İstanbul Barosu Lideri Mehmet Durakoğlu, Atatürk Havalimanı’nda pistlerin sökülerek ağaç dikimi yapılmaya başlanması hakkında konuştu. “Daha 1/100000’lik planın uygulaması bile yapılmadan orada ihaleler yapıldı, müteahhitler içeri sokuldu, birtakım yerlerde düzenlemeler yapıldı, bunlar tümüyle yasaya karşıt ve bu yasaya terslikler ilerde dava açma sürecinde başlı başına pahalandırılacak olan hususlardır ve bunların değerlendirildiği etapta da belediyelerle işbirliği yapılmamış olmasının da sonuçları ortaya çıkacaktır” diyen Durakoğlu, 29 Mayıs İstanbul’un Fethi’ni kutlamak üzere ağaç dikimi yapılıyor olması hâlâ hukuka karşıtlıkları oluşturuyor. Zira şimdi bir uygulama imar planı ortada yok!” diye konuştu.
Sözcü müellifi Ruhat Mengi‘nin sorularını yanıtlayan Durakoğlu, “Halkın, uzmanların ve ilgili bütün sivil toplum kuruluşlarının yıkılmasına ve yerine “millet bahçesi” yapılmasına karşı çıktığı, “kamu faydasına olmayan projeler hukuka aykırıdır” dediği Atatürk Havalimanı pistleri ısrarla kırılarak millet bahçesi üretimine başlandı. Sanki bu teşebbüs nasıl durdurulabilir, bu türlü bir imkan olacak mı?” sorusuna şöyle karşılık verdi:
“Bu plan değişikliğinin gerçekleşmesinden sonra Cuma gününden itibaren askıya çıkarılacaktır, 30 günlük askı müddeti var, bu müddetin sonunda dava açılabilir, hasebiyle bir “tesis edilmiş işlem” kelam konusu olacak ve Danıştay’da, idari mahkemelerde açılan davalar tesis edilen süreçlerin iptali hedefiyle açılır, o nedenle bu davaların açılması imkanı doğacak. O denli sanıyorum ki, geçmiş uygulamalarında gördüğümüz kadarıyla bu yetki –plan değiştirme yetkisi- belediyenin elinden alınarak verildiği için ve çıkarılan yeni planın da Belediye ile rastgele bir işbirliği yapılmaksızın gerçekleşmiş olması nedeniyle için İstanbul Büyükşehir Belediyesi bilhassa teknik manada, mahallî idare manasında itirazlarını yapacaktır ve bu itirazları daha sonra da hiç kuşku duymuyorum ki yargıya taşıyacaktır.
Zati bu plan yapılmadan evvel Ekrem İmamoğlu da bu açıklamayı yapmıştı. Bunda bir sorun yok, tıpkı formda Kent Plancıları Odası ve Mimarlar Odası’nın da yeniden kendileri açısından –yine teknik bakımdan söylüyorum- plan değişikliğini yargıya taşıyacaklarını ben biliyorum ve bu manada hiç kuşku yok ki tüzel münasebetlerini ortaya koymak bakımından da bizim de tıpkı biçimde davranışımız beklenmelidir. Bunun için söylediğim üzere planın askıya çıkmasından, katileşmesinden sonra davalar açılacaktır.
Lakin, bu işin hukuka karşıt olan bir öbür yanı da rastgele bir plan olmaksızın, bir projeden bahsetmiyorum, plan bile olmaksızın yapılıyor olmasıdır, kaldı ki bakın teknik olarak söylüyorum; değiştirilen plan 1/100000’lik plandır, bu türlü bir planla uygulama yapılmaz. 1/100000’lik plan uygun 5000’lik, en son 1000’lik planların çıkması lazım, uygulama planı odur, oralara gelmiş olması gerekiyor ki uygulamayı yapasınız.
Lakin daha 1/100000’lik planın uygulaması bile yapılmadan orada ihaleler yapıldı, müteahhitler içeri sokuldu, birtakım yerlerde düzenlemeler yapıldı, bunlar tümüyle yasaya karşıt ve bu yasaya karşıtlıklar ilerde dava açma sürecinde başlı başına pahalandırılacak olan bahislerdir ve bunların değerlendirildiği etapta da belediyelerle işbirliği yapılmamış olmasının da sonuçları ortaya çıkacaktır.
İşin hukuksal yanı bu, münasebetiyle baktığınız vakit 29 Mayıs İstanbul’un Fethi’ni kutlamak üzere; rekreasyon alanı olarak, alt yapı alanı olarak ya da millet bahçesi olarak yapılması düşünülen yerlerde ağaç dikimi yapılıyor olması büsbütün, bugün itibariyle dahi, yani planın çıkmış olması halinde dahi hala hukuka terslikleri oluşturuyor zira söylediğim üzere şimdi bir uygulama imar planı ortada yok!
Bana o denli geliyor ki işin tartışılması gereken öbür istikametleri de var, bunlardan biri İstanbul Havalimanı’nın yapılmasından sonra ortaya çıkan durum. İktidar değişikliği ihtimali önlem almaya itmiş olabilir Ona olan reaksiyonun, bilhassa de muhakkak yerlere hiç de mecburî olmadığı halde bir kaynak transferi amaçlama nedeniyle yapıldığı anlaşılan bir havaalanının, artık geleceğe yönelik bir gelir elde etme projesinin de modülü olması nedeniyle Atatürk Havalimanı’nın açık kalmasının ortaya çıkarabileceği durum da farklı bir tartışma konusu.
