Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika’dan oluşan BRICS kümesinin doruğuna, Batı ile Doğu ortasında Rusya’nın Ukrayna’ya hücumuyla tetiklenen kutuplaşma damgasını vurdu.
Zirvenin açılışında konuşan Çin Devlet Lideri Şi Cinping, dünyada “tek taraflı yaptırımlara ve kimi ülkelerin siyasi ve askeri güçlerini sürdürme çabalarına” karşı çıkılması gerektiğini belirterek BRICS ülkelerini dünyada ekonomik nüfuzlarını kullanarak “sorumluluk almaya, eşitlik, adalet ve gerçek manada çok taraflı bir memleketler arası sistem için çalışmaya” çağırdı.
“Yaptırımlar bumeranga dönüşebilir”
Çin resmi haber ajansı Şinhua’nın aktardığına nazaran Şi Cinping konuşmasında ülkelere “Soğuk Savaş mantalitesini, tek taraflı yaptırımları ve yaptırımların suiistimal edilmesini reddetme” daveti yaptı. Çinli başkan, global ekonomik eğilimler ve finans akışlarının “siyasileştirilmesi, düzenek ve silah haline getirilmesi” ile yaptırımların bir “bumeranga”, “iki ucu keskin bir kılıca” dönüşebileceği ikazında bulundu.
Şi, dün yaptığı açıklamada da Batı ve NATO’nun siyasetlerini eleştirerek “devletlerin güçlerine körü körüne inanmaları, askeri ittifakları genişletmeleri ve başkalarınınki kıymetine kendi güvenliklerini sağlamaya çalışmaları, başlarını belaya sokacaktır” demişti. Şi, milletlerarası toplumun hegemonya ve güç odaklı siyasetlere direnmede birlik olması gerektiğini söylemişti.
ABD öncülüğündeki Batılı ülkeler, Rusya’nın 24 Şubat’ta Ukrayna’yı işgale girişmesinin akabinde Moskova’ya karşı bir sert yaptırımları yürürlüğe sokmuştu.
ABD öncülüğündeki sisteme istikrar arayışı
2009 yılından bu yana yılda bir kere toplanan BRICS doruğuna bu yıl Çin’in konut sahipliği yapması planlanıyordu. Çin’deki katı pandemi kısıtlamaları nedeniyle tepe telekonferans prosedürüyle gerçekleştirildi.
BRICS üyeleri, Rusya’nın Ukrayna’yı işgali konusunda başından beri sert tavır takınmaktan kaçınmıştı. Rusya’nın Ukrayna’ya saldırmasıyla ilgili “işgal” sözünü kullanmaktan başından beri kaçınan Çin, Moskova’ya yönelik yaptırımları her fırsatta eleştirirken Güney Afrika BM’de Rusya’ya karşı kınama kararında çekimser oy kullanmıştı. Hindistan da Rusya’dan indirimli fiyatlara büyük ölçülerde petrol satın alıyor.
Çin, BRICS kümesini, dünyada ABD öncülüğündeki sisteme karşı istikrar oluşturacak bir ittifak olarak görüyor.
Putin’den Batı’ya “bencillik” suçlaması
Zirvede konuşan Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin de Batı’ya suçlamalarda bulundu ve iştirakçi ülkeleri “Batı’nın bencil eylemleri”ne karşı iş birliği yapmaya çağırdı. Putin, “Küresel iktisatta birtakım ülkelerin berbat tasarlanmış, bencil aksiyonları nedeniyle gelişen krizden yalnızca dürüst ve karşılıklı çıkarları gözeten bir iş birliği yerinde çıkış yolu bulabiliriz” dedi.
Hükümetler ortası alakalarda gerçek manada çok taraflı bir sistem kurulabilmesi için “birleştirici ve olumlu bir rota oluşturulmasında BRICS ülkelerinin liderliğine muhtaçlık olduğunu vurgulayan Putin, “bağımsız siyasetler izleme gayreti veren Asya, Afrika ve Latin Amerika’dan pek çok ülkenin de takviyeye hazır olduğunu” söyledi.
Zirve sonrasında Kremlin’in internet sitesinden yayımlanan ortak bildiride de BRICS ülkelerinin Rusya ve Ukrayna ortasında müzakereleri desteklediği vurgusu yapıldı.
