Uzman Klinik Psikolog Neil Serem Yılmaz, “Aileler tüm imkanlarını bu kadar seferber etmişken gelen berbat notları kimi vakit kendilerine haksızlık olarak algılayabiliyor, ‘biz her şeyi yaptık, neden bu notlar hala düşük’ diyerek bu duruma öfkelenebiliyor, kendilerine ve emeklerine bir atak olarak algılayabiliyor. Oysa çocuğun akademik başarısı birçok değişkenin sonucu olarak karşımıza çıkıyor; çocuğun bilişsel ve öğrenme yetenekleri ile ilgili olduğu kadar, aile ortamı, anne babası ile bağı, toplumsal bağları, okul ortamı üzere daha birçok faktör tesirli oluyor. Bu nedenle çocuklar ortasında kıyaslama yapılmamalı, her çocuk kendi potansiyeli ve imkanlarına nazaran değerlendirilmeli” dedi. Uzman Klinik Psikolog Neil Serem Yılmaz, zayıf karne kadar, başarılı karneye de hakikat yaklaşılması gerektiğini belirterek, anne babalara gerçek yaklaşımın 4’er püf noktasını anlattı:
Zayıf karneye 4 gerçek yaklaşım önerisi
Sivri ve yaralayıcı tabirlerden kaçının
Notlar çocuğun zekası maharetleri ya da kişiliği hakkında olumsuz bilgi vermez. Yalnızca zayıf olan derslerine işaret eder. Bu nedenle karnedeki zayıfları genellemekten ve sivri tabirlerden kaçının. ‘Senden adam olmaz’, ‘Tembel’ üzere çocuğun kişiliğini yaralayacak, öz itimadını ve benlik hürmetini azaltacak tabirlerden katiyetle uzak durun. Bu türlü bir muamele çocuğu motive etmez, bilakis kendini bedelsiz ve maharetsiz hissetmesine, ailesinden duygusal olarak uzaklaşmasına yol açar. Tekrar, ‘Bizi çok üzdün’, ‘Emeklerimizi boşa çıkardın‘ üzere çocuğu derinden etkileyebilecek duygusal, aşağılayıcı üslup ve fizikî cezalar da çocuğu çıkmaza sürükler.
Kendinizi de sorgulayarak, birlikte yol haritası belirleyin
Geçen sürece yönelik kendi tavırlarınızı da gözden geçirin. Sanki çocuğa çok mu müdahale edildi, çocuk yalnız mı hissetti, yoksa çocuğa çok esirgeyici davranılarak bir şeyler yapması farkında olmadan engellendi mi? Hasebiyle “Acaba çocuk bu karne ile bize ne anlatmak istiyor” diye düşünerek, karnenin bildirisini yanlışsız anlamaya çalışın. Çocuğunuza “Sanırım güç bir yıl geçti. Sonuçlar senin de istediğin üzere olmadı. Aslında biz senin daha düzgününü yapabileceğini biliyoruz. Fakat ne oldu da sanki işler aykırı gitti, ne seni zorladı (eğer makus notlar alması ile ilgili bir iddianız varsa o paylaşılır) birlikte anlayıp bir yol bulalım, zira bu bu türlü olmaz’ üzere hem bir sorun olduğunu lisana getiren, nedenleri hakkında düşünen lakin birebir vakitte tahlil üreten bir konuşma yapın. Bu çocuğu motive edecek ve çaresiz hissetmesini engelleyecektir.
‘İş işten geçti’ iletisi yerine ‘Birlikte düzelteceğiz’ iletisi verin
‘Şimdi yeni bir yıla gireceğiz yazı güzel değerlendirelim, sen bir dinlen, kafanı boşalt, oyunlarını oyna, ancak önümüzdeki yıl biz de sana takviye olacağız; sen de elinden geleni yaparsın, biliyoruz sen de düzgün bir karne getirmek isterdin. Bu yıl bu türlü oldu ancak seneye düzeltebilirsin. Seneye elinden geleni yaparsın’ üzere yaklaşımlarla çocuğa telafi ve tamir etme seçeneğinin olduğunu hissettirin.
