ANKARA Milliyet – Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un başkanlıklarında askeri yetkililerin de iştirakiyle yapılan görüşmede, tahıl koridoru için birinci adım atıldı. Çavuşoğlu, “Dünyanın hem Ukrayna hem de Rusya Federasyonu’nun ihraç edeceği eserlere gereksinimi varsa bunun önünü daima birlikte açmamızda yarar var” dedi. Lavrov da, “Biz, bu güzergahların emniyetli biçimde işlemesini sağlamaya hazırız” diye konuştu. Çavuşoğlu ve Lavrov’un ikili görüşmesinin akabinde askeri yetkililerin de bulunduğu heyetlararası görüşmeler yapıldı. Görüşmelerde; tahıl koridorunun yanı sıra Suriye başta olmak üzere bölgesel gelişmeler de ele alındı.
‘BM planı makul’
Cumhurbaşkanlığı Külliyesi Stant Salonu’ndaki ortak basın toplantısında Çavuşoğlu, özetle şunları söyledi: “Ukrayna tahılının milletlerarası piyasaya ihraç edilebilmesi için çeşitli fikirler ortaya çıktı ve en son Birleşmiş Milletler’in (BM) bir planı var. Bu hususta gemilerin denetlenmesi dahil BM, Rusya Federasyonu, Ukrayna ve Türkiye ortasında oluşturulabilecek bir düzenek ve iş birliğini içeren bir plandan bahsediyoruz. Biz Türkiye olarak bu planı makul buluyoruz ve uygulanabilir bir plan olarak görüyoruz. Bu eserleri taşıyacak gemilerin sigorta edilmesi, lojistik mevzular, limanlara ulaşabilmesi, verilecek servisler ve ödemelerle ilgili yani bankacılıkla ilgili süreçler konusunda da gerekli adımların atılması gerektiğini düşünüyoruz. Yani dünyanın hem Ukrayna hem de Rusya Federasyonu’nun ihraç edeceği eserlere gereksinimi varsa bunun önünü daima birlikte açmamızda yarar var.”
‘Kıymetli çabalar’
Lavrov da şunları söyledi:
“Liderlerimiz 9 kere telefon görüşmesi yaptılar. Yatırım, iktisat alanlarında mevzuları ele alma fırsatı bulduk. Ticaret hacmimiz Ocak-Mart aylarında iki misli arttı, 14 milyar dolara ulaştı. Memleketler arası mevzuların ortasında elbette ilgi odağımız Ukrayna sıkıntısı. Bizim ülkemizin güvenliğini tehdit eden bir ekip sorunlar oluştu hududumuzda. Bu bölgeden gelen birtakım güvenliğimizle ilgili telaşımız vardı. Askeri harekatımızdan bahsettim ve bilgi verdim. Biz sivillere asgarî derecede hasar vermeye itina gösteriyoruz. Donetsk ve Luhansk’ta Rus vatandaşları korumak bizim hedefimiz. Ukrayna’dan tahıl eserlerinin sevk edilmesi konusunu da ele aldık. Batılılar bunu bir facia olarak göstermeye çalışıyor. Halbuki Ukrayna tahıl eserlerinin piyasadaki hissesi yalnızca yüzde 1. Hasebiyle rastgele bir besin krizi buradan gelmez… Türk dostlarımızın uğraşlarına büyük kıymet atfetmekteyiz. Çok değerlidir Türk mevkidaşlarımızın eforları. Onlar hem tahıl eserlerinin hem de yabancı gemilerin Ukrayna limanlarından çıkışını, tahliyesini sağlamaya çalıştılar bizimle.”
Boğazlara kadar koridor
Ukrayna’nın bu gemileri ve insanları orada adeta rehin üzere tuttuğunu savunan Lavrov şöyle devam etti:
“Deniz kuvvetlerimiz, Karadeniz filomuz orada devamlı olarak, beşeri koridorlar açıyor. Ukrayna’nın sularından Boğazlara kadar açılan koridordan bahsediyoruz. Bu güzergahtan gitmek isteyen tüm gemiler buradan yük taşıyabilir, hareket edebilirler. Ukraynalılar mayınsızlaştırma faaliyetine hazır olduklarını beyan ediyorlar; ancak birkaç gün evvel Sayın Zelenski, ‘Bize gemilere karşı kullanabileceğimiz silahları verin. Biz oradaki sorunları hallederiz’ dedi. Ne yapmak istedikleri buradan anlaşılıyor. Mayınsızlaştırma faaliyetlerine başlamaya hazırsa Ukrayna tarafı biz de buna hazırız… Bizim tarafta gemi çıkışlarına rastgele bir mani yok. Devlet Lideri Putin, bunu kelamlı olarak lisana getirdi. Biz, bu güzergahların muteber formda işlemesini sağlamaya hazırız.”
Kızdıran soru
Soruların akabinde kürsüden ayrılmaya hazırlanan iki bakan, Ukrayna TV’ye çalıştığını belirten bir gazetecinin ısrarla soru sorma talebini kabul etti. Ukraynalı gazeteci, “Rusya, tahıl dışında çaldığı öteki neyi satabildi?” diye sordu. Lavrov, “Sürekli nerede ne çalabiliriz’ diye kaygı ediyorsunuz, sizce herkes bunu mu yapıyor? Biz resmen duyurduğumuz maksatları yerine getiriyoruz: Ukrayna’nın doğusunu Neo-Nazi rejiminin baskısından kurtarmak. Bununla uğraşıyoruz.
‘Hassasiyetinizi dikkate alıyoruz’
Çavuşoğlu, basın toplantısında Suriye’nin kuzeyinde düzenleneceği açıklanan mümkün harekata da atıfta bulunarak, şunları lisana getirdi: “Özellikle Astana formatıyla Suriye’de siyasi bir tahlil bulma gayretimiz devam ediyor. En son Anayasa Komisyonu’nun 8’inci toplantısının başarısızlıkla sonuçlanmasında da gördük ki rejim siyasi tahlile yanaşan taraf değil. Öbür taraftan Suriye’nin kuzeyinde bize yönelik PKK/YPG’nin artan tehdidi var. Bu tehdide karşı önlem almamız gerekiyor. Daha evvel AB ve Rusya ile Ekim 2019’da vardığımız mutabakatlar var. Bunların da uygulanması konusunu ele aldık. Bu terör örgütlerine müsaade edilmemesi gerekiyor. Libya’daki durumu, Azerbaycan-Ermenistan ortasındaki olağanlaşmayı de ele aldık. Türkiye ile Ermenistan ortasındaki olağanlaşmayı ele aldık ki bu mevzuda Rusya Federasyonu’nun verdiği takviye için kendilerine teşekkür ediyoruz.”
Lavrov da Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyine harekat hazırlığının sorulması üzerine; 2019’da İdlib’i de kapsayan bölgenin terör örgütlerinden ve tehdidinden temizlenmesine yönelik bir mutabakat zaptı imzalandığını lakin bunun uygulanmadığını ima etti. Lavrov, “Ayrıca Türk dostlarımızın dış güçler tarafından hudutlarında oluşturulan tehditlerle ilgili hassasiyetlerini dikkate alıyoruz. ABD, gayrimeşru halde orada bir örgütü besliyor ve biz buradaki hassasiyetlerinizi anlıyoruz. Zira Rusya’yla ilgili de tıpkı formda dış aktörler, birebir faaliyetlerde bulunuyorlardı. Bu tehditlerin hudutlarımıza dayandığını biliyorsunuz. Münasebetiyle Suriye sıkıntısıyla ilgili iş birliğimiz sürecek” dedi.
