Fransa’da ikinci tipi pazar günü yapılacak genel seçimde yaklaşık 48,7 milyon seçmen, Ulusal Meclis’te vazife yapacak 577 milletvekilini belirlemek için sandık başına gidecek.
Basının İçişleri Bakanlığı’nın datalarına dayandırdığı bilgilere nazaran, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un liderliğinde kurulan Ensemble ittifakının 417 milletvekili adayı, çok solcu Jean-Luc Melenchon’un teşebbüsüyle kurulan Nupes ittifakın 380 adayı, Ulusal Birlik’in (RN) 208 adayı ve Cumhuriyetçiler partisinin (LR) 71 adayı seçimin ikinci tipinde yarışacak.
276 seçim bölgesinde Ensemble ve Nupes adaylarını ikinci tıpta karşı karşıya geldiği seçimde, bu iki ittifak ortasında Meclis’te salt çoğunluğu sağlayabilmek için kıyasıya rekabet yaşanıyor.
Fransa’da genel seçimin birinci cinsinde bir adayın salt çoğunluğu sağlayamadığı sandalyeler için ikinci tıp yapılıyor. Birinci tıpta yüzde 12,5 ve üzeri oy alan adaylar, ikinci tipe kalıyor. Bu cinste en fazla oyu alan aday milletvekili seçiliyor.
Buna nazaran, birinci cinste Nupes’ten 4, Ensemble’den 1 milletvekili adayı birinci cinste seçilerek, Ulusal Meclis’e girmeye hak kazandı.
Genel seçimdeki ittifaklar
Geleneksel sağ ve sol partilerin tesirini kaybettiği bir devirden geçen ülkede, bu yılki genel seçimde iki ittifak öne çıkıyor.
Fransa Boyun Eğmeyen Partili (LFİ) Melenchon’un teşebbüsüyle, “tarihi adım” olarak nitelendirilen LFİ, Yeşiller Partisi (EEVL), Sosyalist Partisi (PS) ve Komünist Partisi’ni (PCF) kapsayan “Sosyal ve Ekolojik Yeni Halk Birliği” (Nupes) ittifakı kuruldu.
Nupes ittifakı, Meclis’te salt çoğunluğu (289 sandalye) alarak, Melenchon’un başbakan olarak atanmasını hedefliyor.
Macron ve mevcut hükümet kanadının ise bu ihtimale sıcak bakmadığı görülüyor.
Nupes’in programında, taban fiyatın 1500 avroya yükseltilmesi, oy kullanma yaşının 16’ya düşürülmesi, 2030’a kadar karbon gazı salınımının yüzde 65 azaltılması amaçları bulunuyor.
Macron’un partisi Cumhuriyet Yürüyüşü (LREM) etrafında da Horizons (Ufuklar) ve Demokrasi Hareketi (MoDem) partilerinden oluşan Ensemble ismi verilen bir konfederasyon oluşturuldu.
İlk cins sonuçları
Meclis çoğunluğunun 289 milletvekili ile sağlandığı ülkede, İçişleri Bakanlığı bilgilerine nazaran, birinci tıpta Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un etrafında toplanan Ensemble ittifakı oyların yaklaşık yüzde 25,75’ini (5 milyon 857 bin 561) almıştı.
Melenchon’un teşebbüsüyle Boyun Eğmeyen Fransa (LFİ), Yeşiller Partisi (EEVL), Sosyalist Partisi (PS) ve Komünist Partisi’ni (PCF) kapsayan “Sosyal ve Ekolojik Yeni Halk Birliği” (Nupes) ittifakının yüzde 25,66 (5 milyon 836 bin 202 oy) ile Ensemble’yi yakından takip ediyor. Ensemble ile Nupes ortasında yaklaşık 20 bin oy farkı bulunuyordu.
Aşırı sağcı RN’nin oy oranı yüzde 18,68’i bulurken, Merkez sağdaki LR yüzde 10,42’de kalmıştı.
Sandığa gitmeyenlerin oranı yüzde 52,49 ile milletvekili genel seçiminin birinci tipinde 5. Cumhuriyet periyodunda sandığa gitmeyen seçmen bakımından en yüksek oran olarak kayda geçmişti.
Özellikle 18-34 yaş genç bölümün sandığı birinci cinste çoğunlukla boykot ettiği seçimin ikinci cinsinde, bu seçmenin sandığa gitmesi Nupes ittifakına katkı sağlayabileceği biçiminde bedellendiriliyor.
Nupes milletvekili adaylarından birçok isim İçişleri Bakanlığının yayımladığı seçim sonuçlarında kimi Nupes adaylarının oylarının ittifak bünyesinde sayılmadığını ileri sürmüşdü. Kimi medya kuruluşları haberlerinde Nupes ve Ensemble aldığı oy oranını, İçişleri Bakanlığından farklı paylaşıyor.
Genel seçimde başarısız olan bakanlar istifa edecek
Fransa Başbakanı Elisabeth Borne’un yanı sıra kabinede milletvekili adayı olan 14 bakan genel seçimin ikinci cinsine kaldı.
Milletvekili seçilemeyen başbakan da dahil bakanların kabineden istifa edecekleri daha öncesinde belirtilmişti.
Seçime birinci tıpta veda eden adaylar ortasında çok sağcı Eric Zemmour, eski Başbakan Manuel Valls ile eski Eğitim Bakanı Jean-Michel Blanquer de yer almıştı.
Muhalif bir başbakan atanacak mı?
Yarı başkanlık sistemiyle yönetilen Fransa’da cumhurbaşkanı, istediği ismi başbakan seçebiliyor.
Ancak Ensemble ittifakının Meclis’te salt çoğunluğu sağlayamaması ve muhalefetin çoğunluğa sahip olması durumunda, Cumhurbaşkanı Macron’un muhalefetin temsilcisini başbakan olarak atamaya karar vermesi halinde “kohabitasyon” olarak anılan “birlikte yaşama” periyodu başlamış olacak.
5. Cumhuriyet tarihinde 3 defa Meclis’te partisi salt çoğunluğu sağlayamayan eski Fransa cumhurbaşkanları, Meclis’in hükümete güvenoyunu vermesi için muhalefetten bir ismi başbakan olarak atamıştı.
“Kohabitasyon”un önüne geçmek için 2000’de referandumla anayasada değişikliğe gidildi ve cumhurbaşkanlığı misyon müddeti 7 yıldan 5’e indirilerek milletvekillerininkiyle eşitlendi.
