Türkiye İş Bankası’nın 2008 yılından bu yana gerçekleştirdiği İş’le Buluşmalar Toplantısı’nın 44’üncüsü İzmir’de gerçekleştirildi.
“Tarımda teknoloji ve sürdürülebilirlik” bahisli toplantının açılışında konuşan İş Bankası Genel Müdürü Hakan Ortan, “Tarımı, stratejik öncelikli alanlarımızın en üstüne koyuyoruz. Zira kimi kavramlar vardır ki ne kadar konuşursak konuşalım, bu kavramın içi doldurulmadıkça, somut fiillerle, hareketlerle iş yapmadıkça çok da büyük katkısı olamıyor. Ülke olarak tarımın kıymetini, bizler için ne kadar kritik ve stratejik olduğunu daima konuşuyoruz. Lakin bunun hakkını vermede, bu alanda farklı bir yere gelme konusunda kıymetli eksiklikler olduğunu görüyoruz. Önümüzdeki periyotta artık tarımda da elimizi taşın altına koyarak, dalda gördüğümüz eksikliklerin giderilmesi, birtakım meselelerin aşılması ve tarımda farklı bir kıssanın yazılması için son derece etkin ve aktif bir İş Bankası göreceksiniz” dedi.
Türkiye’nin bir tarım ülkesi olma konusunda büyük bir potansiyeli bulunduğunu vurgulayan Ortan, bu fırsatın uygun kıymetlendirilmesi gerektiğini söyledi.
Tarım yerlerinin ve çiftçilerin azaldığına dikkat çeken Ortan, tarımla uğraşmanın her geçen gün çok daha güç ve meşakkatli hale geldiğini tabir ederek, “Tarımda kullanılan tüm girdilerin fiyatlarının arttığı bir ortamda bütün oyuncular, artan fiyatlara karşın fiyat arttırmakla arttırmamak ortasında kalıyor. Çiftçiler, harcadığından daha az kazanması nedeniyle bir sonraki yılı nasıl geçirebileceğini düşünüyor” dedi.
“Tüm zorluklara karşın tarım, cari fazla veren ender kesimlerden biri”
Tüm zorluklara karşın Türkiye’de tarım dalının hala cari fazla veren az kesimlerden biri olduğunun altını çizen Ortan, dalın 2021 yılında 22,9 milyar dolarlık ihracatı ve 17,2 milyar dolarlık ithalatıyla 5,7 milyar dolar cari fazla verdiğini aktardı.
Tarımın GSYİH içindeki hissesinin 2011 yılında yüzde 8,2 iken 2021’de yüzde 5,6’ya düştüğüne işaret eden Ortan, 2021 yılında Türkiye’de GSYİH’nın yüzde 11 büyüdüğünü lakin tarımın yüzde 2,2 küçüldüğünü söyledi.
Hakan Ortan, “Tarımda pek çok şey söylüyoruz, pek çok vaatte bulunuyoruz. Lakin sonuçlar, tarımda katiyen çok daha fazlasının yapılması gerektiğini gösteriyor” diye konuştu.
Uzun yıllardır net bir tarım siyasetinin oluşturulması ve uygulanmasından bahsedildiğini söz eden Ortan, 9’uncu ve 10’uncu kalkınma planındaki tarım siyasetinde yazılanların aslında ne yapılması gerektiğini net bir biçimde ortaya koyduğunu belirtti. Ortan, “Ne yapılacağını ortaya koyduktan sonra yapma, yapılanı takip etme ve ona ekleme konusunda biraz kendimizi geliştirmemiz gerekiyor” dedi.
“Hedeflerin ne kadar tutturulduğu konusunda önemli aralık kat etmeliyiz”
9’uncu kalkınma planında tarım siyasetinin besin güvenliğinin sağlanması, doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımı, örgütlü ve rekabet gücü yüksek bir ziraî yapının oluşturulmasını içerdiğini anlatan Ortan, 10’uncu kalkınma planında da toplumun kâfi ve istikrarlı beslenmesini temel alan, ileri teknolojilere dayalı, altyapı problemleri çözülmüş, örgütlülüğü ve verimliliği yüksek, aktif ve talebe dayalı üretim yapısıyla memleketler arası rekabet gücü artmış, doğal kaynakları sürdürülebilir kullanan bir tarım kesiminin oluşturulmasını içerdiğini anımsattı.
