İstanbul Sanayi Odası (İSO) Temmuz ayı olağan meclisi toplantısında finansmana yönelik muhtaçlıklar ve para siyasetine yönelik değerlendirmeler öne çıktı.
Toplantıda konuşan İSO Lideri Erdal Bahçıvan global ekonomik iklimin Türkiye’nin aleyhine döndüğünü, ihracat pazarlarında bozulma yaşanırken endüstricinin finansmandan yoksun kalmaması gerektiğini belirtti.
Ana ihracat pazarlarında resesyonun azımsanamayacak bir ihtimal olduğunu belirten Bahçıvan Euro/Dolar paritesinin de ihracatçı endüstrici için kritik olduğunu söyledi.
“Türkiye’de ekonomik aktivitenin ivme kaybetmesi bekleniyor”
Bahçıvan Türkiye iktisadının makroı göstergelerine ait değerlendirmesinde Türkiye iktisadı’nın 2022 yılının birinci yarısında güçlü büyüme performansını koruduğunu fakat global eğilimlere paralel olarak yılın kalanında Türkiye’de de ekonomik aktivitenin ivme kaybetmesinin beklendiğini belirtti.
“Enflasyon tarafında ise ne yazık ki dilek ettiğimiz düzeylerin epey uzağındayız” diyen Bahçıvan, endüstricinin enflasyondan menfaat sağlayacağına inanmadıklarını söz etti.
Bahçıvan, “Sanayicilerimizin temel vazifesi olan sürdürülebilir yatırımları hayata geçirmenin, iş ve aş üretmenin, ihracat potansiyelini artırmanın lakin ve fakat enflasyonun ve beklentilerin denetim altına alınmasıyla mümkün olduğunu düşünüyoruz” diye konuştu.
“Küresel gerçeklerle ahenk sağlamayan uygulamalar faiz yükünü artırıyor”
Bahçıvan konuşmasında para siyasetine ait değerlendirmesinde ekonomik inanç ve global gerçeklerle ahenk sağlamayan birtakım adımların kısa vadede yüksek faize dönük birtakım tahliller getirse dahi, oluşturduğu itimat kırılganlıkları, beklentilerdeki bozulmaların tesiriyle daha uzun vadede hem finansal kaynaklara erişimi zorlaştırdığını hem de maliyeti artırdığını tabir etti. Bahçıvan bu siyasetlerin faizleri düşürmediğini tersine faiz oranlarını altından kalkılması daha da sıkıntı noktalara taşıdığını söyledi.
“Ticari kredi faizleri yüzde 40 bandını aştı”
Bahçıvan, Türk sanayicisi ve ihracatçısını en çok zorlayan ögenin nitelikli finansmana erişimde yaşanan ezalar olduğunu, bankalarda TL cinsi ticari kredi faizlerinin yüzde 40 bandını aştığını belirtti.
Risk priminin 900 üzere tarihi düzeylere dayanması sonucunda yurtdışından borçlanma imkanlarının en aza indiğini söyleyen İSO Lideri Bahçıvan bankalar ve şirketlerin yurt dışından borçlanmalarda zorlandığını ve iki haneli Döviz cinsi faizler ile karşılaştıklarını tabir etti.
“Reeskont şartı eleştirisi”
Bahçıvan reeskont kredilerine getirilen yeni şartlarla ilgili de tenkitlerde bulundu. Bahçıvan bu mevzuda şunları söyledi:
Haziran ayı prestijiyle reeskont kredisi kullanmak için döviz gelirinin yüzde 40’ını Merkez Bankası’na, yüzde 30’unu bankalara satma zaruriliği getirilmesi ve izleyen bir aylık periyotta döviz almama taahhüdünün kural koşulması formundaki adımlar ihracatçılarımızı gerek kaliteli finansmana erişimi zorlaştırması, gerekse de kur ziyanı yaratması ve yeniden gerekse de önemli manada operasyon yükü getirmesi nedeniyle epeyce olumsuz tarafta etkilemiştir.
