Britanya’da hükümet, Avrupa Birliği’nden (AB) ayrılık (Brexit) mutabakatının modülü olan Kuzey İrlanda Protokolü’nün tek taraflı değiştirilmesini öngören yasa tasarısını parlamentoya sundu.
Tasarı, Birleşik Krallık’ı oluşturan İngiltere, Galler ve İskoçya’dan Kuzey İrlanda’ya giden malların gümrüğe tabi tutulması zorunluğunu büyük ölçüde kaldırıyor.
Metne nazaran, Kuzey İrlanda’da kalacak mallar, gümrük denetimine gerek duyulmadan “yeşil şerit” üzerinden taşınabilecek. Lakin İrlanda Cumhuriyeti hasebiyle AB’ye gidecek mallar ise “kırmızı şerit” uygulamasıyla gümrüğe tabi tutulacak.
Kuzey İrlanda’daki işletmeler, AB yahut Britanya regülasyonlarından birini seçebilecek. Hasebiyle AB regülasyonlarınca uygun görülmeyen mallar da Kuzey İrlanda’da satılabilecek.
Ayrıca, uyuşmazlık durumunda artık Avrupa Adalet Divanı değil İngiliz mahkemeleri son kelamı söyleyecek.
Toprak bütünlüğü savunması
İngiltere Dışişleri Bakanı Liz Truss, mevzuya ait açıklamasında, düzenlemenin hem bölgede savaşı sona erdiren Belfast (Hayırlı Cuma) Muahedesi’ni hem de Kuzey İrlanda’daki siyasi istikrarı destekleyeceğini savundu.
Tasarının Kuzey İrlanda halkının Birleşik Krallık’ın geri kalanından farklı muamele görmesi üzere savunulamaz duruma son vereceğini kaydeden Truss, İngiliz mahkemelerinin üstünlüğü ile ülkenin toprak bütünlüğünün de korunacağını belirtti.
AB’yle müzakerelere açık olduklarını tabir eden Dışişleri Bakanı, fakat Brüksel’in buna istekli olmadığını savundu.
Truss, “Kuzey İrlanda’daki önemli durum, durumun kötüleşmesine müsaade edemeyeceğimiz manasına geliyor.” dedi.
Britanya basını, tasarının yasalaşmasının bir seneyi bulabileceği, hükümetin maksadının AB’yi değişikliği kabul etmeye zorlamak olduğunu yazdı.
Ancak AB’nin memleketler arası bir mutabakat kararında olan protokoldeki tek taraflı değişikliğe reaksiyon göstermesi bekleniyor.
Tartışmalı Kuzey İrlanda Protokolü
Brexit muahedesinin bir kesimi olan protokol, Birleşik Krallık’ın kesimi olan Kuzey İrlanda ile AB üyesi İrlanda Cumhuriyeti ortasındaki ticareti düzenliyor.
Protokole nazaran, Brexit’e karşın Kuzey İrlanda, AB’nin gümrük birliği kurallarına tabi olmaya devam ediyor.
Birleşik Krallık’ın geri kalanıyla ticareti ise Kuzey İrlanda limanlarında gümrüğe tabi tutuluyor.
Katolik ayrılıkçılar ile İngiltere’yle birlik yanlısı Protestanlar ortasındaki savaşı sona erdiren Belfast Muahedesi gereği, denetimlerin yapılabildiği fiziki bir kara hududu oluşturulamıyor.
Bu yüzden denetimlerin lakin denizde yapılması kararlaştırılsa da Britanya hükümeti uzun müddettir değişiklik talep ediyor.
Ayrıca, Kuzey İrlanda’da İngiltere’yle birlik yanlısı Demokratik Birlik Partisi (DUP) de protokolün iptal edilmesini ya da en azından değiştirilmesini istiyor.
Parti, Londra’ya baskı yapabilmek için mayıs ayındaki lokal seçimler sonrası Kuzey İrlanda’da yeni idarenin oluşturulmasını engelliyor.
