11 Cumhurbaşkanı Abdullah Gül 25 Avrasya İktisat Zirvesi nde Konuştu Rusya Ukrayna savaşında bugün gelinen çankaya Escort noktaya baktığımızda tarihten ders alınmadığı için her iki taraf için de ‘kazan kazan’ yerine ‘kayıp kayıp’ kelam konusu diyen Gül Binlerce sivil hayatını kaybetti On binlerce asker savaşın her iki keçiören Escort tarafından da hayatlarını kaybediyor Ve Ukrayna topraklarının yüzde 20 si de işgal edilmiş vaziyette 2 Dünya Harbi nden sonra en büyük yıkımın olduğunu gözümüzle görüyoruz değerlendirmesinde bulundu
11 Cumhurbaşkanı Abdullah etimesgut Escort Gül 25 Avrasya İktisat Zirvesi nde Covid 19 ve Rusya Ukrayna Savaşı Sonrası Barışı Engelleyen Problemler Tedarik Zinciri İklim Değişikliği Gönülsüz Göç bahisli bir konuşma gerçekleştirdi
Sözlerine dünya olarak içerisinden geçtiğimiz vaktin ileride altın harflerle yazılacak bir vakit dilimi olmadığını söyleyerek başlayan Abdullah Gül 3 aydır Ukrayna Rusya savaşının devam ettiğini ve tıpkı anda dünyanın esasen çok değerli sorunlar yaşadığını belirtti
Bu sorunları sıralayan Gül Covid 19 pandemisi hepimizi hazırlıksız yakaladı ve dünyada nerdeyse 6 milyona yakın insan öldü Şiddetli iklim değişikliği esasen hissediliyordu Bununla ilgili daima toplantılar yapılıyordu lakin son vakitlerde yangınlar afetler kuraklıklar işin ciddiyetini çok daha fazla anlamayanları manaya noktasına getirmeye başladı Artan sistemsiz göç 2 Dünya Savaşı ndan sonra en önemli düzeyine ulaştı Göç edenler de her vakit kendilerini ikinci sınıf vatandaş hissetmeye devam ettiler Göç ettikleri ülkelerde de önemli toplumsal kültürel güvenlik sorunları yaşanmaya başlandı Besin arzındaki ezalar ve besin güvenliği esasen dünyanın daima korktuğu sıkıntılardan birisiydi ve giderek ciddileşti O denli ki geçen haftalarda Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri nin yaptığı açıklamalarda açlık hududuna gelen yani yarın ne yiyeceğim diyen beşerler bir buçuk milyara çıkmış durumda Lakin çok daha tehlikelisi 250 milyon insanın açlığın pençesine düştüğünü daima bir arada gördük ve dehşete düştük dedi
Savunmanın ve silahlanmaya harcanan paranın ölçüsünün giderek arttığını gördük
Enflasyonun herkesin hissettiği herkesi rahatsız eden bir ekonomik gerçek olarak tekrar yaşanmaya başlandığını vurgulayan Gül Bütün bu ekonomik sıkıntılar yaşanırken herkesin hayret edeceği ve üzüleceği şey silahlanmaya bu kadar para harcanmaya başlanması Bir taraftan daha çok eğitime sürdürülebilir kalkınmaya sıhhate para harcamak gerekirken bütçelerde savunmanın ve silahlanmaya harcanan paranın ölçüsünün giderek arttığını gördük İşte bütün bu aksiliklerle birlikte artık Rusya Ukrayna savaşı ne yazık ki bütün şiddetiyle yıkıcılığıyla devam ediyor Herkesin gözü önünde kimsenin bilmiyordum görmüyordum deme lüksüne sahip değil diyerek kelamlarını sürdürdü
Rusya Ukrayna savaşı önlenebilir miydi
Rusya Ukrayna savaşı önlenebilir miydi diye soran Gül Ukrayna nın doğusunda büyük bir Rusça konuşan nüfusun olduğunu hatta bu savaş önlensin ve o nüfusun da Ukrayna nın içerisinde eşit vatandaş ve keyifli formda yaşamalarını sağlayacak bir sistem kurulsun diye Almanya Fransa Ukrayna ve Rusya dan oluşan Normandiya dörtlüsünün Minsk te AGİT in de önderliğinde bir ortaya geldiğini çalıştığını ve uğraştığını hatırlattı Bu uğraşların 2014 ve 2015 yıllarında bir mutabakatla da neticelendiğini belirten 11 Cumhurbaşkanı Orada alınan kararların uygulanmasını sağlamak için AGİT Müşahede Kurulu kuruldu AGİT Müşahede Komisyonu nun raporları uzlaşmanın sıkıntı olduğunu yani uygulamada bir çok sorunun olduğunu ve her iki tarafın da çok uzlaşıcı olmadığını gösteriyordu Bu gözlemci kümenin başına birinci geçen benim de dış işlerinde eski müsteşarım Büyükelçi Ertuğrul Bey di Ondan da daima duyuyor ve biliyordum ki taraflar adeta barışı sağlamak ve bir sonuca varmak için değil de güya savaşın koşullarını müzakere ediyorlarmış üzere bir hava vardı Çok deneyimli bir diplomat olan büyükelçimiz çok dertliydi ve bu gidiş savaşa gidiyor kimse barışmak ve bir sonuç bulmak için uğraşmıyor diye bana dertlerini tekraren aktarmıştı diyerek konuşmasına devam etti
