Afganistan üzerinden gelen göç dalgasın sürerken Meclis İnsan Hakları Kurulu dikkat cazip sonuçları olan raporunu açıkladı. TBMM İnsan Haklarını İnceleme Göç ve Ahenk Alt Komisyonu’nun raporunda, Afganistan’dan Türkiye’ye gelen sistemsiz göçmenlerin çoğunluğunun ülkelerinde seküler ömür şekli süren, toplumsal statüsü yüksek ailelerden oluştuğu belirtildi. Raporda ‘İranlı yetkililerin göçmenlere hudutta dur denilse bile sonu geçin zira Türk askeri göçmenlere kurşun sıkmaz’ tespiti de yer aldı.
Karar’da yer alan habere nazaran, İran üzerinden Türkiye’ye akın eden Afgan göçü devam ederken TBMM İnsan Haklarını İnceleme Göç ve Ahenk Alt Komisyonu’nun ‘Türkiye’de Sistemsiz Göç ve Sistemsiz Göçle Mücadele- Van Örneği Raporu’nu açıkladı.
Van’da 1 Kasım 2021’de yakalanan Afgan asıllı, tamamı akrabalardan oluşan bir küme sistemsiz göçmenle de görüşen TBMM heyeti raporunda, görüştükleri Afganlar ortasında polis olup Taliban idareye geldikten sonra can güvenliği olmadığı için göç ettikleri, kaçakçılar vasıtasıyla Türkiye’ye geldiklerini ve Birleşmiş Milletler yolu ile üçüncü bir ülkeye yerleşmek istediklerini belirttikleri aktardı.
Seküler hayat üslubu sürüyorlar
Raporda şöyle denildi:
“Şu an Afganistan’dan ülkemize gelen sistemsiz göçmenlerin çoğunluğu, Afganistan’da seküler hayat usulü süren, toplumsal statüsü yüksek ailelerdendir. Bu durum, aslında değişen bir profile işaret etmektedir. Geçmişte daha çok genç yaştaki erkek sistemsiz göçmenler gittikleri ülkelerde bir ömür alanı oluşturduktan sonra ailelerini yanlarına aldırmaya çalışmakta iken, günümüzde beşerler Afganistan’da can güvenlikleri olmadığı için aile olarak yasa dışı yollarla ülkemize giriş yapmaya çalışmaktadır. Bu açıdan, yaratılmaya çalışan, gelenlerin birçoklarının genç yaştaki Afgan erkekler olduğu algısı gerçeği yansıtmamaktadır.”
Şok meskenleri yıkılınca kente yerleştiler
Raporda kaçakçılıkla ilgili şu tabirlere yer verildi:
“Göçmen kaçakçılarının kullanmış olduğu hücre meskenleri, ‘şok ev’ olarak isimlendirilmekte ve genelde kentin kırsal kısımlarında, tarla, arazi yahut gibisi yerlere konuşlandırılan bu metruk binalara üçerli, dörderli ya da beşerli küçük kümeler halinde getirilerek şok meskenlerde biriktirilen kaçak göçmenler bekletilmektedir. Daha sonraki süreçte tır yahut otobüs üzere araçlarla büyük kümeler halinde batı vilayetlerine götürülmeye çalışılmaktadır. Şok konutlarının tespit edilerek yıkılmasından sonra, kaçak göçmenler daha çok kent merkezindeki apartman dairelerine, otellere ve apart otellere yerleştirilmeye başlanmıştır.”
1000 dolar ile kaçak umut yolculuğu
Raporda, sistemsiz göçmenlerin göçmen kaçakçılarının yardımı olmaksızın kendi imkânları ile hududu geçmesinin mümkün olmadığı ve göçmenlerin çoğunluğunun, Afganistan’ın farklı kentlerinden, İran üzerinden emsal güzergâhları kullanarak Türkiye sonlarına ulaşabildiği ve bu seyahat için kaçakçılara 1000 ile 1500 dolar ortasında değiştiği para ödediği açıklandı. Raporda, İran’a 800-1000 kişilik kalabalık kümeler halinde ulaşan sistemsiz göçmenlerin, İran’ın Seravan, İranşehr ve Bandar Abbas kentlerinde, kaçakçılık şebeke üyeleri ile buluşup bu kentlerden İran içlerine ve Türkiye hududuna hakikat ise daha küçük kümeler halinde hareket edildiği bilgisine yer verildi.
Türk askeri göçmene kurşun sıkmaz
Raporda; İran, başta Afganistan olmak üzere kaynak ülkelerden gelen sistemsiz göçmenleri ve İran’da yaşayan yabancıları, Türkiye’ye hakikat yöneltmekte ve hatta birtakım İran vazifelilerinin vakit zaman güç kullanmak sureti ile sonu geçmeye zorladıklarının tespit edildiğine yer verildi. Raporda, komitenin görüştüğü bir güvenlik amirinin, yapılan mülakatlarda İran yetkililerinin sistemsiz göçmenlere, “Türkiye güvenlik vazifelileri dur deseler bile sonu geçin zira Türk askeri göçmenlere asla kurşun sıkmaz” dediği kaydedildi.
