ÇİĞDEM YILMAZ / Azez – Fotoğraf: Can Erok – Suriye’de yıllardır devam eden savaş nedeniyle milyonlarca kişi ülkeyi terk etmek zorunda kaldı. Ülkede kalanların büyük bir çoğunluğu ise hudut sınırlarına yakın kamplarda hayata tutunmaya çalışıyor. Halep’e bağlı Azez kırsalında birçok çadır kentini ziyaret ettik, gördüğümüz görünüm içler acısıydı. 2018 yılında da yeniden tıpkı tarihlerde Suriye’deki çadır kentleri ziyaret etmiştik, ortadan geçen 4 yıl içerisinde bu çadır kentlerde olumlu tarafta bir değişikliğin olmadığını gördük. Taban tabana yerleştirilmiş 8-10 metrekarelik çadırlarda yüklü olarak bayanlar ve çocuklar yaşıyor. Ortalama 6 kişinin yaşadığı bu çadırlardaki en büyük sıkıntılardan biri de hijyen. Ziyaret ettiğimiz her çadırda ağır bir koku hakimdi. Mayıs ayı olmasına rağmen çadırlar çok derecede sıcaktı. Çadırda yaşayanların en büyük kahrı da çadırların yazın çok sıcak, kışın çok soğuk olması. Suriyeliler, yağmurla birlikte kaldıkları yerin çamur deryasına dönüştüğünü ve çadırların suyla dolduğunu söylüyor.
Bayanlar istemiyor
Öte yandan çadır kentlerde yaşayanların rastgele bir gelir kaynağının da olmadığını öğreniyoruz. Geçimlerini yardım kuruluşlarının dağıttığı besin kolileriyle sağlıyorlar. Lakin buna karşın her ailenin en az 6-7 çocuğu var. Binlerce Suriyeli çocuk, savaşın gölgesinde çadırlarda gözlerini dünyaya açmış. Hayatları çadır kamplarında başlayan bu çocuklar mesken ortamını hiç görmemiş. Sıhhatsiz ortamlarda büyüyen bu çocuklar eğitimden de uzak. Konuştuğumuz ailelerde, erkeklerin büyük bir çoğunluğu fazla çocuk yapmayı rızık olarak değerlendirirken, bayanlar ise çok fazla çocuk istemediğini söylüyor. Lakin bayan ve erkekleri birden fazla korunma tekniklerinden habersiz.
1 çadırda 8 kişi
İdlib’ten 2.5 yıl evvel Azez’deki çadır kampına geldiğini söyleyen 6 çocuk babası Yunus Eyhu Ehşih (40) çocukları ve eşiyle yaklaşık 7 metrekare bir çadırda kalıyor. Savaş başladıktan sonra konutunun bombalandığını söyleyen Ehşih, “Evimiz bombalandıktan sonra İdlib’teki çadır kentlerinde bir müddet kaldık sonra buraya geldik. Çadırda kalmak güç, kışın çok soğuk oluyor, çadırları su basıyor, artık de çok sıcak. Biz de konut istiyoruz” dedi. Eşi Neva Abdurrazak Vahap (33), eşinin de kendisinin de artık çocuk istemediğini hatta son çocuklarını istemediklerini söyledi. Bunun üzerine yanımızdaki rehbere buradaki bayanların korunma tekniğini bilip bilmediğini sorduğumuzda da, birçok bayan ve erkeğin bilmediğini aktardı.
‘Giden kurtuldu’
Suphi Şabani Elraşit (35) de, 12 yıldır 3 çocuğuyla birlikte çadırlarda hayatını sürdürdüğünü söylüyor. Eşini 5 yıl evvel uçak atağında kaybettiğini söyleyen Elraşit, “Bizim savaştan evvel konutumuz vardı, ıstırabımız da yoktu. Savaş her şeyimizi götürdü. Çadırlarda yaşamak çok güç, yapılan yardımlar kâfi değil. Dönecek bir meskenimiz yok. Gidenler hayatını kurtardı. Burada da tahlil yok, savaşta bitecek üzere değil” dedi.