Motive edin
Kötü karneyi görmezden gelmek de gerçek değil. Zira çocukta ‘önemsenmeme’ hissine yol açar. Lakin müspet tarafları üzerinden güçlendirmek çocuğa güç verir. Bu nedenle ‘Bak geçen yıl karnende bu türlü böyle hoş notlar vardı, demek ki senin içinde yeterli notlar alabilecek bir başarma gücün var, bu sefer olmamış olabilir lakin bu güç senin içinde ve tekrar bu gücü kullanıp âlâ notlar alabilirsin, biz de sana bu istikamette dayanak olacağız’ üzere çocuğu güçlendiren konuşmalar yapın.
Başarılı karneye 4 yanlışsız yaklaşım önerisi
Çocuğunuzu mükafata boğmayın
Başarılı olan ve takdir evrakı alan çocuğunuza gereğinden fazla övgü ve onu mükafata boğmak da yapılacak en büyük yanlışlardan biri. Çocuklar büyük ödüllere boğulmamalıdır. Çocuğun yaşına uygun ve makul bir karne ikramı çocuk için son derece teşvik ediciyken, çok büyük mükafatlar çocukta güya o notları anne baba için aldığı duygusu uyandırabilmekte, çocuğun ders sorumluluğunun kendine ilişkin olduğu hissini sahiplenmesini güçleştirmektedir” diyor. Öteyandan çocuğa daha evvel karne ikramı olarak bir kelam verildiyse bunun kesinlikle yerine getirilmesi gerektiğini belirten Neil Serem Yılmaz “Verilen ve nedeni uygun açıklanmadan tutulmayan/tutulamayan kelamlar çocukta hayal kırıklığı ve anne babanın verdiği kelamlara dair bir güvensizlik hissi oluşturabilir.
Başarısını önemseyin, mükemmeliyetçilikten kaçının
Çocuğunuzun gayretini ve muvaffakiyetini görmezden gelerek önemsizleştirmeyin. Kesinlikle takdir edin, duygusal gelişimini destekleyecek küçük bir ödül verin. Mükemmeliyetçi yaklaşımdan ise kesinlikle kaçının.Mükemmelliyetçi tavırdan uzak durmak, uç telaffuzlardan kaçınmak son derece değerlidir. ‘Bütün notların 100, neden şu notun 95 ‘gibi mükemmelliyetçi bir tavır çocuğun emeğinin görülmediği ve daima daha fazlası istendiği hissini oluşturabilir.
Üstün zekalı etiketi yapıştırmayın
Çocuğa ‘üstün zekalı’ üzere etiketler yapıştırarak, çocuktan çok yüksek beklentilere girilmemesi gerekiyor. Zira bu durum çocuklar için baskı ögesi oluşturabiliyor. Var olan muvaffakiyetini kaybetmekle ilgili performans telaşı ya da imtihan korkusu üzere zorluklar gelişebiliyor. ‘Benim çocuğum çok başarılı, şu kısmı, şu üniversiteyi kazanacak’ üzere telaffuzlar, çocukları bu yük altında ezerek, ağır gerilim yaşamalarına yol açıyor. Ders muvaffakiyetlerini da artırmaya yardımcı olmadığı üzere, tersine gerilemelerine neden olabiliyor.
Çocuklarınızı kıyaslamayın
Karnesi güzel olan hatta takdir dokümanı alan kardeş, karnesi makûs olan kardeşe katiyetle örnek gösterilmemelidir. Bu tıp bir kıyaslama yarar yerine ziyan getirir. Çocuklar ortasında ağır bir rekabete ve kıskançlığa neden olarak kardeşlerin ortalarını bozabilirken, anne babanın kendisini bu nedenle sevmediği hissine de yol açarak yalnızlık hissine neden olabilir.
