Türkiye 307 milyar dolar fakirleşecek

Pelin Ünker

Dolar kurundaki artışlar ulusal gelir hesaplarını da değiştirdi Hükümetin geçen yılın eylül ayında Sakarya escort bayan açıkladığı 2022 2024 periyoduna ilişkin Orta Vadeli Program da yapılan hesaplamalar bu yıl dolar kuru ortalamasının 9 27 olacağı varsayımına dayanıyordu

Bu yıl Türkiye nin yüzde 5 büyüyeceğini hesaplayan iktisat escort Side idaresi gayrisafi yurtiçi hasılanın GSYH Türk Lirası bazında 7 trilyon 880 milyar lira dolar bazında 850 milyar dolar olacağını öngörüyordu Aynı hesaplamayla kişi başı GSYH öngörüsü de 9 bin 947 izmir escort dolardı

Hedefler tutmadı

Ancak yıla 13 4 lira düzeyinden başlayan dolar kuru yılbaşından bu yana yüzde 28 artışla 17 20 düzeyini geçti Buna nazaran yıllık ortalama kur 14 51 düzeyine ulaştı

Orta Vadeli Program da bu yıl için yapılan hesaplamalar kur artışıyla şaştı Bu yıl içinde gerçekleşen ortalama kura nazaran hesaplandığında yalnızca kur farkından ötürü Türkiye nin ulusal geliri 543 milyar dolara iniyor Kişi başına ulusal gelir ise 6 bin 354 dolara geriliyor

Buna nazaran iktisat idaresi yıl sonuna kadar adım atmazsa kişi başına 3 bin 593 dolar yoksullaşan Türkiye kâğıt üzerinde ulusal gelirden 307 milyar dolar kaybediyor

Öte yandan bu hesaplama hükümetin bu yılki yüzde 5 lik büyüme gayesinin tuttuğu ve kurun yeni rekorlar kırmadığı varsayımına dayanıyor

Hükümet bu yıl için yüzde 5 büyüme gayesi koysa da Merkez Bankası nın gerçek ve finansal bölüm temsilcileri ile profesyonellerden oluşan 48 iştirakçiyle gerçekleştirdiği mayıs ayı beklenti anketinde 2022 büyüme beklentisi yüzde 3 3 oldu

Büyüme öngörüleri düşük

Uluslararası kuruluşların Türkiye için 2022 büyüme varsayımları de hükümetin yıllık öngörüsünden daha düşük

Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü OECD 8 Haziran da yayınladığı Ekonomik Görünüm raporunda Türkiye için 2022 yılı GSYH büyüme iddiasını yüzde 3 7 olarak açıkladı OECD yüksek enflasyon ve azalan tüketici itimadının tüketici harcamalarını sınırlayacağı yatırımların ise jeopolitik faktörler ve finansal şartlardaki meçhullükten olumsuz etkileneceği değerlendirmesinde bulundu

Uluslararası Para Fonu IMF en son Nisan ayında Türkiye için büyüme iddiasını yüzde 3 3 ten yüzde 2 7 ye indirdi Memleketler arası kredi derecelendirme kuruluşu Moody s in Mayıs ayında açıkladığı büyüme beklentisi yüzde 3 5 olurken Dünya Bankası nın büyüme varsayımı yüzde 2 3 te kalıyor

Kur varsayımları yükseliyor

Kur iddiaları ise üst taraflı Dolar TL değerlemesi üzerinden çalışmalarda bulunan İngiliz Standard Chartered Bank Ocak ayında yayınladığı raporda 2022 yıl sonu kur tahminini 12 düzeyinden 20’ye çıkardı İngiltere merkezli HSBC Mayıs ayında dolar TL için yıl sonu iddiasını 16 5 ten 17 5 e yükseltirken İtalyan bankası Unicredit in varsayımı 18 oldu

Merkez Bankası nın Mayıs ayı piyasa iştirakçileri anketine nazaran ise iştirakçilerin yıl sonu dolar TL beklentisi 17 57

Ekonomistler dünyadaki merkez bankalarının faiz arttırımına gittiği devirde Türkiye de kurlardaki ve enflasyondaki yükselişi durdurmak için para siyasetinin faal araçlarından biri olan faiz artırımından kaçınılmasının iktisada inancı zedelediği görüşünde Buna nazaran iktisat idaresinin faiz artırımı yerine kullandığı enstrümanlar süreksiz tahlil sunarken yatırımcılar inançlı limanlara yöneliyor ve kurdaki yükseliş hızlanıyor

Dolar bazında küçülme

Mevcut bilgiler de Türkiye nin ulusal gelirinin TL bazında artarken dolar bazında eridiğini gösteriyor Bu da geçen yıl dünyanın en büyük 21 iktisadı olan Türkiye nin daha alt basamaklara düşmesine yol açabilir

Resmi bilgilere nazaran Türkiye yılın birinci çeyreğinde TL bazında yüzde 7 3 büyüme kaydederken dolar bazında yüzde 4 9 küçüldü Kişi başı ulusal gelir de 9 bin 539 dolardan 9 bin 374 dolara geriledi Memleketler arası arenada 10 bin dolar kişi başı ulusal gelir için ruhsal hudut olarak kabul görüyor Türkiye de kişi başı ulusal gelir ise 2018 yılından bu yana 10 bin doların altında seyrediyor

Kişi başına gelirde 78 sırada

AKP iktidarının en büyük argümanlarından biri Cumhuriyet’in 100’üncü yılı olan 2023 yılında Türkiye’nin birinci 10 iktisat ortasında yer almasını sağlamaktı Lakin 2015’te dünyanın en büyük 16’ncı iktisadı olan Türkiye IMF nin Nisan ayı raporuna nazaran geçen yıl 806 8 milyar dolarlık GSYH ile en büyük birinci 20 iktisat içerisinden çıkarak 21 sıraya geriledi Aynı rapora nazaran Türkiye kişi başına gelir açısından da 2015 yılında 66’ıncı sıradayken 2021 yılında 78’inci sıraya indi

Fon Nisan ayında açıkladığı raporda bu yıl da Türkiye nin 692 4 milyar dolarlık ulusal gelirle 23 sıraya gerileyeceğini kestirim etmişti Öte yandan başka ülkelerin GSYH sinin artmadığı düşünülse dahi kur kaynaklı gelişmelerden ötürü Türkiye nin daha alt basamaklara inmesi kelam konusu olabilir