Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Lideri Recep Tayyip Erdoğan’ın, CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun, “yeni Zekeriya Öz” olarak tanımladığı hakim Akın Gürlek’i Adalet Bakan Yardımcısı olarak ataması, “Görevini yaptı, ödüllendirildi” reaksiyonlarına yol açtı. Türkiye’nin en kritik evraklarına bakan ve tartışmalı kararlara imza atan farklı isimler de Gürlek üzere ödüllendirildi. Adalet Bakanlığı’ndan Yargıtay üyeliğine, Anayasa Mahkemesi üyeliğinden, ağır ceza mahkemelerine en kritik misyonlarda tanıdık isimler var.
Krizi dindirmek için getirilen isim: Yine Bozdağ
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, başkanlık sistemi, af düzenlemesi üzere kritik yasa çalışmaları için görevlendirecek kadar güvendiği Abdülhamit Gül’ün Adalet Bakanlığı yaptığı periyotta, İstanbul Kümesi olarak bilinen, bilhassa İstanbul’daki mahkemelerde tesirli olduğu söylenen kesitle, bakanlık ortasında çatışma yaşandığı savları kulislere yansıyordu.
Gül’ün Yargıtay’ın bir kısmında tesirli olduğu, buna karşılık İstanbul Grubu’nun İstanbul’daki aktifliğini kıramadığı argüman ediliyordu.
Bu çatışmalı süreç sonunda Gül, Adalet Bakanlığı misyonundan “affını istedi.” Erdoğan, her devir en çok güvendiği isimlerden olan Bekir Bozdağ’ı, üçüncü defa Adalet Bakanı olarak seçti.
Erdoğan’ın, dışarıdan bir isim yerine TBMM’den, Anayasa Kurulu Başkanlığı üzere kıymetli bir vazifede bulunan Bekir Bozdağ’ı ataması, “yargıda, büyük değer verilen yeni devirde sorun istenmiyor” iletisi olarak algılandı.
Bozdağ, daha evvel, 2013 yılında Hatay Büyükşehir Belediye lider adaylığı nedeniyle misyonundan ayrılan Sadullah Ergin’in yerine Adalet Bakanlığı koltuğuna oturmuş,
Mart 2015’te 8 ay koltuğunu Kenan İpek’e bırakmıştı. Akabinde tekrar Adalet Bakanlığı koltuğuna oturan Bozdağ, Temmuz 2017’ye kadar bu misyonu sürdürmüştü. Abdülhamit Gül’ün bakanlık koltuğuna oturmasıyla evvel Başbakan Yardımcılığı yapan Bozdağ, daha sonra TBMM Anayasa Komitesi Başkanlığı’na getirildi.
Cumhurbaşkanı ve etrafıyla tam uyumlu çalışmasıyla bilinen Bekir Bozdağ, 17-25 Aralık, 15 Temmuz üzere kritik eşiklerin dönüldüğü devirde bulunduğu bakanlık misyonuna, 2023 seçimleri öncesinde yine atandı.
Bozdağ’ın yardımcısı: Akın Gürlek
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, Bozdağ’ın yardımcısı olarak evvelki gün Akın Gürlek’i ataması, yargıyla ilgili, “ödüllendirme” tartışmalarını yine alevlendirdi.
İstanbul’da, farklı mahkemelerde vazife yapan Gürlek, iktidarın yakından ilgilendiği evraklara atanmasıyla gündeme geldi. CHP başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun, “Yeni Zekeriya Öz” olarak tanımladığı Gürlek, yakın vakitte, Anayasa Mahkemesi’nin CHP’li Enis Berberoğlu hakkındaki yargılamanın yenilenmesi kararına direnmesiyle gündeme geldi. Gürlek, AYM’nin bu türlü bir hakkı olmadığını savunmuştu. Anayasa Mahkemesi, bunun üzerine yeni bir karara imza atmış, bu kararı, anayasanın uygulanmasını sağlamakla yalnızca kendilerinin misyonlu olmadığı ihtarıyla birlikte TBMM ve HSK’ye göndermişti. Berberoğlu, bu karardan sonra haklarına yine kavuşabilmişti.
