İzmir’de yaşayan Uğur Özkan ve Elif Özkan (47) çiftinin otizmli ve yüzde 90 engelli oğlu Emirhan 11 Mayıs günü rahatsızlanınca Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Çocuk Acil Servisi’nde beklerken, hareketli olması nedeniyle el, ayak ve karın bölgesinden yatağa bağlandı. Yatarak tedavi gören hastaların kendilerine, öteki hastalara yahut hastane çalışanlarına yönelik ziyan verici davranışlarına pürüz olmak emeliyle yapılan fizikî tespit uygulanmasına yaklaşık 10 saat maruz kalan Emirhan’ın bedeninde yaralar oluştu. Baba Uğur Özkan, 20 Mayıs’ta Cumhurbaşkanlığı Bağlantı Merkezi’ne (CİMER) şikayetini iletti.
‘O GÜNDEN BERİ ELLERİNİ KULLANAMIYOR’
Uğur Özkan, oğlunu idrarında kanama üzere şikayetleri üzerine Ege üniversitesi Çocuk Acil’e götürdüğünü belirterek, şunları söyledi:
“Rahatsızlığının ne olduğunu tespit etmek için kimi analizler yapıldı. Yerinde durmadığı için en az 2, 3 adet sakinleştirici ilaç verdiler. İğne yapıldı fakat hareketli olduğu için saat 20.00 civarında ‘tespit’ ismi verilen bağlama tekniği kullanıldı. Yatağa yatırıldı, iki el, göbek ve ayaklarından hasta bakıcı tarafından sıkıca bağlandı. Lakin saat 06.00’ya kadar ne akşamki nöbetçi tabip ne hemşire ne de oğlumu bağlayan hasta bakıcı tarafından tespit gevşetilmedi. O günkü nöbetçi tabip Umut Bey’in yanına gidip, oğlumun yaklaşık 10 saattir bağlı olduğunu söyledim. ‘Uykusu var lakin tespit bağlaması nedeniyle rahatsız olduğundan uyuyamıyor. Lütfen bunu açın’ dedim. Bunun üzerine bağları çözüldü, göbek, el ve ayaklarının kan içinde kaldığını gördüm. 13 Mayıs’ta saat 12.00’de taburcu edildik. Tam 3 hafta geçti. Oğlum o günden beri ellerini kullanamıyor. Bardağını tutup su içmekte bile zahmet çekiyor.”
Otizmli oğlunun rahatsızlığı nedeniyle çok hareketli bir çocuk olduğunu kaydeden Özkan, “Bağlanmasının sebebi çok hareketli olması. Lakin bizim de basiretimiz bağlandı. Anne, baba olarak yanındaydık. Sabaha kadar kimse yanımıza uğramadı. Taburcu edildikten sonra çocuğun ellerini kullanamadığını gördüm. 3 haftalık müddette eski haline dönemedi. CİMER’e şikayetimi yaptım. Biz onu zorluklarla büyüttük. Hastanede bize özel olduğumuz mutlaka hissettirilmedi. Özel ailelere farklı bir uygulama yapılmalı” diye konuştu.
‘TOPARLAMASI UZUN SÜREBİLİR’
Emirhan’ın özel eğitim öğretmeni Hasibe Güler de öğrencisinde 11 Mayıs’tan bu yana değerli değişiklikler gözlediklerini kaydederek, şöyle konuştu:
“Otizmli çocukların geneli hareketlidir, ellerini çok kullanırlar. Emirhan makas kullanmayı yaklaşık 1,5 sene evvel öğrendi. Özel çocuklara bir beceriyi öğretmek uzun vakit alır. Bu beceriyi tam kazanmışken artık ne meyvesini yiyebiliyor ne yemeğini kendisi yiyebiliyor ne de tişörtünü çıkartabiliyor. Giyinme soyunma maharetlerine çalışıyorduk. Çok hoş ilerliyorduk 3 hafta öncesine kadar. 10 gündür yeni yeni toparlanıyor. Özel çocuklarda bu tip durumlar travmaya neden olabilir. Bunun müddeti ailesi ve bizim yaklaşımımıza bağlı değişebilir. Zorlarsak korkup hiç yapmayabilir. Toparlaması uzun vakit alır. Ona karşı biraz daha sakin olmalıyız. Makas kullanmaya çalışıyoruz sınıfta eliyle itiyor. Onu, ‘acımayacak’ diye telkin ederek sakinleştirmeye çalışıyoruz. Yaralarına krem sürüp, masaj yapıyor ve onu yumuşak hareketlerle alıştırmaya çalışıyoruz.”
Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Rektörlüğü yetkilileri, mevzuyla ilgili inceleme başlatacaklarını bildirdi.
‘TESPİTİN MÜDDETİNİ SORUMLU TABİP BELİRLER’
Tespit uygulamasının tedavi merkezlerindeki birtakım hastalar için mecburî olduğunu söz eden psikolog Şenel Karaman da bu uygulamanın mühletinin ise sorumlu doktorun inisiyatifinde olduğunu belirterek, şunları söyledi:
“Tedavi merkezlerinin birtakım kuralları var. Hem hastaların hem orada çalışanların güvenliğini sağlamak zorundalar. Bunun için yıllar içinde oluşmuş kimi gelenekler ve prosedürler var. Bunlardan biri de tespit uygulamasıdır. Bunu yapmak zorundalar zira intihar riskiyle gelenler, etrafa saldıranlar ve kendisini denetim etmekte zorlanan birtakım hastalar var. Onlar için bir müdahalede bulunmak durumundalar. Bu müdahaleyi yapanlar için de travmatik bir durum kelam konusu. Bir hastayı zorla tutmaya çalışıyorlar ve bu müddette hasta ziyan görebiliyor. O beşerler bu yaptıkları işten ötürü bir travma yaşıyorlar. Buna maruz kalan hasta ve yakınları için de tıpkı travmatik durum kelam konusu. Özel çocukların fizikî olarak örselenmiş olması travmatik bir durum. Lakin bir tedavi merkezinde hastanın kendini denetim etmesiyle ilgili bir usulden bahsediyoruz. Ailenin hassaslığını anlayabiliyorum fakat oradaki işçi için de yardım etmenin zorluğu oburunu denetim etmek olabilir. Tespit müddetini belirlemek oradaki sorumlu tabibin misyonudur. Onun müşahedesine nazaran bu müddet devam eder. Bu uygulamayı bir mühlete tabi tuttuğunuzda işin tabiatını bozmuş oluruz.”
