BAŞKAN YILMAZ – Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı’nın raporunda bilgi irtibat teknolojilerinin ve yeni medyanın pandemi ile birlikte gündelik hayattaki rolünün gittikçe arttığı, çocuklar ve ailelerin interneti ve toplumsal medyada, mahremiyetlerini tanımadıkları beşerlerle paylaşır duruma geldiği belirtildi. “Ana-Babanın Çocuğun Fotoğraf ve Manzaralarının Toplumsal Medyada Yayınlamasından Doğan Sorumluluğu” başlığı altında, anne ve babaların çocuklarının ferdî bilgi niteliğindeki imgelerini, bilgilerini, evlatlarının gelecekteki hayatına tesirini sorgulamaksızın paylaştığına dikkat çekilirken, bu tip paylaşımların çocukların yakınları, bakıcıları yahut öğretmenleri tarafından da yapılabildiği kaydedildi. İçerik paylaşımlarının çocukları “istismarcılara açık hedef” haline getirdiği vurgulanan raporda, “İstismar; fizikî istismar, cinsel istismar, duygusal istismar ve ihmal olmak üzere dört ana başlık altında incelenmektedir. Çocuğun ihmal ve istismarı sonucunda, çocuk internete yönelerek ziyanlı içeriklere ve sanal zorbalığa maruz kalabilmekte, organize kabahat örgütlerinin amacı haline gelebilmektedir” denildi.
Pornografi tuzağı
İnternetteki ziyanlı içeriklerin, çocukların fizikî, zihinsel ve toplumsal gelişimlerini olumsuz etkilediği, zihinsel ve bedensel tam ergenliğe ulaşmamış olması nedeniyle tesire açık bulunan çocukların özel müdafaa ihtiyacı bulunduğu belirtilerek şu kıymetlendirme yapıldı: “Akıllı telefonlara sahip olan çok sayıda çocuk ve genç hem kendileri uygunsuz malzemeler üretmekte hem de tacirlerin tuzaklarına düşebilmektedir. İnsan ticaretine ve çocukların ticari manada cinsel istismarına bahis çocuklar, para karşılığında satılabilmekte, fuhuş yaptırılabilmekte ve pornografik hedefli faaliyetlerde kullanılabilmektedir.”
Siber zorbalık
Raporda, bir kişi hakkında yanlışsız olmayan bilgiler yaymak, utandırıcı fotoğraflar yayınlamak, incitici, aşağılayıcı bildiriler yayınlamak, tehditler yollamak formda ortaya çıkan “siber zorbalık” konusunda ise çocuklara, yalnız olmadığının, bu durumu güvendikleriyle yahut bir kurumla paylaşmaları gerektiğinin anlatılması istendi.
İnternette çocukları bekleyen tehlikelerden birinin de uşaklaştırma (grooming) olduğuna işaret edilen raporda, internet ortamında bir yetişkinin kendini çocuk olarak tanıtıp sanal ortamda tanıştığı çocukların inancını kazanarak sanal ya da gerçek dünyada istismar ettiği kaydedildi. Raporda, “uşaklaştırma ‘grooming’ çocuk istismarının yeni tipi olarak karşımıza çıkmaktadır” sözlerine yer verildi.
Insta-anneler
Raporda, toplumsal medya ve annelik odaklı içerik paylaşan blog sayfalarının ortaya çıkmasıyla; “sosyal medya anneleri, Instagram anneleri, YouTuber anneler, Instamom’lar, akademisyen anne, öğretmen anne, aşçı anne, tabip anne, oyuncu anne, Ali’nin annesi, blogger anne, mommyblogger” üzere çocuk ve annelik üzerine paylaşım yapan toplumsal medya hesaplarının ortaya çıktığı” belirtilerek, şu tespit yapıldı:
“Sosyal medya anneleri şimdi fotoğraf çekme/paylaşma kavramını bile bilmeyen çocuklarının imajlarını toplumsal medya hesaplarından paylaşarak fenomen hâline gelmişlerdir. Dahası anneler takipçi sayılarına nazaran reklam almakta, çocukları üzerinden reklam yaparak para kazanmakta, çocukları ticari kar için aracı olarak kullanmaktadırlar. Bu nedenle toplumsal medyada annelik meslek hâline gelmekte ve metalaştırılmaktadır. Çocukların doğum anı, banyo yaparken, yemek yerken, uyurken, üzgünken, ağlarken, oyun oynarken ki halleri, çocuğun yüzü, ismi, kimliği bazen adres ve okulunun ismi açık olarak belirtilerek toplumsal medyada paylaşılmaktadır.”
Ebeveyne yaptırım yetersiz
Raporda, çocukların haklarının ebeveynler tarafından korunmasının mecburî olduğuna işaret edilerek, ebeveynlerden hukuka uygun, ihtimamlı ve hassas davranmaları istenerek, “Çocukların kişilik hakkını, özel hayatının kapalılığını, mahremiyetini, unutulma hakkını toplumsal medya aracılığıyla ihlal eden ebeveyne uygulanacak yaptırımları içeren yasal düzenlemeler yetersizdir” denildi.
Dijital bağımlılık
Dijital medyanın ve internetin, hedefiyle uyumlu olmayacak formda, denetimsiz, sorunlu ve günlük ömrü etkileyecek formda kullanımının “dijital bağımlılık/ internet bağımlılığı” meselesine yol açtığı vurgulanan raporda, “Dijital bağımlılık çocukların hem mevcut biyopsikososyal gelişimlerini etkilemekte, hem de yetişkinliğe kadar tesirleri süren uzun vadeli sonuçlara yol açmaktadır” tespiti yer aldı.
YARIN: İNTERNETİN ZİYANLI KULLANIMINA KARŞI NELER YAPILIYOR? KAÇ ÇOCUĞA ULAŞILDI?
