocuklarda ağır kusma ve ishal şikayetiyle ortaya çıkan adenovirüs hadiselerini dikkatle takip ediliyor. Kliğin Çocuk Acil İdari Sorumlusu Prof. Dr. Tatlı İtimat ve Çocuk Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Beslenme Uzmanı Doç. Dr. Esra Polat, kovidin uzun devir tesirinin bu enfeksiyonlarda da uzun mühlet görüleceği değerlendirmesi yaptı.
Prof. Dr. Hoş İnanç, ailelerin hijyen kurallarına bu periyot daha fazla dikkat etmesi gerektiğini vurgulayarak “Eskiden adenovirüs enfeksiyonları bu kadar şiddetli seyretmiyordu. Bilhassa okul çağı çocuklarda bu belirtiler varsa çocuk, iyileşene kadar okula gönderilmemeli, temas izolasyonuna dikkat edilmeli” dedi.
Prof. Dr. İnanç ise kısa müddet evvel dünyaca ünlü tıp mecmuası The Lancet’te yayınlanan bir makalede, çocuk hepatitlerinin yaklaşık yüzde 72’sinde ‘adenovirüs 41F’ tespit edildiği, yüzde 18’inde ise eşlik eden Kovid enfeksiyonu da görüldüğü tespitini paylaştı. İtimat “Kovid ile öteki virüslerin birlikteliği, enfeksiyonun ağır seyretmesine neden olabilir. Şöyle varsayılıyor; Kovid, bağırsaktaki geçirgenliği artırıyor ve bağırsaktan birçok öbür uyarıcıların, adenovirüs üzere, geçmesini ve bağışıklık sisteminin çok uyarılmasına sebep oluyor.” dedi.
“VAKALAR TAKİBE ALINDI”
Şu ana kadar kendi klinikleri ve Türkiye’de “gizemli hepatit” hadisesi tespit edilmediğini de belirten Prof. Dr. İtimat, “Biz kliniğimizde bugüne kadar adenoviüse bağlı çok ağır hepatit olayı görmedik. Olağanda rotavirüs, adenovirüs enfeksiyonları arttı bu devir. Lakin Avrupa ve Japonya’da bildiren olaylar üzere ağır hadiseler tespit edilmedi. Bu hadiselerin, bilhassa karaciğer enzim yüksekliğiyle seyredenlerin tümü takibe alındı. Sanırım öbür klinikler de bu biçimde olaylarını toplayıp takip ediyor. Bizim de yakında Türkiye dataları ortaya çıkar” dedi.
Rotavirüs yahut adenovirüse bağlı ishal salgınlarının her yıl yaza hakikat yaygın olarak görüldüğünü belirten Prof. Dr. İtimat, Kovid’in tesirleri nedeniyle artık hastaların klinik seyrinde değişimler gözlenebileceğini vurguladı. Prof. Dr. İnanç, “Belki de Kovid, bu hastalıkların daha ağır seyretmesine neden oldu. İster adenovirüse bağlı ister rotavirüse bağlı hepatitler bulaşıcı bir hastalık olduğu için, bilhassa hijyen kurallarına uyma, hasta çocukların temas izolasyonlarının sağlanması, el hijyeni bu durumda çok önemli” dedi.
“VAKALARDA ASIL ETKEN HEPATİT VİRÜSLERİ DEĞİL”
Çocuk Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Beslenme Uzmanı Doç. Dr. Esra Polat ise, hastalığın bağışıklığı baskılanmış ya da 6 yaşından küçük çocuklarda görülme mümkünlüğü daha yüksek olduğunu belirterek “Bu hastalarda geçirilmiş bir Kovid-19 enfeksiyonu olmasıyla mevzu gündeme geliyor. Aslında Kovid-19 enfeksiyonunun, mide bağırsak sisteminde uzun müddet varlığını sürdürebildiğini biliyoruz. Münasebetiyle bu devirde bağırsakta geçirgenlik artışına neden oluyor. Bu da bir müddet sonra bağırsağın o bölgesindeki immün sistemin de aktive olmasına ve birtakım hususlar salınmasına neden oluyor. Kovid, bağırsakları öteki enfeksiyonlara daha açık hale getiriyor olabilir” dedi.
Gizemli hepatit hadiselerinde semptomların başlangıcının ekseriyetle bulantı, kusma ve ishal ile olduğuna dikkat çeken Doç. Dr. Polat, şu ikazlarda bulundu:
“Takibinde sarılık da eşlik ediyor. Önemli karaciğer yetmezliği gelişebiliyor. Bu çok ani gelişen bir tablo ve gerisinden karaciğer nakline gereksinim duyulabilecek durum dahi oluşabiliyor. Bu şikayetlerle başvuran hastalarda karaciğer enzimleri ‘AST ALT’ bedellerine ve karaciğer sentez kapasitesini kıymetlendiren tetiklerin takibine dikkat edilmeli.”
SESSİZ KOVİD ENFEKSİYONUNA DİKKAT
Kovid enfeksiyonunun her vakit semptomlarla kendini muhakkak etmediğini belirten Doç. Dr. Polat , “Özellikle son vakitlerde tedbirlerin de hafifletilmesi ile birlikte kimisi sessiz enfeksiyon geçirebiliyor. Kovid belirtileri olmasına karşın testlerde negatiflik saptayabiliyoruz lakin testin negatif olması çocuğun Kovid enfeksiyonu geçirmediği manasına gelmiyor. Hasebiyle birebir konutu paylaşan, yakın teması olan bireylerde, bu hususlara dikkat etmek lazım.” dedi.
Doç. Dr. Polat, gizemli hepatit olaylarıyla ezberlerin değiştiğine de işaret etti. Polat, şunları söyledi: “Adenovirüsler natürel ki birçok organ ve doku tutulumu yapabiliyor. Lakin çok kolay enfeksiyondan, çok kolay üst teneffüs yolu enfeksiyonundan ağır tabloya kadar dönüşebileceğini de bu halde öğrenmiş ve hatırlamış olduk. Hangi durumlarda alarmda olmalıyız? Çocukta ağır kusma ve ishal tablosu varsa, ağızdan beslenemeyecek derecede, su bile içemeyecek kadar tablosu bozulmuşsa bu bizim için çok çok kıymetli. Önemli bir bulantı kusma durumunda en yakın sıhhat kuruluşuna başvurarak doktor tarafından değerlendirilmeli. Bu tablo çok süratli da seyredebileceği için seri takiplerde gidişatı da görmek gerekecek. Hijyen konusuna ise daha çok dikkat etmek gerekli. Bilhassa öğrencilere okulda öğretmenlerinin ikazda bulunması ve bağırsak geçirgenliğinin artışına katkıda bulunabilecek fast-food usulünde ya da sıhhatsiz besinlerle beslenmenin de önlenmesi çok değerli.”
