Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2021 yılı doğum ve Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) istatistiklerini açıkladı. TÜİK’e nazaran, Türkiye’de doğum suratı düştü, yalnız yaşayanların sayısında da artış görüldü.
Şanlıurfa önder
Doğum istatistiklerine nazaran, canlı doğan bebek sayısı 2021’de 1 milyon 79 bin 842 oldu. Canlı doğan bebeklerin yüzde 51.3’ü erkek, yüzde 48.7’si kız oldu. Toplam doğurganlık suratı 2001’de 2.38 çocuk iken 2021’de 1.70 çocuk olarak gerçekleşti. Yani bir bayanın doğurgan olduğu devir boyunca doğurabileceği ortalama çocuk sayısı geçen yıl 1.70’de düştü. Bu durum, doğurganlığın nüfusun yenilenme seviyesi olan 2.10’un altında kaldığını gösterdi. Toplam doğurganlık suratının en yüksek olduğu vilayet, 2021’de 3.81 çocuk ile Şanlıurfa oldu. Bu ili 3.18 çocuk ile Şırnak, 2.78 çocuk ile Mardin izledi. Toplam doğurganlık suratının en düşük olduğu vilayet ise 1.21 çocuk ile Kütahya oldu. Bu ili 1.25 çocuk ile Bartın, 1.26 çocuk ile Zonguldak izledi.
AB ülkeleriyle kıyas
Toplam doğurganlık suratının Avrupa Birliği (AB) üye ülkeleri ortalaması, 2020’de 1.50’ydi. AB üyesi 27 ülkenin toplam doğurganlık suratları incelendiğinde 2020’de en yüksek toplam doğurganlık suratına sahip olan ülkenin 1.83 çocuk ile Fransa olduğu, en düşük toplam doğurganlık suratına sahip olan ülkenin ise 1.13 çocuk ile Malta olduğu görülüyor. Toplam doğurganlık suratı 2020’de 1.76 olan Türkiye, AB üyesi ülkeler ortasında 3’üncü sırada yer aldı.
Bin nüfus başına doğum
Bin nüfus başına düşen canlı doğum sayısını söz eden kaba doğum suratı ise 2001’de binde 20.3 iken 2021’de binde 12.8 oldu. Öbür bir tabir ile 2001 yılında bin nüfus başına 20.3 doğum düşerken, 2021 yılında bu sayı 12.8’e düştü. Kaba doğum suratı vilayetlere nazaran incelendiğinde, 2021’de kaba doğum suratının en yüksek olduğu vilayet binde 29.1 ile Şanlıurfa oldu. Bu ili binde 25.4 ile Şırnak, binde 22.6 ile Mardin izledi. Kaba doğum suratının en düşük olduğu vilayet ise binde 8 ile Zonguldak oldu. Bu ili binde 8.2 ile Bartın, binde 8.5 ile Giresun, Kırklareli, Çanakkale ve Edirne izledi.
Haneler küçüldü
Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi sonuçlarına nazaran, Türkiye’de 2008’de 4 kişi olan ortalama hane halkı büyüklüğü geçen yıl 3.23 bireye düştü. Türkiye’de 2021’de ortalama hane halkı büyüklüğünün en yüksek olduğu vilayet, 5.46 kişi ile Şırnak oldu. Şırnak’ı 5.12 kişi ile Şanlıurfa ve 4.94 kişi ile Hakkâri izledi. Ortalama hane halkı büyüklüğünün en düşük olduğu vilayet ise 2.57 kişi ile Çanakkale oldu. Çanakkale’yi 2.60 kişi ile Tunceli ve 2.63 kişi ile Giresun izledi. 2014’te yüzde 13.9 olan yalnız yaşayan fertlerden oluşan tek kişilik hane halklarının oranının 2021’de yüzde 18.9’a yükseldiği görüldü. Tek çekirdek aile olarak tabir edilen, sırf eşlerden, eşler ve çocuklarından yahut tek ebeveyn ve en az bir çocuktan oluşan hane halklarının oranında da azalma olduğu görüldü. Tek çekirdek aileden oluşan hane halklarının oranı, 2014’te yüzde 67.4 iken geçen yıl yüzde 64.4’e geriledi. Geniş aile olarak tanımlanan ve en az bir çekirdek aile ile diğer bireylerden oluşan hanehalklarının oranı 2014’te yüzde 16.7 iken 2021’de yüzde 13.5’e düştü.
Aile memnunluk kaynağı
Ömür Memnuniyeti Araştırması 2021 sonuçlarına nazaran, kendilerini en çok ailelerinin keyifli ettiğini belirtenlerin oranı yüzde 67.6 olurken, bunu sırasıyla yüzde 16.8 ile çocuklar, yüzde 4.1 ile eş, yüzde 4 ile anne/baba tekrar yüzde 4 ile kendisi ve yüzde 2.1 ile torunlar takip etti. Meskenden internete erişim imkânına sahip olan hanelerin oranı 2004’te yüzde 7 iken 2021’de bu oran yüzde 92 oldu. Hanelerde taşınabilir bilgisayar bulunma oranı yüzde 0.9’dan yüzde 49.5’e, cep telefonu/akıllı telefon bulunma oranı
yüzde 53.7’den yüzde 99.3’e yükseldi.
Anne olma yaşı değişti
Yaş kümesine nazaran doğurganlık suratı incelendiğinde, 2001’de en yüksek yaşa özel doğurganlık suratı binde 144 ile 20-24 yaş kümesinde iken 2021’de binde 113 ile 25-29 yaş kümesinde görüldü. Bu durum, doğurganlığın bayanın daha ileri yaşlarında gerçekleştiğini gösterdi. 15-19 yaş kümesinde 1000 bayan başına düşen ortalama canlı doğan çocuk sayısını söz eden adölesan doğurganlık suratı ise 2001’de binde 49 iken 2021’debinde 13’e düştü. Birinci doğumunu 2021’de gerçekleştiren annelerin ortalama yaşı ise 26.7 oldu.