Aran, “Bu metinlerde çok az eksik bulursunuz. Zira bunlar oluşturulurken dalın bütün oyuncularından, yıllarını bu mevzuya vermiş şahıslardan fikir alınıyor. Bu siyaset oluşturulduktan sonra hayata nasıl geçirildiği, amaçların ne kadar tutturulduğu konusunda son derece önemli aralıklar kat etmemiz ve bir ekip şeyleri değiştirmemiz gerekiyor” diye konuştu.
Aran, İş Bankası bünyesinde tarım bankacılığından sorumlu, ilgili siyasetlerin hayata geçirilmesi konusunda finans kesiminin üzerine düşen sorumluluklar varsa bunları layıkıyla yerine getirmeyi amaçlayan tarım bankacılığı grubunu oluşturduklarını söyledi.
Tarım, teknoloji ve finansı birleştirmek üzere ziraî teknolojilerde yaratıcı, teşebbüsçü gücünü kullanmak isteyen teşebbüsleri bulmak, çekmek, onları çiftçilerle buluşturmak maksadıyla Workup Agri ismiyle bir hızlandırma programı hayata geçirdiklerini hatırlatan Ortan, konuşmasını şöyle sürdürdü: “Burada bilhassa teknoloji aracılığıyla, girdi maliyetleriyle üretim verimliliği konusundaki dengeyi değiştirmeyi amaçlıyoruz. Biz şayet tarımda bir şeyleri değiştirmek istiyorsak, çiftçimizin tarım yaparak kar edebilmesi gerekiyor. Daha az maliyetle daha yüksek verimlilikte üretebilmesi ve rekabetçi bir ortamda eserini satabilmesi gerekiyor. Teknolojinin değdiği ziraî üretim alanları süratle artıyor. Teknolojinin takviyesiyle tarımdaki öyküyü değiştirebileceğimize inanıyorum.”
“Hikâyeyi değiştirecek beyinleri çiftçilerimizle buluşturmak ödevimiz”
Tarımın doğal risklerden etkilenmeye son derece açık olduğuna dikkat çeken Ortan, tabiat olaylarının, iklim değişikliğiyle birlikte kuraklığın, yağışların, dolunun, sellerin ziraî üretimi olumsuz etkilemesinin önüne geçen tahlillerin şimdi hayata geçirilmediğini söyledi. Ortan, “Bu bahiste kıssayı değiştirmeye aday ne kadar beyin varsa, onların ürettiklerini alıp çiftçilerimizle buluşturmak bizim ödevimizdir. Hızlandırma programlarının bu hususta çok değerli olduğunu düşünüyorum” dedi.
Bankanın tarım ihtisas şubesinde çiftçileri teknolojileri üretenlerle buluşturacak değişik finansman sistemlerini ve finansal araçları sunacaklarını anlatan Ortan, gerek para harcama dönemleri gerekse gelir elde etme biçimiyle klasik yaklaşımlarla tarımın muhtaçlıklarını karşılamanın sıkıntı olduğunu, bunun için finansal eser ve hizmetler geliştirmek gerektiğini söyledi.
“Ülke kalkınmasıyla tarımdaki kalkınmayı paralel götürmeliyiz”
Hakan Ortan, konuşmasını şöyle sürdürdü: “Bir defa şunun altını çizelim; ekonomik olarak âlâ bir düzeye gelmezsek, finansal olarak kalkınmamızı, ulusal gelirimizi artırmayı başaramazsak tarımda iktisattaki sonuçtan daha öte bir sonuç alamayız. Tarımda fakat iktisattaki iyileşmemiz kadar ilerleyebiliriz. Türkiye’nin iktisadı aşikâr bir eşiği geçmezse, kişi başı ulusal gelirimiz aşikâr bir düzeyin üzerine çıkmazsa tarımda kendi başımıza bir öykü yazamayız. O yüzden ülkemizin kalkınmasıyla tarımdaki kalkınmayı paralel götürmeliyiz. Biz bu hususta üzerimize hangi sorumluluklar düşüyorsa, bu sorumlulukları yerine getirmeye hazırız. Tüm bu konjonktürde, bu kurallarda biz bütün bunları yapmaya hazırken, etrafımızda yaşadığımız gelişmeler ise bu mevzuyu çok daha süratli çözmemiz gerektiğini ve çok daha yaşamsal bir biçimde ele almamız gerektiğini gösteriyor.”
