Türkiye ile İsrail ortasındaki olağanlaşma sürecidiplomasi ve güvenlik alanlarında işbirliği adımlarıyla devam ederken İsrail’de iç Büyükesat Escort politik dengelerin değişmesi ve iktidara tekrar sağcı başkan Benyamin Netanyahu ‘nun gelme ihtimalinin bu süreci nasıl etkileyeceği merak ediliyor
İsrail’de koalisyon hükümeti ortaklarından Başbakan Naftali Bennett ve Dışişleri Bakanı Yair Elvankent Escort Lapid geçen pazartesi günü Meclis’i feshederek erken seçime gitme kararı aldıklarını duyurmuşlardı Bu kararın gelecek hafta başında Meclis’te onaylanması bekleniyor ve böylece İsrail yaklaşık 3 5 yıl içinde beşinci defa Beşevler Escort genel seçime gitmiş olacak
Erken seçime kadar ise Lapid’in süreksiz başbakan olması bekleniyor Haziran 2021’de iktidara gelen Bennett öncülüğündeki 8 partili koalisyon Netanyahu’nun üst üste 12 yıllık başbakanlık devrini sona erdirmişti
İsrail’de Salı gecesi açıklanan son anketlere nazaran Meclis’te Bennett Lapid koalisyonunu oluşturan 8 partiye karşılık Netenyahu’yu destekleyen 4 parti ortasındaki kilitlenmenin devam ettiğini gösteriyor
Tango iki kişiliktir
Peki tabana vurmuş olan münasebetlerini son periyotta tekrar ayağa kaldırmaya çalışan iki ülke ortasındaki yumuşama İsrail’deki iç politik gelişmeler ve Netanyahu’nun yine başbakan olma ihtimalinden nasıl etkilenebilir
Üst seviye Türk yetkililer bu soruya karşılık çok fazla yorum yapmayarak diplomasinin bilinen kelamlarından birini hatırlatıyor Tango iki kişiliktir
Netanyahu’nun tangoda Türkiye’ye partner olup olmayacağı şimdi bilinmiyor lakin gerek İsrail’i gerekse bölgedeki yeni gelişmeleri kıymetlendiren uzmanlara nazaran Türkiye İsrail yakınlaşması değişen bölge dengelerinde iç siyasi gelişmelerden artık çok da keskin bir formda etkilenmeyebilir
Uzun yıllar İsrail Dışişleri Bakanlığında çalışan ve 1981 1983 yılları ortasında maslahatgüzar olarak Türkiye’de de vazife yapmış olan Dr Alon Liel DW Türkçe’nin sorusuna karşılık İlişkileri çarpıcı biçimde ileriye götüren şey son iki haftadır terörle çabadaki işbirliği Bu bir oyun değiştirici Lapid şayet bir oyuncu olarak kalırsa alakaları güçlendirecektir Lakin Netanyahu’nun dönüşü işleri bozabilir sözlerini kullanıyor
Netanyahu başbakan olursa iki ülkeyi ne bekliyor
Netanyahu’nun yine başbakan olup olamayacağı de İsrail iç siyasetinde tartışılan hususlardan Likud Partisi başkanı Netenyahu son bir yıldır koalisyonu devirmeyi ve iktidara geri dönmek için güçlü bir muhalefet sergiliyordu
DW Türkçe’ye konuşan Ankara Siyasetler Merkezi Londra Temsilcisi Dr Selin Nasi İsrail siyasetinde 120 sandalyeli Knesset’te çoğunluk sağlamanın çok kolay olmadığını ve Netanyahu’ya takviye verenlerin genelde çok sağ partiler olduğunu hatırlatıyor Nasi Netanyahu’nun tekrar gelme mümkünlüğü var mı evet olabilir Fakat muhalefet partileri şimdiye kadar kendi ideolojik çıkarlarının ötesine geçip birleşmeyi başardılar Bunu bir sefer daha başarma talihleri olabilir diyor
Netanyahu’nun yine başbakan olma ihtimalinin Türkiye İsrail ortasındaki yeni sürece tesirini de yorumlayan Nasi iki ülke bağlantılarının olumlu bir seyirde olduğunu ve bu seyrin bölgedeki yeni güç istikrarı ile örtüştüğünü belirtiyor Nasi şunları söylüyor
Türkiye de artık Ortadoğu’da İran’a karşı ancak açık bir biçimde açık olarak lanse edilmese de İran’ı dengeleme maksadı taşıyan bölgesel hizalanmanın yanında yer alacak üzere görünüyor Gelişmelere bu açıdan yani bölgedeki son gelişmeler perspektifinden bakıldığında Türkiye İsrail münasebetlerinin bu seyirde devam edeceğini öngörebiliriz
İsrail iç siyasetini ve bölgeyi yakından takip eden Dr Remzi Çetin de İsrail’deki bir seçimde iktidar değişikliği olması ve hatta Netanyahu’nun iktidara gelmesi durumunda bile iki ülke münasebetlerindeki olumlu ivmenin kaybolmayacağını düşünüyor
DW Türkçe’ye konuşan Çetin Bu rüzgârın bilakis çevrilmesi mümkün değil Zira şu andaki mevcut hükümet dış siyaset vizyonunu aslında Netanyahu’nun kaldığı yerden devam ettirdi derken bu vizyonun modülü olarak Körfez ülkeleri ve Türkiye ile açılım süreçlerini örnek gösteriyor Çetin kelamlarını şöyle sürdürüyor
