Namık Durukan – TBMM İnsan Haklarını İnceleme Kurulu bünyesindeki Göç ve Ahenk Alt Kurulu, “Türkiye’de Sistemsiz Göç ve Sistemsiz Göçle Uğraşta Van Örneği” başlıklı raporunu tamamladı. Raporda, Afganistan’dan İran’a, bu ülkeden ise Türkiye’ye yönelik yapılan sistemli ve sistemsiz göçe yönelik kıymetli tespitlere yer verildi.
İran İslam Cumhuriyeti’nin göçmenler konusunda net bir siyasetinin olmadığı, başta Afganistan ve Pakistan olmak üzere Türkiye’deki sistemsiz göçe kaynaklık eden ülkelerden gelenlerin İran üzerinden Türkiye hudutlarına çok rahat bir formda ulaştıkları vurgulanan raporda, “İran’ın kendi işine yarayabilecek göçmenleri uzun müddet ülkesinde barındırdığı fakat ağırlaşan yaptırım kurallarına bağlı olarak, yabancıların ülkeyi terk etmesine yönelik siyaset izlemeye başladığı anlaşılmaktadır.
Bununla birlikte İran vize alarak tertipli yollardan ülkesine gelen yabancıların, Türkiye’ye yahut Türkiye üzerinden Avrupa’ya geçmesine müsaade etmektedir. Son devirlerde İran üzerinden ülkemize gelen sistemsiz göçmenlerle yapılan mülakatlarda, yabancıların büyük kısmının İran’ı transit olarak geçtiği ve mecburî nedenlerden ötürü İran sonları içerisinde bir kaç gün kaldıkları anlaşılmaktadır” denildi.
‘Türkler kurşun sıkmaz’
Afganistan özelinde yaşanan iç karışıklıklar ile Taliban’ın ülkede demografiyi değiştirme ve nüfuz alanını genişletme eforlarına dikkat çekilen raporda, bu durumun Türkiye’ye yönelik sistemsiz göçü artırdığı tabir edildi.
Raporda, İran üzerinden Türkiye’ye yönelik giderek artan göçlerin nedenleri ve İran’ın rolüne ait şu değerlendirmeler yer aldı:
“Sayıları yüzbinler ile söz edilen Afgan asıllı yabancıya konut sahipliği yapan İran İslam Cumhuriyeti’nin artan ekonomik sorunlara bağlı olarak, Afgan asıllı yabancıları Türkiye’ye göçe yönlendirdiği yahut geçişlerini engellememe eğiliminin olduğu, İran’ın Afganistan’dan gelen ya da İran’da yaşayan yabancıların Türkiye’ye yanlışsız yönelmelerini teşvik ettiği, İran güvenlik güçlerinin hudutta kaçakçılar ile iş birliği yaparak, hatta bazen sistemsiz göçmenleri döverek Türkiye hududunu geçirmeye çalıştığı bilinmektedir. Hatta birtakım İran vazifelilerinin vakit zaman güç kullanmak sureti ile bazen de ülkemizin insan hakları hassasiyetini kullanarak ülkemiz sonunu geçmeye zorladıkları tespit edilmiştir. Hakikaten kurulumuzun görüştüğü bir Güvenlik Amirimiz, yapılan mülakatlarda, İran yetkililerinin sistemsiz göçmenlere, ‘Türkiye güvenlik vazifelileri dur deseler bile hududu geçin zira Türk askeri göçmenlere asla kurşun sıkmaz’ dediğini tabir etmiştir.”