Gürlek hakkında bu nedenlerle HSK’ye yapılan çok sayıda müracaat bulunuyor. Gürlek, Berberoğlu davası dışında şu kararlara imza atan heyetlere de başkanlık yaptı:
– Sözcü gazetesi müellifleri Emin Çölaşan ve Necati Hakikat’ya, “Gülen yapılanmasına bilerek ve isteyerek yardım etmek” hatasından 3’er yıl 6’şar ay 15’er gün mahpus cezası verilmesi,
– HDP eski eşbaşkanı Selahattin Demirtaş‘a örgüt propagandası hatasından 4 yıl 8 ay mahpus cezası verilmesi,
– CHP İstanbul Vilayet Lideri Canan Kaftancıoğlu‘nu ise toplumsal medya paylaşımları nedeniyle 9 yıl 8 ay mahpus cezası verilmesi,
– Türk Tabipleri Birliği (TTB) Lideri Şebnem Korur Fincancı 2,5 yıl mahpus cezası verilmesi,
– Gazeteci Can Dündar‘ın gayrımenkullerine el konulması,
– ÇHD Lideri Selçuk Kozağaçlı ve ÇHD’li avukatların mahpusa mahkum edilmesi,
– Barış Akademisyenleri’ne üst huduttan ceza verilmesi.
Bozdağ’ın öteki yardımcısı: Kavala ve SADAT kararlarına imza atan Yılmaz
Bozdağ’ın dört bakan yardımcısından bir başkası de yargıda süratle yükselen isimlerden biri olan Adalet Bakan Yardımcısı Hasan Yılmaz.
Yılmaz, CHP başkanı Kılıçdaroğlu’nun yaptığı baskınla gündeme gelen, “paramiliter güç” argümanlarının odağındaki şirket olan SADAT’la ilgili cürüm duyurusunu takipsizlikle sonuçlandıran isim.
Birebir vakitte, Seyahat davasında ağırlaştırılmış müebbet mahpusa mahkum edilen Anadolu Kültür İdare Heyeti Lideri Osman Kavala’nın, AİHM kararına karşın, dava bitene kadar cezaevinde kalmasına yol açan kararlarda da Yılmaz’ın imzası var.
Seyahat davasından beraat eden Kavala, tıpkı gün tahliyesine de karar verilmesi nedeniyle cezaevinden çıkartılmış lakin özgür bırakılmayarak emniyete götürülmüştü. Daha evvel tahliye edildiği belgesindeki kabahat tarifi, “casusluk” kabahati olarak değiştirilen Kavala, Yılmaz’ın talebiyle tekrar tutuklanmıştı. Yılmaz, Kavala hakkında bu cürümden iddianame hazırladı. Kavala, böylelikle tıpkı hareketlerden farklı davalar açılarak cezaevinde tutuldu. Ağırlaştırılmış müebbete mahkum edilirken de casusluk kabahatinden beraatine karar verildi. O periyotta İstanbul Başsavcı Vekili olan Yılmaz, bu sürecin akabinde Adalet Bakan Yardımcısı olarak vazife yapmaya başladı.
Anayasa Mahkemesi üyeliğine jet atama: İrfan Fidan
İstanbul’dan yargının kritik noktalarına yapılan atamalar dikkat cazibeli. En dikkati çeken isimlerin başında da eski İstanbul Başsavcısı İrfan Fidan geliyor.
2015’te İstanbul Cumhuriyet Başsavcı Vekili olduktan sonra süratle evvel başsavcılığa terfi etti akabinde AYM üyeliğine geçti. Anayasa Mahkemesi üyeliğine seçiliş biçimi büyük tartışma yarattı. Yargıçlar ve Savcılar Heyeti, Fidan’ı, sürpriz biçimde Yargıtay üyeliğine seçti. Yargıtay’da misyona başlamadan, Anayasa Mahkemesi’nin Yargıtay kontenjanından boşalan üyeliğine aday oldu. Tek bir gün bile misyon yapmadığı Yargıtay’da en yüksek oyu alan Fidan, Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından, en yüksek oyu alan üç aday ortasından AYM üyeliğine atandı. 27 Ekim 2020’de Yargıtay’a, 23 Ocak 2021’de AYM üyeliğine seçilmesiyle tarihe geçti.
Savcılık yaptığı devirde, Seyahat aksiyonları sırasında gaz fişeği ile gözünü kaybeden Erdal Sarıkaya hakkındaki takipsizlik kararında, polisle ilgili başka darp belgelerinde verilen takipsizlik kararlarında Fidan’ın imzasını görmek mümkün. Bu davaların birçoğunda Anayasa Mahkemesi ya da AİHM, Türkiye’nin mağdurlara tazminat ödemesine karar verdi.
Fakat asıl olarak Selam Tevhid, MİT tırlarının durdurulması, Balyoz, Barış Akademisyenleri üzere belgelerde ve başsavcılık yaptığı devirde “olur” verdiği soruşturmalarla gündeme geldi. Fidan, Can Dündar-Erdem Gül, Seyahat ve Osman Kavala davalarında faal rol oynadı.