Uzman Klinik Psikolog Neil Serem Yılmaz, “Aileler tüm imkanlarını bu kadar seferber etmişken gelen berbat notları kimi vakit kendilerine haksızlık olarak algılayabiliyor, ‘biz her şeyi yaptık, neden bu notlar hala düşük’ diyerek bu duruma öfkelenebiliyor, kendilerine ve emeklerine bir atak olarak algılayabiliyor. Oysa çocuğun akademik başarısı birçok değişkenin sonucu olarak karşımıza çıkıyor; çocuğun bilişsel ve öğrenme yetenekleri ile ilgili olduğu kadar, aile ortamı, anne babası ile bağı, toplumsal bağları, okul ortamı üzere daha birçok faktör tesirli oluyor. Bu nedenle çocuklar ortasında kıyaslama yapılmamalı, her çocuk kendi potansiyeli ve imkanlarına nazaran değerlendirilmeli” dedi. Uzman Klinik Psikolog Neil Serem Yılmaz, zayıf karne kadar, başarılı karneye de hakikat yaklaşılması gerektiğini belirterek, anne babalara gerçek yaklaşımın 4’er püf noktasını anlattı:
Zayıf karneye 4 gerçek yaklaşım önerisi
Sivri ve yaralayıcı tabirlerden kaçının
Notlar çocuğun zekası maharetleri ya da kişiliği hakkında olumsuz bilgi vermez. Yalnızca zayıf olan derslerine işaret eder. Bu nedenle karnedeki zayıfları genellemekten ve sivri tabirlerden kaçının. ‘Senden adam olmaz’, ‘Tembel’ üzere çocuğun kişiliğini yaralayacak, öz itimadını ve benlik hürmetini azaltacak tabirlerden katiyetle uzak durun. Bu türlü bir muamele çocuğu motive etmez, bilakis kendini bedelsiz ve maharetsiz hissetmesine, ailesinden duygusal olarak uzaklaşmasına yol açar. Tekrar, ‘Bizi çok üzdün’, ‘Emeklerimizi boşa çıkardın‘ üzere çocuğu derinden etkileyebilecek duygusal, aşağılayıcı üslup ve fizikî cezalar da çocuğu çıkmaza sürükler.
Kendinizi de sorgulayarak, birlikte yol haritası belirleyin
Geçen sürece yönelik kendi tavırlarınızı da gözden geçirin. Sanki çocuğa çok mu müdahale edildi, çocuk yalnız mı hissetti, yoksa çocuğa çok esirgeyici davranılarak bir şeyler yapması farkında olmadan engellendi mi? Hasebiyle “Acaba çocuk bu karne ile bize ne anlatmak istiyor” diye düşünerek, karnenin bildirisini yanlışsız anlamaya çalışın. Çocuğunuza “Sanırım güç bir yıl geçti. Sonuçlar senin de istediğin üzere olmadı. Aslında biz senin daha düzgününü yapabileceğini biliyoruz. Fakat ne oldu da sanki işler aykırı gitti, ne seni zorladı (eğer makus notlar alması ile ilgili bir iddianız varsa o paylaşılır) birlikte anlayıp bir yol bulalım, zira bu bu türlü olmaz’ üzere hem bir sorun olduğunu lisana getiren, nedenleri hakkında düşünen lakin birebir vakitte tahlil üreten bir konuşma yapın. Bu çocuğu motive edecek ve çaresiz hissetmesini engelleyecektir.
‘İş işten geçti’ iletisi yerine ‘Birlikte düzelteceğiz’ iletisi verin
‘Şimdi yeni bir yıla gireceğiz yazı güzel değerlendirelim, sen bir dinlen, kafanı boşalt, oyunlarını oyna, ancak önümüzdeki yıl biz de sana takviye olacağız; sen de elinden geleni yaparsın, biliyoruz sen de düzgün bir karne getirmek isterdin. Bu yıl bu türlü oldu ancak seneye düzeltebilirsin. Seneye elinden geleni yaparsın’ üzere yaklaşımlarla çocuğa telafi ve tamir etme seçeneğinin olduğunu hissettirin.
