BDDK’nın TL ticari kredi kullanımı için açıkladığı yeni kurallar sonrası yabancı bankalar da müşterileri için muhtemel senaryolar içeren bilgi notları yayımlamaya başladı.
Bloomberg datalarına nazaran Döviz varlıklarının TL karşılığı 15 milyon TL’yi aşan yaklaşık 10 bin şirket bulunduğunu lakin etkinlerinin ya da satış hasılatının yüzde 10’unu aşan firma sayısında muhtemelen çok daha az olduğunu belirten Barclays Ekonomisti Ercan Ergüzel bu firmaların seçeneklerini şu biçimde sıraladı: Döviz varlıkları şirketin etkinleri ya da satış hasılatının yüzde 10’unun altına inene dek döviz satışı yapmak. Yabancı varlık alımı için döviz varlıklarını kullanmak. Açıklanan uygulamanın yalnızca nakit ve banka mevduatlarını kapsamasından ötürü eurobond satın almak ya da dövize endeksli vadeli mevduat hesabına geçiş. Döviz varlıklarını stok alımı için kullanmak. Yabancı likidite varlıkları yurt dışı iştiraklerine ya da çatı şirketlerine transfer etmek. Yeni TL kredisi kullanmamak.
“Döviz satılması gereken aralık dar”
Barclays’e nazaran yerleşik şirketlerin toplam döviz varlıkları 79 milyar dolarken toplam varlık ve satışların 850-900 milyar dolar ortasında olduğu kestirim ediliyor.
Düşük sayı baz alındığında yüzde 10’u 85 milyar dolara denk geldiği belirtilen bilgi raporunda iktisadın genelinde döviz satması gereken aralığın epey dar olduğuna dikkat çekildi.
Banka, şirketlerin çoğunlukla önümüzdeki 12 aylık devirde yapılacak borç/eurobond ödemeleri için döviz tuttuğunu ama hammadde ve üretim için güç gereksinimini karşılamak için döviz varlığına sahip şirketler de olduğunu kaydetti.
“Kredi vermekte isteksizlik olabilir”
Rapora nazaran BDDK bu uygulamayla firmalara ‘dövizinizi artık satın şayet hammadde alımı ya da borç ödemesi için muhtaçlığını olursa ileride spot piyasadan tekrar alın’ bildirisini vermiş oldu.
Yabancı bankaların firmaları yabancı para varlıklarını satmaya zorlayan son uygulamalar sonrası firmaların mevcut borçlarını büsbütün çevirmeleri için rotatif kredi vermekte isteksiz davranma riskleri olacağı belirtilirken özel dalın önümüzdeki 12 ay için yapması gereken borç ödemesinin 30 milyar doları banka ve 13 milyar doları şirketler olmak üzere 43 milyar dolar olduğu belirtildi.
Rotatif kredilerin sert formda düşmesi durumunda halihazırda sıkışmış olan döviz piyasasında daha fazla baskı görülmesine neden olabileceği belirtilen raporda birtakım şirketlerin daha âlâ bir döviz/TL resmi görene dek yatırım yapmayı erteleyebileceğine vurgu yapıldı.
Barclays uygulamanın TL üzerindeki kısa vadeli tesirine bağlı olarak uygulamadaki yüzde 10’luk barajın daha da sıkılaştırılarak yüzde 5’e düşürülebileceğini kaydetti.
Deutsche Bank: Ani bir duruşa neden olabilir
Düzenlemeyle ilgili yayımladığı raporda son periyotta uygulanan makro ihtiyati siyasetlere dikkat çeken Deutsche Bank ise son uygulamanın ana amacının döviz hesaplarında büyük varlıklar bulunan şirketlerin ucuz kredi yoluyla ithalat yapmasını önlemek olduğunu düşündüklerini kaydetti.
Düzenlemenin makro tesirlerinin TL’de yaşanan birinci ralli ve döviz hesaplarında düşüş istikametinde yaşanan yeni bir harekete karşın orta vadede ekonomik aktivite için yeni zorluklar yaratabileceği belirtildi.
Banka son uygulamayla birlikte şirketlerin uzun vadeli kredi kullanımını ve yatırım iştahının azaltabileceğine vurgu yaparken önümüzdeki haftalarda büyümeyi olumsuz etkileyebilecek yeni makro ihtiyati tedbirler görülebileceğini kaydetti.
Benzer uygulamaların devam etmesi halinde önümüzdeki çeyreklerde iktisatta ani bir duruş yaşanma ihtimalini elemediğini de belirten banka son düzenlemenin yabancı şirketler ortasında özgür piyasa kurallarına dair kaygılar yaratabileceğini ve ülkeye yapılabilecek direkt yatırım iştahını olumsuz etkileyebileceği vurguladı.