Rusya-Ukrayna Savaşı’nın aslında besin güvenliğinin ve bu hususta kendi kendine yetebilmenin ne kadar değerli olduğunu bir kere daha ortaya koyduğuna dikkat çeken Ortan, “Nitekim bu savaşla birlikte, Rusya başta olmak üzere Hindistan ve birtakım ülkelerin tahıl ihracatına koydukları yasakla tüm dünya şu anda kıymetli bir besin krizini, besin felaketini tartışıyor. Umuyorum dünya bir besin felaketiyle, kapsamlı bir krizle müsabakadan biz Türkiye’deki tüm kurumlar, kuruluşlar, bu hususa gönül verenler, devlet ve özel kesim el ele birlikte bu zorlukların üzerinden geliriz, süratle meselelerimizi aşarız. Fakat bunlar bir günde aşılacak, bugün konuşulup yarına düzeltilecek problemler değil. Banka olarak zati hiçbir bahse bu türlü yaklaşmıyoruz. Elimizi taşın altına koyduğumuz her hususa uzun vadeli bakıyoruz. Sonuçlarını da 5, 10, 15 yıllık dönemlerle bir arada aldığımızı ve bu aldığımız sonuçların da Banka ölçeğinde değil, Türkiye ölçeğinde olduğunu vurgulamak istiyorum. Hasebiyle biz Türkiye’de tarım bankacılığı konusunda farklı bir kıssa yazılması için yola çıktık. Bugün açılışını yaptığımız birinci tarım ihtisas şubemizin bir milat olduğunu düşünüyorum“ dedi.
“İklim değişikliğiyle çaba eden üreticiler yüksek enflasyonla da karşı karşıya”
İş Bankası Genel Müdür Yardımcısı İzlem Fazilet de Türkiye’nin çok kıymetli bir ziraî ekim alanları bulunduğunu, fakat bu alanların endüstrileşme ile bir arada ihmal edildiğini söyledi.
Üreticilerin bir yandan mevcut tarım alanını verimli kullanmak konusunda iklim değişikliyle çaba ederken, öteki yandan da yüksek enflasyonun ziraî girdi fiyatlarında yol açtığı artışla karşı karşıya kaldığını söyleyen İzlem Fazilet, şöyle konuştu: “Özellikle gübre ve kimyasal girdilerde önemli, çiftçinin karşılamakta çok zorlandığı artışlar kelam konusu. Bu, yönetilmesi çok güç bir artış… Bunun içinde iklim değişikliğinin yarattığı tesirler, pandeminin artırdığı maliyetler, Rusya-Ukrayna Savaşı’nın yarattığı faktörler var. Lakin bunun yanında yaşadığımız kur şoklarının da tesiri var. Bunun bir kısmını yönetebiliriz. Bir kısmı ise hala kıymetli bir maliyet kalemi olarak karşımızda… O vakit ülke, kurumlar ve bireyler olarak çiftçilerimizle el birliği içinde yönetemediğimiz alanları mümkün olduğunca yönetebilir, verimlilik artışı sağlayacak alanları daha istikrarlı bir hale getirebiliriz. Burada da yol göstericimiz bilim olacak. Bunu Banka olarak çok önemsiyoruz. Teknolojiyi daha çok tarımın içine katmak, bunu yaparken ziraat fakülteleriyle iş birliği yapmak, oradaki öğrencilere tarım bankacılığını öğretmek, tıpkı anda çiftçilerimizi yakından dinlemek kıymetli. Bugün açtığımız tarım ihtisas şubesinde olduğu üzere onlara ne kadar yakın olduğumuzu hissettirmek, çiftçilerimizin randımanını artıracak, her alanda onlarla birlikte hareket edeceğimizi onlara anlatabilmek de değerli kazanımlarımız olacak.”
İş’le Buluşmalar toplantısına İzmir Ticaret Borsası İdare Konseyi Lideri Işınsu Kestelli, İş Bankası Genel Müdür Yardımcısı İzlem Fazilet ve Ege Bölgesi Sanayi Odası İdare Konseyi Lideri Nadir Yorgancılar da katılarak birer konuşma yaptı.
Dünya Gazete ile işbirliğinde gerçekleştirilen toplantıda, Dünya Gazetesi İdare Konseyi Lideri Hakan Güldağ’ın moderatörlüğünde düzenlenen açılışın akabinde; Türkiye’de tarım kesimiyle ilgili değişik bölümlerden temsilcilerin (Taze Süt ve Süt eserleri Yönetici Ortağı Murat Bolat, İş Bankası Tarım Bankacılığı Müdürü Kerem Akıner, TTGV Stok Tarım Eş Lideri Murat Salih, Dünya Gazetesi Tarım Müellifi Ali Ekber Yıldırım ve BloombergHT Tarım Editörü İrfan Donat) iştirakiyle bir de panel gerçekleştirildi.