‘Giden kolay kolay dönmez’
Suriye’de bize tercümanlık yapan İsmail İbrahim (57), yıllardır Azez’deki tüm çadır kentlerdeki yardım dağıtımdan sorumlu. Bölgedeki çadır kentlerindeki çabucak hemen tüm olaya hakim olduğunu tabir eden İbrahim, Suriye’yi terk edenlerin kolay kolay Suriye’ye dönmeyeceğini belirterek şunları söyledi: “Hala bölgeden Türkiye’ye kaçak yollarla giden beşerler var. Burada eza yalnızca konut değil. Mesken bir biçimde yapılsa bile, bu beşerler burada ne yapacak, nasıl geçinecek. Asıl sorun geçim zahmeti. Hele ki, gidip Türkiye’ye yerleşip, işini gücünü kurmuş insan hiç dönmez. Benim burada bir konutum var. Lakin 3 çocuğum Türkiye’nin farklı yerlerinde ve gelmeyi de düşünmüyorlar. Zira, iş yok. Bir de burada da hayat çok değerli. Bir koli yumurtanın fiyatı Türkiye’de ne ise burada da o. Lakin burada maaşlar çok az. Bir öğretmenin maaşı en fazla bin 100 TL.”
‘Kaçırılan çocuk sayısı fazla’
Çadırda inançta olmadığını söyleyen 3 annesi Fatma Mahmut Elgarif (29) şunları söyledi: “Eşimi 2014 yılında kaybettim. En küçük çocuğum babasını hiç görmedi, eşim öldüğünde hamileydim. Savaştan evvel 3+1 meskenimiz vardı, yıkıldı. Geriye hiçbir şeyimiz kalmadı, artık burada yaşıyoruz. En büyük kaygım çocuklarım. Burada çocuk kaçırılması çok fazla. En son Ramazan Bayramı’ndan bir ay evvel 5 yaşında bir kız çocuğu kayboldu.”
‘Umudum yok’
Savaşın biteceğine dair umudunun olmadığını söyleyen 4 çocuk annesi Nuseybe Mahmut Deymen (30), “Savaştan evvel hepimizin meskeni vardı. Artık çadırdayız, daima oradan oraya gidiyoruz. Kalacak sabit bir yerimiz yok. Kışın soğuktan uyuyamadığımız oluyordu. Burada geçen kış çadırlar yandı ve çocuklar öldü. Biz de başımızı sokacak sıcak bir konut istiyoruz” diye konuştu.
YARIN: ‘İkinci eş olmayı istemedik’
ÇİĞDEM YILMAZ / Azez – Fotoğraf: Can Erok – Suriye’de yıllardır devam eden savaş nedeniyle milyonlarca kişi ülkeyi terk etmek zorunda kaldı. Ülkede kalanların büyük bir çoğunluğu ise hudut sınırlarına yakın kamplarda hayata tutunmaya çalışıyor. Halep’e bağlı Azez kırsalında birçok çadır kentini ziyaret ettik, gördüğümüz görünüm içler acısıydı. 2018 yılında da yeniden tıpkı tarihlerde Suriye’deki çadır kentleri ziyaret etmiştik, ortadan geçen 4 yıl içerisinde bu çadır kentlerde olumlu tarafta bir değişikliğin olmadığını gördük. Taban tabana yerleştirilmiş 8-10 metrekarelik çadırlarda yüklü olarak bayanlar ve çocuklar yaşıyor. Ortalama 6 kişinin yaşadığı bu çadırlardaki en büyük sıkıntılardan biri de hijyen. Ziyaret ettiğimiz her çadırda ağır bir koku hakimdi. Mayıs ayı olmasına rağmen çadırlar çok derecede sıcaktı. Çadırda yaşayanların en büyük kahrı da çadırların yazın çok sıcak, kışın çok soğuk olması. Suriyeliler, yağmurla birlikte kaldıkları yerin çamur deryasına dönüştüğünü ve çadırların suyla dolduğunu söylüyor.
Bayanlar istemiyor
Öte yandan çadır kentlerde yaşayanların rastgele bir gelir kaynağının da olmadığını öğreniyoruz. Geçimlerini yardım kuruluşlarının dağıttığı besin kolileriyle sağlıyorlar. Lakin buna karşın her ailenin en az 6-7 çocuğu var. Binlerce Suriyeli çocuk, savaşın gölgesinde çadırlarda gözlerini dünyaya açmış. Hayatları çadır kamplarında başlayan bu çocuklar mesken ortamını hiç görmemiş. Sıhhatsiz ortamlarda büyüyen bu çocuklar eğitimden de uzak. Konuştuğumuz ailelerde, erkeklerin büyük bir çoğunluğu fazla çocuk yapmayı rızık olarak değerlendirirken, bayanlar ise çok fazla çocuk istemediğini söylüyor. Lakin bayan ve erkekleri birden fazla korunma tekniklerinden habersiz.
