Meltem Günay – Dünyada birinci yumurtalık doku naklini yaparak tıp dünyasında çığır açan Yale Tıp Fakültesi Moleküler Üreme ve Doğurganlığın Korunması Laboratuvarı Yöneticisi Prof. Dr. Kutluk Oktay, sağlıklı bayanlarda yumurtalık dokusu transferi ile artık menopozu olabildiğince ileri atacak çalışmasının ayrıntılarını Milliyet’e anlattı. Antalya’da düzenlenen “XIV. Türk-Alman Jinekoloji Kongresi’ne katılan Prof. Dr. Kutluk Oktay, yumurtalık dokusu transferinin artık deneysel bir usul olmaktan çıktığını söyledi. Oktay, bu sistemin sağlıklı bayanlara da uygulanmasıyla bayanlarda menopozun geciktirildiğini, bunun da geç yaşta doğal hamileliğin sağlanmasının anne olabilmenin mümkün olduğunu anlattı. Bu sistemin birinci olarak kanser üzere tıbbı nedenlerle erken menopoza giren bayanlarda uygulandığını ve başarılı sonuçlar alındığını lisana getiren Prof. Dr. Oktay, “2019’dan itibaren bu deneysel yol olmaktan çıktı ve sağlıklı bayanlarda menopozu geciktirilmesi için kullanılmaya başlandı. Bu planlanarak doğurganlığın korunması. Yumurtalık naklinde 20-20 yumurta dondurulabilirken burada yüzbinlerce yumurtayı bir anda dondurabiliyorsunuz. Bu büyük bir avantaj sağlıyor” dedi. Prof. Dr. Oktay, çalışmada elde ettikleri başarıyı anlattı:
Birinci kere denenecek
“Yumurtalık dokusunun ölçüsü yaş ve yumurta rezervine nazaran değişebilir. Mesela kemoterapi hastaları aldıkları tedavi nedeniyle yüzde yüz menopoza girecekleri için yumurtanın tümünü çıkarıyorduk lakin transfer etmeye başlayınca gördük ki 3’te 1’i ya da yarısıyla da hamilelik sağlanabiliyor. Münasebetiyle daha az çıkarmaya başladık. Sağlıklı bayanlarda da menopozu geciktirme konusunda çok düzgün hesaplamalar yapmak gerekiyor. Ne kadar çıkarırsak etkilemeyiz ya da az etkileriz diye. Çalışmalar gösterdi ki 1 yumurta yüzeyinin 3’te 1’ini 30-40 yaş ortasında çıkarıp dondurduğumuzda ve sonrasında o bireye tekrar naklettiğimizde menopozu 3-5 sene ortasında geciktirebileceğimizi düşünüyoruz. Bir de dondurduğumuz dokunun hepsini birden değil azar azar vakit içerisinde naklettiğimizi düşündüğümüzde bu mühlet daha da uzayacaktır. Yani menopoz daha da geciktirilecek.”
DNA tamiri
DNA tamirat düzeneği üzerine de çalışmalar sürdüren Prof. Dr. Oktay, “DNA tamirinin yavaşlaması birçok hastalığa neden olabiliyor. Bizim maksadımız bu moleküler düzeneklere nasıl müdahale edebiliriz ve bunu önleyebiliriz. Mesela kanser yaşlanma hastalığı ve DNA tamirat sistemindeki yavaşlama nedeniyle tamir yapılamadığı için ortaya çıkıyor. Bunu bulabilirsek ona karşı gen tedavisi üzere formüllerle bunu yavaşlattığımızda genel yaşlanmayı da yavaşlatabiliriz. Bu mekanizmayı çözdüğümüz vakit yumurtalıkların da kalitesi düşmeyecek. O vakit da ileri yaşlarda da yumurta dokusu dondurma sürecini uygulayabileceğiz” dedi.
3 yaşında kanserdi, nakille anne oldu
Prof. Dr. Kutluk Oktay, uyguladığı formülü yeni çıkardığı “Principles and Practices of Cryopreservation and Transplantation” isimli ders kitabında anlattı. Kitabına 3 yaşında lösemi teşhisi konan, 3 sefer kanser hastalığı tekrarlayan, kemik iliği nakli olmadan yumurtalık dokusunu donduran Elyse Starling’in yaşadıklarını anlatarak başladı. Oktay, Starling’in anne olma sürecini aktarırken “15-16 yaşında bana geldi ve ne sonuç çıkacağını bilmediğimizi ona da anlatarak dokuyu aldık. 10 sene sonra geldi nakli gerçekleştirdik ve sonunda çocuk sahibi oldu. O da kendi öyküsünü kitabın önsözünde anlattı” dedi.
Testis dokusu nakli
Menopoza geç girilmesi için ilaç çalışması yaptıklarını anlatan Prof. Dr. Oktay, kemoterapi alan erkek çocuklarda testis dokusu dondurma sürecini gerçekleştirdiklerini, nakli de dünyada birinci kere deneyeceklerini kaydetti.
