Son olarak IMF Yöneticisi Kristalina Georgieva geçen hafta Davos’ta global resesyon tasasını dillendirdi. Georgieva hem Ukrayna’daki savaş hem de Çin’deki yavaşlamaya bakarak bu gelişmelerin bir resesyona yol açabileceğini düşünüyor. IMF çok değil birkaç hafta evvel esasen global iktisada dair kestirimlerini aşağı çekmişti. Mesela daha evvel yüzde 4.4 olan 2022 büyüme kestirimini yüzde 3.6 olarak revize etmişti. Artık ise yavaşlamanın da bir adım ötesine giderek mümkün bir resesyondan kelam ediyor.
Münasebetiyle önümüzdeki periyotta IMF’nin iddialarını daha da aşağı çektiğini görürsek hiç şaşırmayalım.
Artık ne yapmalı?
Resesyon tam bir baş belasıdır. İlla sizin ülkenizde olması gerekmiyor. Bir diğer iktisadın resesyona girmesi zincirleme tesir yaratarak çok kısa müddette başka ülkelerdeki makro ekonomik istikrarları de bozabiliyor. Mesela Amerikan iktisadının resesyona girmesi ile birlikte Türkiye’de ihracata yönelik faaliyet gösteren dallar olumsuz etkilenebiliyorlar. Zira her ne kadar Türkiye’nin ABD’ye ihracatı hudutlu da olsa Avrupa üzere ana ihracat pazarları ABD’deki daralmadan hissesine düşeni alacaktır. ABD’de bir resesyon olduğu taktirde bunun Avrupa piyasalarına ve Türkiye’ye olan yansımalarını kısa bir mühlet içinde görmeye başlayabiliriz.
Yaklaşmakta olan resesyon dünyanın yaşayacağı birinci global çaptaki resesyon olmayacak. Hem dünyanın hem de Türkiye’nin gereğince resesyona tecrübesi var. Bu tecrübeler hangi adımların atılması gerektiğini bize söylüyor. Mesela 2008 krizi ve krize reaksiyon olarak atılan adımlar yaklaşan resesyon riskine karşı yapılacaklar konusunda bizlere kimi ipuçları veriyor.
2009 krizinin akabinde birtakım ülkeler hem iktisatların canlanması hem de pak güce geçiş için yeşil yatırımları teşvik ettiler. ABD üzere kimi gelişmiş ülkeler ekonomik teşvikler kapsamına pak güce geçişi de dahil ettiler. Birebir halde Avrupa Birliği de güç güvenliği ve düşük karbonlu üretimi teşvik kapmasına aldı.
İzleyen devirde de birçok ülke dayanak programları ile yenilenebilir güç ve güç verimliliğine katkıda bulunmayı da hedefledi. Yeşil yatırımlar ile bir yandan güçte sürdürülebilirliğe hakikat adım atılırken öteki yandan istihdam ve büyüme yaratmak mümkün.
Üstelik yeşil teşvikler yeşil olmayanlara nazaran birtakım avantajlara da sahip. Mesela yenilenebilir güce ve karbon emisyonunu azaltacak yatırımlara sağlanacak yeşil teşvikler ile kısa müddet içinde tesir yaratmak mümkün. Üstelik bu tesir kısa müddet içinde yaratılırken sağladığı büyüme ise uzun müddetli olabiliyor. Münasebetiyle kaliteli bir ekonomik toparlanma sağlanması mümkün.
Hasılı, olası bir resesyona karşı ekonomik tedbirlerden oluşan bir yol haritasına ve dayanak paketine muhtaçlık var. Ve güç verimliliğine yönelik siyasetler böylesi bir dayanak paketinin kritik kesimi olmalıdır.
