Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Biyosistem Mühendisliği Arazi ve Su Kaynakları Anabilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Halim Orta, Türkiye’nin nisan ayından beri meteorolojik ve zirai kuraklık yaşadığını belirterek, “Alternatif senaryolar üretecek bir Ulusal Kuraklık Merkezi kurmamız lazım. Hatta bu kuraklık merkezleri yalnızca bizim ülkemizde olması da yetmez. Tüm komşu ülkelerde kurulup bunların birlikte çalışması entegre olması ve bölgesel kıtasal manada tahlil alternatifleri üretmesi gerekir” dedi.
Kış periyodunda Türkiye genelinin bilhassa İstanbul dahil, Marmara Bölgesi’nin ağır kar ve yağmur alarak güzel bir periyot geçirdiğini hatırlatan Prof. Dr. Orta, kuraklıkla ilgili en son nisan ayı bilgilerinin paylaşıldığını belirterek, “Ancak korktuğumuz üzere nisan ayında harita kararmaya başladı. Nisan ayı kuraklık haritasına nazaran Marmara’nın kıymetli bir kısmı, Zonguldak, Bartın üzere Karadeniz’in batısı ve Doğu Anadolu’da Erzurum, Bayburt, Kars, Iğdır dışındaki alanlar simsiyah oldu. Yani önemli meteorolojik kuraklık tesirini gösterdi. Bu dönem çok kıymetli. Korktuğumuz ve öngördüğümüz oydu. Bu dönem bizim ülkemizde tahılların ve yağ bitkilerinin başında olan ayçiçeğin mukadderatının belirleneceği dönem, nisan ve mayıs ayları. Bence mayıs ayı bilgilerine de bakacak olursak bu saydığım bölgeler de Trakya da siyaha boyanacak. Zira, önemli kuraklık yaşıyoruz, mayıs ayında da kâfi yağışı almadık. Son bir haftada Trakya’da yaşadığımız kuraklık buğdayda bir sefer dönüme 50 ila 100 kilogram ortasında randıman kaybını bence oluşturdu. Şayet bu süreç daha bir hafta 10 gün giderse geçen yılki rekoltenin Trakya bölgesinde yarılarına düşebiliriz varsayımı çok abartılı olmaz. Türkiye genelinde baktığımız vakit kuraklığın bilhassa stratejik eser olan buğdaya olan tesiri bir taraftan da yüksek enflasyon nedeniyle üretici girdi fiyatlarının yükselmesi sebebiyle öngörüm, tabi bilimsel bilgilere dayalı öngörüler bunlar, Türkiye’de bu yıl en az yüzde 20 rekolte azalmasını beklememiz lazım. Şayet bu kuraklığın akabinde Karadeniz havzasındaki Rusya-Ukrayna savaşından kaynaklanan tansiyon yatıştırılıp da oradaki tahıl ve yağlı bitkiler, yağlı bitkilerin tohumları ve ham yağ çıkışı sağlanamazsa önümüzdeki kış devrinde yani eylül ayından sonra başta bölge olmak üzere Karadeniz havzasında ve Orta Doğu’da, hatta Avrupa’da önemli yiyecek ezaları, besin badireleri bizi bekliyor diyebilirim” dedi.
‘METEOROLOJİK VE ZİRAİ KURAKLIK YAŞIYORUZ’
Prof. Dr. Orta, şu anda meteorolojik kuraklıkla birlikte zirai bir kuraklığın da yaşandığını söz ederek, “Bunlar arkası gerisine gelir. Yani evvel meteorolojik kuraklık gelir. Nedir meteorolojik kuraklık? Son 20 yıl yahut 30 yıllık dataların altında yağış almaya başladıysanız bu meteorolojik kuraklık olarak isimlendirilir. Bu devam ederse makul bir mühlet ziraî zirai kuraklık başlar. Bu ne demektir? Bitki kök bölgesinde onun gereksinimi olan su depolanamayacağı için bitki bu suyu alamaz, alamayınca da gelişimini gösteremez ve beklenen ölçüde eser veremez. Şu anda bu noktadayız. Hidrolojik manada çok kuraklık yaşamıyoruz şimdi. Hidrolojik kuraklık da yer üstü ve yer altı su kaynaklarındaki su rezervlerinin azalması. İşte barajlarda, yer altı sularında. Kış yağışlarının ağır olması nedeniyle dediğimiz üzere barajlarımız şu anda dolu yani bir hidrolojik kuraklığa şimdi girmedik. Şu anda meteorolojik kuraklık var Trakya’da ve Türkiye’de. Türkiye’de çok daha yaygın bu saydığım bölgelerin dışında. Zirai kuraklık var. Bu rekolteyi etkileyecek” diye konuştu.
‘MİLLİ KURAKLIK MERKEZİ KURULMALI’
Prof. Dr. Orta, kuraklığa karşı çok ayrıntılı çalışmalar yapılması gerektiğini belirterek, şöyle devam etti: “Alternatif senaryolar üretecek bir Ulusal Kuraklık Merkezi kurmamız lazım. Hatta bu kuraklık merkezleri yalnızca bizim ülkemizde olması da yetmez. Tüm komşu ülkelerde kurulup bunların birlikte çalışması, entegre olması ve bölgesel, kıtasal manada tahlil alternatifleri üretmesi gerekir. Artık bu kuraklık merkezi neden çok kıymetli? En son Birleşmiş Milletler bilgilerine nazaran, şu anda 7,9 milyar civarında olan dünya nüfusunu 2050’de 9 milyar olarak bekliyorlar. Ve beslenme alışkanlıklarının değişmesi, nüfus yapısının değişmesi, kentleşme, küreselleşme, iklim değişikliği ve tüm faktörleri bir ortaya koyduğunuzda nüfus artışı, halihazırda ürettiğimiz gıdayı da iki katına çıkarmamız gerekiyor. Düşünün bunu hangi toprak ve hangi suyla yapacağız? Bir sefer tarım alanlarını genişletmemiz mümkün değil, tersine daralıyor. Su kaynaklarının kuraklığından bahsediyoruz aslında. Önemli bir kurak periyoda giriyoruz. Mesela 2040 yılında Türkiye’nin içinde olduğu bölgede çok şiddetli bir kuraklık bekleniyor. Çok şiddetli ancak. Bu türlü anlık gelip geçen kuraklıklar değil. O nedenle bugün prestijiyle yeraltı suyu kaynaklarını daha dikkatli kullanarak, onları rezerv olarak saklayarak, geliştirerek barajlar, göletler, su depolama yapıları yaparak kuraklığa sağlam bitki ve hayvan çeşit çeşitleri geliştirerek bunların o bölgeye, o ülkeye adaptasyonlarını sağlamak çok kıymetli. Bu bağlamda Ulusal Kuraklık Merkezi acilen kurulmalı ve bütün disiplinler ortası, bütün bilim alanlarındaki insanlarını, ehil insanları bir ortaya getirip onların özgür ortamda çalışmalarına ve devalar üretmelerine imkan sağlanmalıdır.” (DHA)
