Fehmi Koru*
Tamamen tesadüf, fakat benim açımdan güzel bir tesadüf: Bir platformun menüsünde gezinirken ismi dikkatimi çabucak çeken bir sinemayla karşılaştım; varlığından birinci kere haberdar olduğum için sinemanın çok yeni olduğunu sandım ve gecikmeden izleyeceğim için sevindim. İzlerken de, sinemada ünlü oyuncuların canlandırdığı gerçek şahısların bizde de mukabilleri olduğunu, hatta isim isim hatırlayarak, düşündüm.
Alt tarafı bir sinema işte. O denli fakat, izlerken 20 yıl evvel yaşadığım tansiyonlu günler gözümün önünden geçti.
Filmin ismi: ‘Shock and Awe’; 2017 üretimi sinema bizde ‘Şok ve Dehşet’ ismiyle gösteriliyor…
ABD’nin ve dünyanın kimyasını bozan 11 Eylül’de (2001) New York’taki ikiz kulelere hücum olayını herhalde hatırlarsınız. Boston’dan kalkan dört uçağa yolcuymuş üzere giren 19 militan, bulundukları uçakların idarelerini teslim alarak ikisini ikiz kulelere çarptırmışlardı. Üçüncü uçak ABD savunma bakanlığı Pentagon’u maksat almış; dördüncü uçak ise, içinde çıkan çatışmalar sonucu olası amacına varamadan düşürülmüştü.
Tarihe ’11 Eylül olayı’ olarak geçen terör saldırısı…
Aralarında bir Mısırlı, bir de Lübnanlı olsa da, olayı gerçekleştiren 19 kişinin büyük çoğunluğu Suudi Arabistan vatandaşıydı.
Hedef alınan ülkenin lideri George W. Bush ve kabinesi, terör hareketine yanıt vermek üzere planlarını yaparken, şaşırtan bir hokkabazlığa başvurmuştu.
Eyleme katılmış militanların mensup oldukları ülkeler yerine, aksiyoncular ortasında vatandaşı bulunmayan Irak’ı amaç almıştı Bush idaresi.
Bunu yapabilmek, halkını ve dünya kamuoyunu aksiyonların gerisinde Saddam Hüseyin’in olduğuna inandırabilmek için, Irak’ta kimyasal silahlar bulunduğuna ve atom bombası yapma hazırlığını nihayete erdirmenin eşiğine gelindiğine dair bir kampanya başlatmıştı Bush.
Medya yardımıyla.
New York Times, Washington Post ve CNN başta olmak üzere Amerika’nın merkez medyası, Beyaz Saray ile Pentagon’dan servis edilen palavra haberleri hiç sorgulamadan okurlarına iletiyor, çeşitli kurumlardan ‘Irak uzmanı’ diye bilinen yorumcuların palavra haberlerini doğrulayan görüşlerini paylaşıyorlardı.
İki uzman bilhassa öne çıkmıştı: New York Times müellifi Judith Miller ile WINEP kurumundan Laurie Mylrole…
[Mylrole’yi Harvard’taki yüksek lisans eğitimim sırasında tanımıştım; birebir kısımda doktora çalışmasını sürdürüyordu.]
Bu ikili, Miller ile Mylrole, palavralarıyla geniş bir kamuoyu oluşturdular.
Neredeyse bütün Amerikan medyası birebir çizgide yayınlarıyla palavraları canlı tutarken, sırf tek bir medya kurumu –Knight Ridder– gerçekmiş üzere servis edilen haberlerin palavra olduğunu ispat için canla başla çalışmaktaydı.
ABD, askerleriyle Irak’a girdi. O gün bugündür Irak kendine gelemiyor.
Her taşı kaldırarak Saddam’ın kitle imha silahlarını bulmaya ve atom bombası sahibi olmak istediğini ispatlamaya çalıştı Bush, tek bir delil bulunamadı.
Washington Post ve New York Times sonunda okurlarından özür dilemek zorunda kaldılar. İşgali BM’de savunan Colin Powell orada yaptığı konuşma için anılarında “Hayatımın en büyük pişmanlığı” özrünü paylaştı. Amerika’daki 30 kadar gazeteyi haber ve yorumla beslemekle misyonlu Knight Ridder’in yayın direktörü ve mevzuları araştıran muhabirleri ise ödüllerle taltif edildiler.
Film bu olayı anlatıyor.
İlgimi bu kadar çekmesinin sebebi, Knight Ridder ABD’de merkez medya takviyeli palavra haberlere karşı uğraş verirken, bir avuç gazeteci olarak bizler de Türkiye’de emsal bir çabayı sürdürüyorduk.
Yalandan beslenen ve palavrası yayan merkez medya üzerimize geliyor, en yakınlarımıza bile sıkıntımızı anlatmakta zorlanıyorduk.
ABD, eski büyükelçilerini değişik TV programlarında karşımıza çıkarıyordu.
Türkiye’yi de yanında Irak’a müdahaleye sürüklemek isteyen ABD’nin hevesi kursağında kaldı. TBMM’de görüşülen Türk askerlerinin de Amerikalılarla birlikte Irak’ta savaşmasına ve Türkiye limanlarıyla birtakım topraklarında Amerikan askerlerinin konuşlanmasına dair 1 Mart tezkeresi milletvekilleri tarafından reddedildi.
Kongre’de o sırada ikisi de senatör olarak bulunan Barak Obama ile Hillary Clinton bile savaşa “Evet” derken, en az 100 AK Parti milletvekili CHP’lilerle birlikte red oyu kullandı.
‘Şok ve Dehşet’ sinemasında ABD’de yaşananları izlerken gözümün önünden Türkiye’de yaşadıklarımız geçti.
Aslında bizde yaşananların da beyaz perdeye yansımasına muhtaçlık var.
İyi de bunu kim yapacak?
Washington’daki savaş lobisi içerisinde yer alan medya mensupları, yorumcular savaş sonrasında bütün prestijlerini yitirdiler. Times’ın en parlak muhabirlerinden olan Judith Miller istifa etmek zorunda kaldı. Harvard’tan doktoralı Laurie Mylrole kendisini unutturmaya çalışsa da başarılı olamadı. Kendisini artık dikkate alan yok.
Bizde ise hala “1 Mart tezkeresi geçmeliydi” teranesini tekrarlayanlar bile çıkabiliyor, o periyodun yerli savaş lobisinin ögeleri ortasından. Hepsi hala aktif.
Filmi izleyin derim. [Ben Amazon Prime platformunda bulup izledim.]
Son bir not: Tezkereden bir yıl sonra, Haziran 2004’te, NATO Doruğu vesilesiyle İstanbul Topkapı Sarayı’nda verilen bir davette tanıştırıldığım George W. Bush’a, kendisiyle ilgili olumsuz niyetlerimi aktarma fırsatı bulmuştum. Bu yazıya eşlik eden şu fotoğraf, Bush’la o konuşmamız sırasında çekilmiştir.
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden motamot alınmıştır.