Britanya’da hükümet, Avrupa Birliği’nden (AB) ayrılık (Brexit) mutabakatının modülü olan Kuzey İrlanda Protokolü’nün tek taraflı değiştirilmesini öngören yasa tasarısını parlamentoya sundu.
Tasarı, Birleşik Krallık’ı oluşturan İngiltere, Galler ve İskoçya’dan Kuzey İrlanda’ya giden malların gümrüğe tabi tutulması zorunluğunu büyük ölçüde kaldırıyor.
Metne nazaran, Kuzey İrlanda’da kalacak mallar, gümrük denetimine gerek duyulmadan “yeşil şerit” üzerinden taşınabilecek. Lakin İrlanda Cumhuriyeti hasebiyle AB’ye gidecek mallar ise “kırmızı şerit” uygulamasıyla gümrüğe tabi tutulacak.
Kuzey İrlanda’daki işletmeler, AB yahut Britanya regülasyonlarından birini seçebilecek. Hasebiyle AB regülasyonlarınca uygun görülmeyen mallar da Kuzey İrlanda’da satılabilecek.
Ayrıca, uyuşmazlık durumunda artık Avrupa Adalet Divanı değil İngiliz mahkemeleri son kelamı söyleyecek.
Toprak bütünlüğü savunması
İngiltere Dışişleri Bakanı Liz Truss, mevzuya ait açıklamasında, düzenlemenin hem bölgede savaşı sona erdiren Belfast (Hayırlı Cuma) Muahedesi’ni hem de Kuzey İrlanda’daki siyasi istikrarı destekleyeceğini savundu.
Tasarının Kuzey İrlanda halkının Birleşik Krallık’ın geri kalanından farklı muamele görmesi üzere savunulamaz duruma son vereceğini kaydeden Truss, İngiliz mahkemelerinin üstünlüğü ile ülkenin toprak bütünlüğünün de korunacağını belirtti.
AB’yle müzakerelere açık olduklarını tabir eden Dışişleri Bakanı, fakat Brüksel’in buna istekli olmadığını savundu.
Truss, “Kuzey İrlanda’daki önemli durum, durumun kötüleşmesine müsaade edemeyeceğimiz manasına geliyor.” dedi.
Britanya basını, tasarının yasalaşmasının bir seneyi bulabileceği, hükümetin maksadının AB’yi değişikliği kabul etmeye zorlamak olduğunu yazdı.
Ancak AB’nin memleketler arası bir mutabakat kararında olan protokoldeki tek taraflı değişikliğe reaksiyon göstermesi bekleniyor.
Tartışmalı Kuzey İrlanda Protokolü
Brexit muahedesinin bir kesimi olan protokol, Birleşik Krallık’ın kesimi olan Kuzey İrlanda ile AB üyesi İrlanda Cumhuriyeti ortasındaki ticareti düzenliyor.
Protokole nazaran, Brexit’e karşın Kuzey İrlanda, AB’nin gümrük birliği kurallarına tabi olmaya devam ediyor.
Birleşik Krallık’ın geri kalanıyla ticareti ise Kuzey İrlanda limanlarında gümrüğe tabi tutuluyor.
Katolik ayrılıkçılar ile İngiltere’yle birlik yanlısı Protestanlar ortasındaki savaşı sona erdiren Belfast Muahedesi gereği, denetimlerin yapılabildiği fiziki bir kara hududu oluşturulamıyor.
Bu yüzden denetimlerin lakin denizde yapılması kararlaştırılsa da Britanya hükümeti uzun müddettir değişiklik talep ediyor.
Ayrıca, Kuzey İrlanda’da İngiltere’yle birlik yanlısı Demokratik Birlik Partisi (DUP) de protokolün iptal edilmesini ya da en azından değiştirilmesini istiyor.
Parti, Londra’ya baskı yapabilmek için mayıs ayındaki lokal seçimler sonrası Kuzey İrlanda’da yeni idarenin oluşturulmasını engelliyor.