Meltem Günay – Dünyada birinci yumurtalık doku naklini yaparak tıp dünyasında çığır açan Yale Tıp Fakültesi Moleküler Üreme ve Doğurganlığın Korunması Laboratuvarı Yöneticisi Prof. Dr. Kutluk Oktay, sağlıklı bayanlarda yumurtalık dokusu transferi ile artık menopozu olabildiğince ileri atacak çalışmasının ayrıntılarını Milliyet’e anlattı. Antalya’da düzenlenen “XIV. Türk-Alman Jinekoloji Kongresi’ne katılan Prof. Dr. Kutluk Oktay, yumurtalık dokusu transferinin artık deneysel bir usul olmaktan çıktığını söyledi. Oktay, bu sistemin sağlıklı bayanlara da uygulanmasıyla bayanlarda menopozun geciktirildiğini, bunun da geç yaşta doğal hamileliğin sağlanmasının anne olabilmenin mümkün olduğunu anlattı. Bu sistemin birinci olarak kanser üzere tıbbı nedenlerle erken menopoza giren bayanlarda uygulandığını ve başarılı sonuçlar alındığını lisana getiren Prof. Dr. Oktay, “2019’dan itibaren bu deneysel yol olmaktan çıktı ve sağlıklı bayanlarda menopozu geciktirilmesi için kullanılmaya başlandı. Bu planlanarak doğurganlığın korunması. Yumurtalık naklinde 20-20 yumurta dondurulabilirken burada yüzbinlerce yumurtayı bir anda dondurabiliyorsunuz. Bu büyük bir avantaj sağlıyor” dedi. Prof. Dr. Oktay, çalışmada elde ettikleri başarıyı anlattı:
Birinci kere denenecek
“Yumurtalık dokusunun ölçüsü yaş ve yumurta rezervine nazaran değişebilir. Mesela kemoterapi hastaları aldıkları tedavi nedeniyle yüzde yüz menopoza girecekleri için yumurtanın tümünü çıkarıyorduk lakin transfer etmeye başlayınca gördük ki 3’te 1’i ya da yarısıyla da hamilelik sağlanabiliyor. Münasebetiyle daha az çıkarmaya başladık. Sağlıklı bayanlarda da menopozu geciktirme konusunda çok düzgün hesaplamalar yapmak gerekiyor. Ne kadar çıkarırsak etkilemeyiz ya da az etkileriz diye. Çalışmalar gösterdi ki 1 yumurta yüzeyinin 3’te 1’ini 30-40 yaş ortasında çıkarıp dondurduğumuzda ve sonrasında o bireye tekrar naklettiğimizde menopozu 3-5 sene ortasında geciktirebileceğimizi düşünüyoruz. Bir de dondurduğumuz dokunun hepsini birden değil azar azar vakit içerisinde naklettiğimizi düşündüğümüzde bu mühlet daha da uzayacaktır. Yani menopoz daha da geciktirilecek.”
DNA tamiri
DNA tamirat düzeneği üzerine de çalışmalar sürdüren Prof. Dr. Oktay, “DNA tamirinin yavaşlaması birçok hastalığa neden olabiliyor. Bizim maksadımız bu moleküler düzeneklere nasıl müdahale edebiliriz ve bunu önleyebiliriz. Mesela kanser yaşlanma hastalığı ve DNA tamirat sistemindeki yavaşlama nedeniyle tamir yapılamadığı için ortaya çıkıyor. Bunu bulabilirsek ona karşı gen tedavisi üzere formüllerle bunu yavaşlattığımızda genel yaşlanmayı da yavaşlatabiliriz. Bu mekanizmayı çözdüğümüz vakit yumurtalıkların da kalitesi düşmeyecek. O vakit da ileri yaşlarda da yumurta dokusu dondurma sürecini uygulayabileceğiz” dedi.
3 yaşında kanserdi, nakille anne oldu
Prof. Dr. Kutluk Oktay, uyguladığı formülü yeni çıkardığı “Principles and Practices of Cryopreservation and Transplantation” isimli ders kitabında anlattı. Kitabına 3 yaşında lösemi teşhisi konan, 3 sefer kanser hastalığı tekrarlayan, kemik iliği nakli olmadan yumurtalık dokusunu donduran Elyse Starling’in yaşadıklarını anlatarak başladı. Oktay, Starling’in anne olma sürecini aktarırken “15-16 yaşında bana geldi ve ne sonuç çıkacağını bilmediğimizi ona da anlatarak dokuyu aldık. 10 sene sonra geldi nakli gerçekleştirdik ve sonunda çocuk sahibi oldu. O da kendi öyküsünü kitabın önsözünde anlattı” dedi.
Testis dokusu nakli
Menopoza geç girilmesi için ilaç çalışması yaptıklarını anlatan Prof. Dr. Oktay, kemoterapi alan erkek çocuklarda testis dokusu dondurma sürecini gerçekleştirdiklerini, nakli de dünyada birinci kere deneyeceklerini kaydetti.