1 çadırda 8 kişi
İdlib’ten 2.5 yıl evvel Azez’deki çadır kampına geldiğini söyleyen 6 çocuk babası Yunus Eyhu Ehşih (40) çocukları ve eşiyle yaklaşık 7 metrekare bir çadırda kalıyor. Savaş başladıktan sonra konutunun bombalandığını söyleyen Ehşih, “Evimiz bombalandıktan sonra İdlib’teki çadır kentlerinde bir müddet kaldık sonra buraya geldik. Çadırda kalmak güç, kışın çok soğuk oluyor, çadırları su basıyor, artık de çok sıcak. Biz de konut istiyoruz” dedi. Eşi Neva Abdurrazak Vahap (33), eşinin de kendisinin de artık çocuk istemediğini hatta son çocuklarını istemediklerini söyledi. Bunun üzerine yanımızdaki rehbere buradaki bayanların korunma tekniğini bilip bilmediğini sorduğumuzda da, birçok bayan ve erkeğin bilmediğini aktardı.
‘Giden kurtuldu’
Suphi Şabani Elraşit (35) de, 12 yıldır 3 çocuğuyla birlikte çadırlarda hayatını sürdürdüğünü söylüyor. Eşini 5 yıl evvel uçak atağında kaybettiğini söyleyen Elraşit, “Bizim savaştan evvel konutumuz vardı, ıstırabımız da yoktu. Savaş her şeyimizi götürdü. Çadırlarda yaşamak çok güç, yapılan yardımlar kâfi değil. Dönecek bir meskenimiz yok. Gidenler hayatını kurtardı. Burada da tahlil yok, savaşta bitecek üzere değil” dedi.
‘Giden kolay kolay dönmez’
Suriye’de bize tercümanlık yapan İsmail İbrahim (57), yıllardır Azez’deki tüm çadır kentlerdeki yardım dağıtımdan sorumlu. Bölgedeki çadır kentlerindeki çabucak hemen tüm olaya hakim olduğunu tabir eden İbrahim, Suriye’yi terk edenlerin kolay kolay Suriye’ye dönmeyeceğini belirterek şunları söyledi: “Hala bölgeden Türkiye’ye kaçak yollarla giden beşerler var. Burada eza yalnızca konut değil. Mesken bir biçimde yapılsa bile, bu beşerler burada ne yapacak, nasıl geçinecek. Asıl sorun geçim zahmeti. Hele ki, gidip Türkiye’ye yerleşip, işini gücünü kurmuş insan hiç dönmez. Benim burada bir konutum var. Lakin 3 çocuğum Türkiye’nin farklı yerlerinde ve gelmeyi de düşünmüyorlar. Zira, iş yok. Bir de burada da hayat çok değerli. Bir koli yumurtanın fiyatı Türkiye’de ne ise burada da o. Lakin burada maaşlar çok az. Bir öğretmenin maaşı en fazla bin 100 TL.”
‘Kaçırılan çocuk sayısı fazla’
Çadırda inançta olmadığını söyleyen 3 annesi Fatma Mahmut Elgarif (29) şunları söyledi: “Eşimi 2014 yılında kaybettim. En küçük çocuğum babasını hiç görmedi, eşim öldüğünde hamileydim. Savaştan evvel 3+1 meskenimiz vardı, yıkıldı. Geriye hiçbir şeyimiz kalmadı, artık burada yaşıyoruz. En büyük kaygım çocuklarım. Burada çocuk kaçırılması çok fazla. En son Ramazan Bayramı’ndan bir ay evvel 5 yaşında bir kız çocuğu kayboldu.”
‘Umudum yok’
Savaşın biteceğine dair umudunun olmadığını söyleyen 4 çocuk annesi Nuseybe Mahmut Deymen (30), “Savaştan evvel hepimizin meskeni vardı. Artık çadırdayız, daima oradan oraya gidiyoruz. Kalacak sabit bir yerimiz yok. Kışın soğuktan uyuyamadığımız oluyordu. Burada geçen kış çadırlar yandı ve çocuklar öldü. Biz de başımızı sokacak sıcak bir konut istiyoruz” diye konuştu.
YARIN: ‘İkinci eş olmayı istemedik’