2 Dünya Harbi nden sonra en büyük yıkımın olduğunu gözümüzle görüyoruz
Netice olarak gelinen noktada nüfusu 45 milyon olan ülkenin 6 5 milyonunun göç ettiğine değinen Gül Ukraynalıların en çok komşuları Polonya ya gittiğinden bahsederek Binlerce sivil hayatını kaybetti On binlerce asker savaşın her iki tarafından da hayatlarını kaybediyor Ve Ukrayna topraklarının yüzde 20 si de işgal edilmiş vaziyette 2 Dünya Harbi nden sonra en büyük yıkımın olduğunu gözümüzle görüyoruz Bunları lakin biz eski belgesellerde görürdük Kentlerin nasıl yıkıldığını canlı olarak televizyonlarda görüyoruz dedi
Ukrayna ve Rusya nın ürettiği tahıllar neredeyse çürümeye sevk edildi
Bütün bunlar olurken zahmetlere sıkıntılar eklenmeye başladığını tabir eden Gül Gıda ıstırabı var derken dünyanın ekmek sepeti olarak bilinen en çok tahıl üreten iki ülke Ukrayna ve Rusya nın ürettiği tahıllar neredeyse çürümeye sevk edildi Bu tahıllar nasıl tekrar kurtarılır diye büyük çabalar var Türkiye de bu istikamette kıymetli çabalar gösteriyor Tabi bunları daima takdir etmek gerekir dedi
Yemen’de Afganistan’da Irak ta Suriye’de gördüğümüz olaylar artık Avrupa’da yaşanıyor
Diplomasinin rastgele bir savaşın önlenebilmesi için en tesirli araç olduğunu vurgulayan Gül savaşı başlatmanın kolay bitirmenin çok güç olduğuna değinerek kelamlarını şöyle sürdürdü
Savaşı önleyebilmek için harika diplomatik çaba göstermek ve çok büyük bir uzlaşma için sabır kararlılık ve içtenlikle uğraşmak gerekir Diplomasi çizgisinden çıkıp savaş yoluna girildiğinde tüm taraflar için daha acı yıkıcı ve uzun vadede ümitsizlik dolu sonuçlarla karşılaşılacağı su götürmez bir gerçek var Bugün Rusya Ukrayna savaşında yaşananlar da bunlar Aslında Rusya Ukrayna savaşından bütün bu sorunlardan bahsederken ansızın Türkiye’nin güneyindeki Suriye’de yaşananlar dramlar göçler açlık sefalet dünyanın gündeminden çıkmış üzere Bunlardan hiç ders alınmadığını bu savaşta görüyoruz Yemen’de Afganistan’da Irak ta Suriye’de gördüğümüz olaylar artık Avrupa’da yaşanıyor ve bu yıkıcı yok edici görüntü artık Avrupa da
Kanaatim Ukrayna’nın Finlandiya üzere AB’ye üye olup NATO’ya girmemesiydi
Bu savaşın kıvılcımlarının çok daha evvelce aşikâr olduğunu belirten Gül Ukrayna da var olan nüfusa bir tahlil bulunamadığından ve bütün bu koşullar altında Ukrayna nın NATO ya üyelik çabalarının bölgesel gerçekçiliğe çok uygun olmadığından bahsederek Benim kanaatim Ukrayna’nın Finlandiya üzere AB’ye üye olup Avrupa güvenlik şemsiyesine girip NATO’ya girmemesiydi Zira Sovyetler’in dağılmasından sonra çok büyük bir travma geçiren Rusya’ya da fırsat vermemek gerekirdi Rusya bunu fırsat olarak kıymetlendirdi Rusya nın burada hiç bir haklılık hissesi yok Bütün bunlar memleketler arası hukuku ters Zira BM ye üye olan ülkelerin toprak bütünlüğünü egemenliğini tanımak hele hele güvenlik kurulunun bir üyesi olan ülke için kaçınılmazdır Lakin gerçekçilik açısından baktığımızda ne yazık ki Rusya ya bu türlü bir fırsat çıkmış oldu diyerek kelamlarını sürdürdü
Sen tercihini o denli kullanmayacaksın deme hakkı hiç kimseye doğmaz
Savaş olurken bir öteki şaşırtan şeyin Ukrayna halkının bu kadar savaşması oldu diyen Gül bu durumun bize Ukrayna halkının Belarus üzere bir rejimde yaşamak istemediğini Çekler Romanlar Estonyalılar üzere bir rejimde yaşamak istediğini ve Ukraynalıların bunun için savaştıklarını gördüğümüzü tabir etti Gül dedi
