Deloitte’un Türkiye’nin de ortalarında bulunduğu 23 ülkede global iktisada istikamet veren şirketlerin CEO’ları ile yapılan Sürdürülebilir Hareketler Endeksi Araştırması’ndaki datalar tahlil edildi.
Araştırmaya katılan üst seviye yöneticilerin yüzde 49’u son 6 ayda kuraklık, orman yangınları, çok sıcak ya da şiddetli fırtına üzere iklim kaynaklı olaylarla karşılaştıklarını söz ettiler. Üst seviye yöneticilerin yüzde 89’u iklim konusunda acil tedbir alınması gerektiğini düşünürken yüzde 79’u da iklim krizi konusunda kritik noktaya gelindiğine inandıklarını belirtti.
Deloitte, hazırladığı tahlille, dünyadaki ortalama hava sıcaklıklarının artması konusunda iki senaryo üzerinden kıymetlendirme yapıyor. Birinci senaryoda, dünyanın ortalama sıcaklığının 3 derece arttığı, ikinci senaryoda ise Paris İklim Mutabakatı uyarınca global ısınmanın 1,5 derece ile sınırlandığı öngörülüyor.
En önemli ziyan Asya-Pasifik’te olacak
Buna nazaran, 2070 yılına kadar dünyadaki ortalama hava sıcaklıkları 3 derece arttığında, global iktisat 178 trilyon dolarlık ziyanla karşı karşıya kalacak. Bu fiyat, iş dünyasındaki birçok şirketin kapanması ve yatırımların durması, insanların konutlarını ve işlerini kaybetmeleri, kâfi besine ve sıhhat hizmetlerine ulaşılamaması manasına geliyor.
Ortalama sıcaklığın 3 derece artmasının en çok etkileyeceği bölge, Asya–Pasifik olacak. Tahlile nazaran, bölge iktisadı 96 trilyon dolar düzeyinde ziyan edecek. Tıpkı devirde Amerika kıtasında 36 trilyon dolar, Avrupa’da 10 trilyon dolar ziyan olması beklenirken dünyanın geri kalanındaki zararın ise yaklaşık 40 trilyon dolara ulaşacağı düşünülüyor. Ayrıyeten yalnızca Avrupa’da 110 milyon kişinin işini kaybedeceği öngörülüyor.
Avrupa yalnızca 2070’te 1 trilyon dolar kaybederken sonraki 10 yıl boyunca kıtanın iktisadında sırf yüzde 1’lik bir büyüme gerçekleşebilecek. Avrupa’nın en son bu oranda büyüme kaydettiği devir 2010–2020 ortası global finansal krizin, Avrupa borç krizinin ve COVID-19 pandemisinin birlikte yaşandığı periyottu.
Amerika kıtasındaki kayıpların da 2070’e gelindiğinde 36 trilyon dolara ulaşması bekleniyor. Yalnızca 2070’te 4 trilyon dolarlık bir kayıp öngörülüyor. Bu periyotta tüm Amerika kıtasındaki ülkelerin zararlarına bakıldığında ABD’nin tek başına kaybı 14,5 trilyon dolar olacak. Bu da her bir Amerikalının hayatı boyunca kazandığı toplam paradan 70 bin dolar kaybetmesi manasına geliyor.
Ortalama hava sıcaklığının artması iktisadın yanı sıra, dünyadaki hayatı da direkt etkileyecek. Sıcak periyotların uzaması beşerler üzerindeki gerilimi artırırken işteki verimliliklerini de düşürecek. Deniz düzeyi yükselirken gerek verimli tarım alanları gerekse de kıyılardaki yerleşim alanları su altında kalacak. Üretim ve yatırımlar ertelenirken değişen iklim kaideleri yüzünden hastalıklar ve mevt oranları artacak. Ülkelerin ziraî üretimleri değişecek ve birçok kıyı ülkesi için çok değerli bir gelir kaynağı olan turizm de bu kaidelerden olumsuz etkilenecek.
Daha az ısınma daha az zarar
Deloitte’un yaptığı tahlilde uygulanan ikinci senaryoda ise dünyadaki ortalama hava sıcaklıklarının Paris İklim Anlaşması’nda belirtilen kriterlere uyacağı öngörülüyor. Bu muahede uyarınca global ısınma 1,5 derece ya da daha azla sınırlanır ve dünya yüzyılın ortasına kadar net sıfır emisyon gayesine ulaşabilirse 2070’e kadar dünya iktisadının 43 trilyon dolar daha fazla büyüyeceği kestirim ediliyor.
Bu periyotta en büyük büyümeyi 47 trilyon dolar ile Asya–Pasifik bölgesi gösterecek. Avrupa ve Amerika kıtalarının ekonomileri ise sırasıyla 1 ve 3 trilyon dolar ziyan edecek.
Hükümetler mert olmalı
Araştırmayı kıymetlendiren Deloitte Türkiye Sürdürülebilirlik Başkanı Murat Günaydın, durumun ciddiyetinin açık olduğunu belirterek, yapılması gerekenleri dört adımda sıraladı:
“Tüm hükümetler, şirketler ve beşerler iklim konusunda cesaretli kararlar almalı, süratle net sıfıra ulaşmaya yönelik adımlar atılmalı, ülkeler, ekonomilerini Paris İklim Anlaşması’nda belirlenen kriterlere uyacak halde dönüştürmeli ve düşük emisyonlu bir gelecek için gereken tüm yatırımları bir an evvel hayata geçirmeli.”