Unutulmamalıdır ki, endüstrimiz, üretim ve ihracatı için gerekli hammadde ve orta malını ithal etmek ve gerekli yatırımları hayata geçirmek için dövize muhtaçlık duymaktadır. İhracattan elde edilen gelirin çok büyük kısmının bu alanlar için harcandığını, endüstrimizin hiçbir vakit dövizden gelir elde etmeyi amaçlamadığını, lakin üretim ve ihracatını sürdürebilmesi bu döviz gelirinin hayati değer taşıdığını bilhassa vurgulamak istiyorum.
“Eximbank kredi musluklarını büyük oranda kıstı”
İSO Lideri Erdal Bahçıvan Temmuz ayı başında yaptığı Eximbank ile ilgili çıkışına bu toplantıda da devam etti.
Son devirde Eximbank’ın kredi musluklarını büyük oranda kısmasının firmaları son derece olumsuz etkilediğini belirten Bahçıvan alternatif piyasalarda esasen ziyadesiyle kaynak ıstırabı çeken ihracatçı açısından Eximbank kaynaklarına ulaşamamanın, telafi edilemeyecek boyutta problemleri giderek artırdığını tabir etti.
Bahçıvan, “Eximbank bir an evvel finansman fonksiyonlarına kavuşmalıdır” dedi.
“Reeskont şartları esnetilmeli”
İSO Lideri Bahçıvan’ın konuşmasında öne çıkan öteki somut talepleri şunlar oldu:
Sanayiciler olarak genel beklentimizin öncelikle kredi ve finansman imkanlarında olağanlaşma sağlanması ve gerçek dal gerçeklerine uymayan uygulamaların sona erdirilmesi yahut esnetilmesi olduğunu bir sefer daha belirtmek istiyorum. Bankaların kredi imkanları üzerindeki kısıtlayıcı karşılık kararları da esnetilmelidir. Emsal formda TCMB, TL cinsi reeskont kredilerindeki döviz bulundurmaya ve bozdurmaya ait şartlarını esnetmelidir.
Merkez Bankası kaynaklı yatırım avans kredisini çok kıymetli bir finansal enstrüman olarak görmekteyiz. Fakat bu kapsamdaki yatırımcı müracaatlarına ait süreçlerin çok daha süratli bir halde işletilmesi, yatırımcı firmalarımızın bu finansman aracına daha aktif bir biçimde eriştirilmesi büyük ehemmiyet taşımaktadır.
Reeskont kredisi asıllarının belirlendiği tarihten evvel doğmuş finansal borçlar için şirketlerin döviz satın alarak ödeme yapabilmesine dair bir istisna getirilmelidir.
“Kredi limitlerinde aşınma yaşanıyor”
Kurların yükselmesi ve enflasyon nedeniyle şirketlerin bankalardaki kredi limitlerinde aşımlar yaşanmaktadır. Üretim ve ticaretin tıkanmaması için şirketlerin bankalardaki kredi limitlerinin revize edilmesine gereksinim vardır.
Rusya’ya uygulanan milletlerarası yaptırımlar nedeniyle bu ülkeye yapılan ihracat bedellerinin dolar yahut euro cinsinden ülkemize gelmesi mümkün olmamaktadır. Türkiye ile Rusya ortasındaki ticaretin ruble ile yapılabilmesi bu probleme tahlil olabilecektir. İhracatçılarımız eser bedelleri ruble olarak Türkiye’ye geldiğinde, rublenin Türk bankacılık dalında hızlıca TL’ye çevrilebilmesi gerekmektedir.
27 Temmuz’da yayınlanan Cumhurbaşkanı kararı ile KKM’deki istisna şirketlerin 30 Haziran tarihli bilançolarındaki yabancı para ile hudutlu tutulmuştur. Halbuki, Merkez Bankasını 6 Temmuz tarihli bildirisi, şirketlerin 30 Haziran tarihine kadar rastgele bir tarihte kur muhafazalı mevduata geçebilmelerine imkan tanımıştır. Kur muhafazalı mevduat sisteminin daha aktif çalışması için vergi istisnasına getirilen bu kısıtlamanın kaldırılması gerektiği düşünülmektedir.