Motive edin
Kötü karneyi görmezden gelmek de gerçek değil. Zira çocukta ‘önemsenmeme’ hissine yol açar. Lakin müspet tarafları üzerinden güçlendirmek çocuğa güç verir. Bu nedenle ‘Bak geçen yıl karnende bu türlü böyle hoş notlar vardı, demek ki senin içinde yeterli notlar alabilecek bir başarma gücün var, bu sefer olmamış olabilir lakin bu güç senin içinde ve tekrar bu gücü kullanıp âlâ notlar alabilirsin, biz de sana bu istikamette dayanak olacağız’ üzere çocuğu güçlendiren konuşmalar yapın.
Başarılı karneye 4 yanlışsız yaklaşım önerisi
Çocuğunuzu mükafata boğmayın
Başarılı olan ve takdir evrakı alan çocuğunuza gereğinden fazla övgü ve onu mükafata boğmak da yapılacak en büyük yanlışlardan biri. Çocuklar büyük ödüllere boğulmamalıdır. Çocuğun yaşına uygun ve makul bir karne ikramı çocuk için son derece teşvik ediciyken, çok büyük mükafatlar çocukta güya o notları anne baba için aldığı duygusu uyandırabilmekte, çocuğun ders sorumluluğunun kendine ilişkin olduğu hissini sahiplenmesini güçleştirmektedir” diyor. Öteyandan çocuğa daha evvel karne ikramı olarak bir kelam verildiyse bunun kesinlikle yerine getirilmesi gerektiğini belirten Neil Serem Yılmaz “Verilen ve nedeni uygun açıklanmadan tutulmayan/tutulamayan kelamlar çocukta hayal kırıklığı ve anne babanın verdiği kelamlara dair bir güvensizlik hissi oluşturabilir.
Başarısını önemseyin, mükemmeliyetçilikten kaçının
Çocuğunuzun gayretini ve muvaffakiyetini görmezden gelerek önemsizleştirmeyin. Kesinlikle takdir edin, duygusal gelişimini destekleyecek küçük bir ödül verin. Mükemmeliyetçi yaklaşımdan ise kesinlikle kaçının.Mükemmelliyetçi tavırdan uzak durmak, uç telaffuzlardan kaçınmak son derece değerlidir. ‘Bütün notların 100, neden şu notun 95 ‘gibi mükemmelliyetçi bir tavır çocuğun emeğinin görülmediği ve daima daha fazlası istendiği hissini oluşturabilir.
Üstün zekalı etiketi yapıştırmayın
Çocuğa ‘üstün zekalı’ üzere etiketler yapıştırarak, çocuktan çok yüksek beklentilere girilmemesi gerekiyor. Zira bu durum çocuklar için baskı ögesi oluşturabiliyor. Var olan muvaffakiyetini kaybetmekle ilgili performans telaşı ya da imtihan korkusu üzere zorluklar gelişebiliyor. ‘Benim çocuğum çok başarılı, şu kısmı, şu üniversiteyi kazanacak’ üzere telaffuzlar, çocukları bu yük altında ezerek, ağır gerilim yaşamalarına yol açıyor. Ders muvaffakiyetlerini da artırmaya yardımcı olmadığı üzere, tersine gerilemelerine neden olabiliyor.
Çocuklarınızı kıyaslamayın
Karnesi güzel olan hatta takdir dokümanı alan kardeş, karnesi makûs olan kardeşe katiyetle örnek gösterilmemelidir. Bu tıp bir kıyaslama yarar yerine ziyan getirir. Çocuklar ortasında ağır bir rekabete ve kıskançlığa neden olarak kardeşlerin ortalarını bozabilirken, anne babanın kendisini bu nedenle sevmediği hissine de yol açarak yalnızlık hissine neden olabilir.