O yüzden Netanyahu geldiğinde Türkiye ile köprülerin atılacağı üzere bir görüşe çok katılmıyorum Netanyahu’nun mevcut hükümetin gerçekleştirdiği olağanlaşmayı sekteye uğratacağı ya da yarıda keseceğine inanmıyorum Zira İsrail dış siyasetinde süreklilik prensibi vardır o süreklilik unsuruna nazaran hükümet kim olursa olsun İsrail’in ulusal çıkarlarına nazaran hareket etmek zorundadır
Nasi de İsrail’deki bu devamlılık unsuruna dikkat çekerek İsrail’de genel manada dış siyasete büyük oranda dışişleri ve güvenlik taraf verir O nedenle iktidar değişikliklerinde çok da radikal bir sapma yaşanmıyor Devamlılık daha temel Lakin tabi ki yaklaşım farklılıkları da olmuyor değil diye konuşuyor
İki ülke başkanı de pragmatik
Uzmanlara nazaran her ne kadar bazen karşılıklı sert açıklamalar yapsalar da gerek Erdoğan gerekse Netenyahu iki pragmatik önder
Çetin Erdoğan’ın elbette Netanyahu ile bağlara çok sıcak bakmadığının bilindiğini lakin yeniden kendisinin iki ülke ortasındaki istihbarat bağlantılarının devam ettiğini açıkladığını hatırlatıyor
Erdoğan bu açıklamayı Aralık 2020’de yapmış ve En doruktaki şahıslarla kasvet yaşıyoruz birtakım ülkelerle olduğu üzere En doruktaki ile sorunlar olmasa ilgiler çok farklı olabilirdi tabirini kullanmıştı
Günümüzde bir İran tehdidi var ve bu çok önemli diyen Çetin Suriye’de Rusya’dan boşalan yerlere İran’ın yerleşmesinin yalnızca İsrail için değil Türkiye için de tehlikeli bir gelişme olduğunu belirtiyor ve şöyle konuşuyor
O yüzden konjonktür ne olursa olsun İsrail ve Türkiye kimi vakit birbirinden uzaklaşsa da kesinlikle yine birbirleri ile yolları kesişebiliyor Günümüzde de İran tehdidi İsrail ve Türkiye’nin birbirini yine keşfetmelerini sağladı
İsrail ile İran ortasındaki tansiyon Türkiye’ye de yansımış ve İsrail Türkiye’deki İsrailli bürokrat ile aileleri ve turistlere İran’ın hedefindesiniz derhal Türkiye’yi terk edin bildirisi göndermişti İki ülke ortasında bu alanda bir işbirliği yapıldığı yetkililerce açıklanırken İranlı suikast timlerinin yakalandığına ait haberler basına yansımıştı
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da dün Lapid ile düzenlediği basın toplantısında Güvenlik kurumlarımız yakın işbirliği içinde çalışmayı sürdürüyorlar temas halindeler ve şunu söylemek isterim bu cins olayların ülkemizde yaşanmasına hiçbir biçimde müsaade veremeyiz terör taarruzlarına da müsaade vermemiz mümkün değil Bu bahiste gerekli iletiler da verilmiştir ifadelerini kullandı
Selin Nasi Netanyahu’nun geçmiş devirlerindeki ile şimdiki bölgesel konjonktürün çok farklı olduğunu hatırlatarak Netanyahu da tıpkı Erdoğan üzere pragmatik bir siyasetçi ve geri gelirse vaktin ruhuna uygun esnekliği göstererek uygun siyasetleri ve uygun siyasi söylemi ve buna uygun rızayı da üretebilen güçlü bir başkan O nedenle radikal bir sapma ben iddia etmiyorum diyor
Bazı adımlarda gecikmeler olabilir mi
Peki iki ülkenin olağanlaşma için atacağı adımların kimilerinde İsrail iç siyaseti nedeniyle gecikmeler yaşanabilir mi
Nasi’ye nazaran bu ihtimal büyükelçilerin atanması ile ilgili kelam konusu olabilir
İç siyasetten kaynaklı birtakım gecikmeler tahminen olabilir ancak sürecin raydan çıkmasını pek beklemiyorum diyen Nasi istihbarat alanındaki işbirliği ile iki ülke ortasında olumlu manada oldukça yol kat edildiğini belirtiyor
Bu ortada uzmanlar yalnızca İsrail’de değil Türkiye’de de seçim sürecinin yaklaştığı ve İsrail ile bağlantıların Türkiye’deki sağ partiler için de kıymetli bir etken olduğuna dikkat çekiyor
Çetin Türkiye ve İsrail ortasındaki son periyottaki yakınlaşmanın çok meselesiz bir yol olmadığını tuzaklarla ve tahriklerle dolu olduğuna işaret ederken Nasi de geçen Ramazan ayının ehemmiyetini İlişkiler Ramazan’da kıymetli bir imtihandan bence muvaffakiyetle geçti tespiti yapıyor