AKP’den istifa ederek Deva Partisi’ne katılan İstanbul Milletvekili Mustafa Yeneroğlu, İrfan Fidan ile savcılık görevindeyken yaptığı bir görüşmeyi şöyle anlatmıştı:
“Kendi odasında çay içtik. Önünde büyük bir masa vardı. Masasını gösterdi. ‘Devletin yazgısı bu masada belirleniyor’ üzere bir cümle kurdu. Ben, olağan o cümleyi duyunca inanın aklıma doksanlı yılların başı geldi esasen.”
Heyetteki AKP’li isim
Seyahat davasında Kavala’nın ağırlaştırılmış müebbet mahpusa, öbür 7 sanığın 18’er yıl mahpusa mahkum edilmesine hükmeden İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi heyetinde de AKP’li bir isim yer alıyordu. Duruşmada, Murat Bircan’ın 2018 yılında AKP’den Samsun milletvekili aday adayı olduğu ortaya çıktı. Bircan’ın aday adaylığı sürecinde yaptığı açıklamalarda Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Lideri Recep Tayyip Erdoğan için, “Güçlü bir Türkiye için güçlü bir öndere gereksinimimiz var. Bu güçlü önder de Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’dır. Türkiye’nin 2023 ve 2071 amaçlarına lakin Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde ulaşabiliriz” kelamları de dikkat çekti. Avukatlar, yargı bağımsızlığı çiğnendiği için mahkeme heyetinin çekilmesini talep etti. Mahkeme, Murat Bircan’ın davadan çekilmesi talebini reddetti.
Gazeteci İsmail Saymaz hakkında, Bircan’ın eşi Dilek Bircan’ın FETÖ itirafçısı olarak sorgulandığını, itiraflarda bulunduğu halde, “müşteki-şikayetçi” sıfatıyla dinlenilerek hukuken korunduğunu haberleştirmesi üzerine soruşturma açıldı.
AYM kararına uymayana terfi ve Yargıtay üyeliği
Terfiler ve ödüllendirmeler bu isimlerle sonlu değil. Daha evvel de 15 Temmuz darbe teşebbüsünün akabinde tutuklanan Mehmet Altan’ı, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Anayasa Mahkemesi kararlarına karşın tahliye etmeyen, cezaevinde fazladan 5,5 ay daha yatmasına neden olan yargıçlardan Orkun Dağ, hakkındaki hata duyurularına karşın Yargıçlar ve Savcılar Heyeti tarafından Yargıtay üyeliğine atandı. Dağ hakkında yaptığı süreçler nedeniyle açılan tazminat davası ise sürüyor.
Dağ ve heyetteki öteki yargıçların Altan hakkındaki AYM ve AİHM kararlarını uygulamadığı devirde, Anayasa Mahkemesi, anayasayı anımsatan açıklamalar yapmak zorunda kalmıştı. Altan da cezaevinde fazladan 5,5 ay yattıktan sonra lakin istinaf mahkemesi kararıyla tahliye olabilmişti.
AKP’de faal vazife yapanlar
15 Temmuz darbe teşebbüsünden sonra binlerce yeni isim hakim ve savcı olarak atandı. CHP’li Barış Yarkadaş, 2018’de Adalet Bakanlığı tarafından hakim ve savcılığa kabul edilen 1236 avukat ortasında AKP’de faal misyon yapmış çok sayıda ismin bulunduğunu belirterek 113 kişilik bir liste açıklamıştı. Bu isimlerin büyük kısmı, Ankara ve İstanbul’da kritik vazifelerde bulunuyor.
Vilayet ve ilçe seçim heyetleri değişti
AKP-MHP oylarıyla getirilen yeni seçim düzenlemesiyle, 2023 seçimi öncesinde, vilayet ve ilçe seçim şuralarının da tamamı değişiyor. Yargı kaynakları, daha evvel bir vilayet ve ilçedeki en kıdemli ismin başkanlık ettiği seçim konseylerine kimsenin talip olmak istemediğini, AKP periyodunda birinci sınıfa ayrılan isimlerin bu misyonlara talip olduklarını belirtiyor. Yeni düzenlemeye nazaran, vilayet ve ilçe seçim konseyi liderleri, adliyelerde oluşturulan kurulların kapalı odada çekeceği kurayla, birinci sınıf yargıçlar ortasından seçilecek. Türkiye, 2023 seçimine, bütünüyle değiştirilmiş vilayet ve ilçe seçim heyetleriyle gidecek.