Savaş başladıktan sonra dünyada çok büyük değişikliklerin olduğundan bahseden Gül bunu tahminen kimsenin beklemediğini söyleyerek şöyle söyledi
Avrupa’nın Rusya’ya karşı çok kesin karar alması 2 Dünya Harbi’ndeki anılarını hatırlamasından dolayıdır Hepimizin bildiği bir gerçek Polonya nın işgaline kadar kimi büyük Avrupa ülkeleri o vakit savaşı başlatan ve işgalci güçlere karşı daha naif ve anlayışlı davranmaya başlamışlardı Lakin ne vakit Polonya nın işgali işin diğer safhalara gittiğini gösterdi geç de kalsalar kesin tutum aldılar İşte bu anıları hatırlayıp bu sefer birden herkes kendine geldi ve çok kesin bir hal aldı Burada elbet ki en değerli şey Almanya’nın konumu Herhalde Almanya’nın bu kadar kesin taraf alacağını kimse en çok da Rusya iddia etmedi
Finlandiya ve İsveç’in NATO talebi
Bütün bu gelişmelerin Avrupa yı ve dünyayı çok yapısal değişikliğe götürdüğünü vurgulayan Gül bugün gelinen noktaya baktığımızda tarihten ders alınmadığı için her iki taraf için de bir kayıp kelam konusu olduğunu belirtti Kazan kazan yerine kayıp kayıp kelam konusu diyen 11 Cumhurbaşkanı Gül Ukrayna tarafına baktığımızda yıkımlar vefatlar bütün bunlar bir tarafta Ukrayna şayet Odessa yı koruyabilirse ve tabi oranın hiç bir biçimde işgal edilmesine müsaade edilmemesi lazım Zira müsaade edilirse o vakit Ukrayna büsbütün Karadeniz e kıyı olmaktan çıkacak Şayet orası bu türlü bir tehlikeden korunsa bile sonuçta Abhazya ve Osetya da olduğu üzere kendisinin Donetsk ve Luhansk ı fiili de facto olarak kaybettiği ortaya çıkıyor Çok üzücü fakat fiili durum bu Rusya tarafına baktığımızda Ukrayna’nın NATO üyeliğinden korkarken Finlandiya İsveç üzere tarihte tarafsızlık üzerine dış siyasetlerini yürüten ülkeler o denli bir korktu ki ne kıymetine olursa olsun bu ülkeler NATO’ya üye olma kararı aldılar Bu durum yalnızca bununla kalmadı dünyada da hissedildi Japonya bile 2 Dünya Harbi nden sonra birinci kere ben de güçlü ordu kuracağım askeri harcamalara ve orduya büyük para ayıracağım ve bütçemi ona nazaran harcayacağım dedi Münasebetiyle bu savaşın sonuçlarını bütün dünyada görüyoruz dedi
Savaşın mali tablosu
Savaşın mali tablosuna da değinen Gül diyerek kelamlarını sürdürdü
İnsanlığın elleriyle ucu açık yıkımlara herhalde göz yummak akıl alır bir şey değil
Diplomasinin her vakit sonunda tahlil olduğuna işaret eden Gül Bu savaşı durdurmak iki ülke için değil bütün dünya için büyük bir hizmet olacak diyerek Müzakerelere kimin ne katkısı olursa herkes büyük bir içtenlikle bunun için uğraşması gerekiyor Ve en yüksek şuur düzeyine gelmiş insanlığın elleriyle ucu açık yıkımlara herhalde göz yummak akıl alır bir şey değil konuşmasına devam etti
Günün sonunda insanlık ve herkes kaybediyor
Konuşmasının son kısmında her savaşın kendi yükünü de beraberinde getirdiğini tabir eden 11 Cumhurbaşkanı Gül savaşın yükünün tarafları bölgeleri ve tüm dünyayı derinden sarsmaya devam edeceğini söyleyerek kelamlarını şöyle sonlandırdı
Günün sonunda insanlık ve herkes kaybediyor Açıkçası bu bir zihniyet sorunu Nihayetinde devlet adamlarının yöneticilerin siyasetçilerin bütün bu kritik kararları almak durumunda olanların zihniyetleriyle ilgili bir şey Hasebiyle bu zihniyet değişmediği savaş kahramanlık öç almak yahut diğer saiklerle bu savaşları yapmak yerine barış zihniyeti oluşmadığı sürece insanlık bu acıları ne yazık ki çekmeye devam edecek Onun için dileğimiz savaşı durdurmak için yalnızca burada değil öteki yerlerde de bu savaştan ötürü görmemezcilikten geldiğimiz çok önemli hengameler savaşlar var ki insanların canını çok derinden yakıyor Bütün bunların tabi ki sona erdirilmesi için müzakereler diplomasi ve samimi arabuluculukları desteklemek ve yapanları takdir etmek gerekiyor