Yapılan bütün itirazlar sırasında bilhassa müteahhitlerle, İstanbul Havalimanı’nın yapılışı sırasında “yapılış metoduna ait sözleşmenin” ortaya çıkmamış olması, bütün ısrarlara karşın bu kontratlardan bizim haberimizin olmaması, gelir iştiraki dediğiniz şeyin hangi mühlet içerisinde, hangi şartlarda, nasıl ve ne biçimde yapıldığı, münasebetiyle hakikaten Avrupa yakasında ikinci bir havalimanı olmasına müsaade verilip verilmediği, bu türlü bir çekincenin kontratta olup olmadığı bahisleri kuşkusuz son derece değerli. Lakin bilgi sahibi olamıyoruz, hükümet şeffaf değil, o denli anlaşılıyor ki bir iktidar değişikliğinde anlatmaya çalıştığım gelir iştirakinin gereğince verimli olmayacağı tasası, bilhassa de Atatürk Havalimanı’nın yine açılma ihtimalinin bulunması, bu ihtimalin İstanbul Havaalanı’nı değerli ölçüde sekteye uğratacağı üzere gerçeklikler artık hükümeti bu manada bir önlem almaya itmiş olabilir, bu plan değişikliği de bunun bir kesimi olabilir, mevzuyu bir de bu açıdan irdelemek gerekiyor. Atatürk Havalimanı işletilmeyecek idiyse, bir millet bahçesine çevrileceğini kendileri biliyor idiyse, İstanbul Havalimanı’nın isminin Atatürk Havalimanı olarak konulması mümkün iken bunun hiç akla getirilmemiş olması o denli anlaşılıyor ki Atatürk Havalimanı’nın “Atatürk” ismine ait bir öteki çekinceyi de tabir etmektedir. Yani 2023’ü kendileri için kıymetli bir milat sayan, değişimin tarihi olarak nitelendirilen bu rövanş anlayışının bir modülü da o denli gözüküyor ki Atatürk ismine ait bir refleks ortaya çıkmış, bir rövanş hissinin ortaya çıkmış olmasından kaynaklanıyor. Ben yapılan süreçlere bu türlü bakıyorum ve sonuç prestijiyle söylediğim üzere işin başından itibaren hukuka uygun hiçbir sürecin yapılmamış olması nedeniyle çıkarılan planların askıya çıkmasından sonra, askının son gününden itibaren başlayacak iptal davası açılması biçiminde pek çok kurum üzere bizim de harekete geçmemizi temin edecek bir sonuç ortaya çıkacaktır.”
“Mahkeme iptal ederse eski haline getirilir”
Durakoğlu, “Atatürk Havalimanı’nın millet bahçesine dönüşmesi için imar planında yapılan değişikliğin en başta yapılması gerekiyormuş. “Yıkmaya başladım, ona nazaran de imar planını değiştiriyorum” deme konusunda bir yaptırım yok mudur?” sorusuna da şöyle cevap verdi:
“Sadece TAV Havalimanları Holding’e “kira kontratı bitmeden kapanması nedeniyle” devletin ödeyeceği para 389 milyon avro! Devlet tarafından yapılan bir ihale bu, sonuç prestijiyle bu planın iptali kademesine gelindiğinde bütün bunlar ortaya serilecektir. Fakat planın ortaya çıkmış olması kıymetlidir, bir süreç tesis edilmiştir, artık bir şikayetin yapılması kelam hususudur. Şu tartışılabilir; ortada bir plan, bir proje olmadan bu ihale nasıl yapılmıştır, kimler yapmıştır, ihaleyi alanlar neyin ihalesini almışlardır? Bırakın projeyi –ortada bir proje olmadığı anlaşılıyor- ortada bir planın bile olmadığı bir basamakta bütün bunların nasıl yapılmış olduğu kuşkusuz şikayetin konusu olabilir. Burada bir de “kamu faydası ilkesi” var, yapılan sürecin ne derece kamu faydasına uygun olup olmadığı da dava sırasında tartışılacaktır. Havaalanı olarak açılmış, işleyen, metrosu, ulaşımı, pek çok şeyi tamamlanmış olan bir alan için artık oranın yalnızca millet bahçesi üzere bir alana dönüştürülecek olmasında ne üzere bir kamu faydası olabilir, bu tartışma mevzusudur.
Havalimanı’nın hala orijinal duran binalarını da yıkacaklar mı? Sanmıyorum, Plan 377 hektarlık alanın havaalanı olarak kalmasını öngörüyor, 500 hektarlık bir alanı ayırıyor, oralarda yeni yapılar yapılmasını öngörüyor. Münasebetiyle alanın ve birtakım pistlerin bırakılması ihtimal dahilinde, Şehircilik Bakanı Murat Kurum da “Bir pist açık kalacak” açıklaması yaptı. Kırılan pistler de sonradan geri yapılabilir. Şayet mahkeme bu yapılan planın hukuka uygun olmadığına, iptaline karar verirse esasen eski haline getirilecektir, oraya millet bahçesi de yapılamaz, söyledikleri üzere bir kentsel alt yapı alanı olarak düşünülen şeyler de yapılamaz, diğer tahlil kelam konusu değildir, 1/100000’lik planla uygulama yapılmaz, bu çok net, 1/ 1000’lik plan uygulama planıdır ve o olmadan uygulama yapılamaz, inşaata başlanamaz. Elindeki yetkiyi bile kullanmadan, 1/100000’i bile yapmadan ihaleye çıkan, o ihale sonucunda da 29 Mayıs’a yetiştirilmeye çalışılan bir uğraştan kelam ediyoruz. Hasebiyle bütün bunlar hukuka alışılmamış olarak gerçekleştirilen şeyler.”
Röportajın tamamını okumak için .
