Güzel Parti Küme Başkanvekili Erhan Usta, Türkiye iktisadının tarihinde hiçbir periyotta yaşanmayan yüksek enflasyon, yüksek cari açık, yüksek bütçe açığı ve düşük büyümeden oluşan dört olumsuzluğu bir ortada yaşadığını söyledi. Usta, doların kur muhafazalı mevduatla belirli bir ölçüde tutulduğunu belirterek “her hafta da 2 milyar dolar civarında da rezervi yakıyorlar” diye konuştu.
Türkiye’nin enflasyonla uyumlu bir para siyasetine geçmesi gerektiğini ve bu programın para siyaseti, maliye siyaseti ve yapısal ıslahatlar olmak üzere üç ayağa oturtulması gerektiğini belirtti.
Dünya gazetesinden Maruf Buzcugil ve Canan Sakarya’ya konuşan Usta, şunlar kaydetti:
“Bu dört başlığı açar mısınız?
Yüksek enflasyon, yüksek cari açık, yüksek bütçe açığı ve düşük büyüme. Dört olumsuzluğun bir ortada yaşandığı bu kadar uzun bir periyot olmadı. O kadar makus direktörüz o kadar inancı bozmanız gerekiyor ki bunların hepsini bir ortada yaşayasınız. En berbatı de iktidarın bu meseleleri çözmek için hiçbir şey yapmaması. Bir program uygulanmıyor, para siyaseti etkisizleştirildi diye övünen bir Maliye Bakanımız var. Yerli para, siyaset faizi ve rezervle korunur fakat siyaset faizi devre dışı, rezerv eksi 50 milyar lirada. Çok maliyetli kur muhafazalı ile muhakkak ölçüde tutuyorlar, her hafta da 2 milyar dolar civarında da rezervi yakıyorlar.
Sizin teklifleriniz nelerdir bu durumdan nasıl çıkılabilir? Nasıl bir program olmalı?
Birincisi inancın tesis edilmesi gerekiyor, inanç olmadan iktisat olmaz. Türkiye’nin enflasyonla uyumlu bir para siyasetine geçmesi lazım lakin artık bu türlü bir programı kararlıkla uygulayacak bir iktidar da, takım de yok. Bu programın para siyaseti, maliye siyaseti ve yapısal ıslahatlar olmak üzere üç ayağı olacak. Enflasyon beklentisi üzücü halde bozuldu, ortada bir çıpa yok beşerler fiyat belirlerken neye bakacaklar. Merkez Bankasının bağımsızlığı ile ilgili iradenin kesinlikle ortaya konması lazım. Para siyasetinin faal hale gelmesi, Türkiye’nin rezerv biriktirme ile ilgili kapsamlı bir strateji açıklanması ve buna da sadık kalarak olabildiğince şeffaf olması gerekiyor. Şeffaf olmayan ortamda piyasa en kötüyü fiyatlıyor. Maliye siyaseti tarafının harcama, gelir ve finansman ayağı var. Harcama tarafında birinci yapılacak iş, bir tasarruf genelgesi ile kamuda cari harcamaları kısmak olmalı. Bu bir anlayışı ortaya koyması açısından değerli, kamu bina üretimleri, araç kiralamaları, tertipler üzere… Kamu özel işbirliği projelerinden gelen bir yük var. Bunları da gözden geçirmek gerekiyor.
“KÖİ projelerini tekrar masaya yatıracağız”
KÖİ projelerinde kamulaştırma mı yapılmalı?
Uygun Parti olarak kamulaştırma değil tekrar masaya yatıracağız. Zira devletleştirme adamın canına minnet olur. Tekrar müzakere ettikten ve fiyatı makul hale getirdikten sonra ister devletleştir isterse firma yapsın. Şayet müzakere etmeden devletleştirirsen, önümüzdeki 10 yılda alacağı parayı defaten verirsen canına minnet. Biz ‘şirketlerle tekrar masaya oturacağız’ diyoruz ve bunları çok ayrıntılı çalıştık. Osman Gazi Köprüsü bunlardan bir tanesi milimi milimine çalıştık, karlar maliyetler bunların hepsini çıkardık. Bunların dışında ilaçta, savunma ihalelerinde döviz üzerinden yapılan fiyatlamalar var. Şayet dolarizasyonu azaltacağız diyorsak buralardan da çekilmek, bunun zamanlamasını da âlâ yapmak gerekiyor. Bütün bu kur şoklarını yedikten sonra yeni bir hükümet geldiğinde zati Türk lirasının paha kazanacağı bir periyoda geçersen bu seferde ziyan edersin, kur düşer bunların hepsine bakarak planlanması yapılır.
“Türkiye’de önemli bir barınma ve besin krizi yaşanıyor”
“84 milyondan toplanan vergiler üst gelir kümesine transfer ediliyor”
Kur muhafazalı mevduatta önemli bir gelir transferi kelam konusu, 84 milyondan topladığınız vergileri üst gelir kümesine aktarıyorsunuz. Şayet çıkarsa enflasyon muhafazalı tahvil de tekrar bu türlü olacak. En değerlilerinden biri ucuz kredi. 0,99 ile konut kredisi yanlış, bu ülke taşa toprağa para gömmekten bu hale geldi. Aylık en az 15-20 bin lira taksit ödeyecek bir kısma siz yüzde 12 yıllık faizle, yüzde 70 enflasyon olduğu ortamda kamu bankalarından kredi veriyorsunuz. Kamu bankalarına son 3 yıldır sermaye enjeksiyonu yapılıyor. Kelamda, faizi aşağıda tutuyor mu göstermek için kamu bankaların üzerinden belirli bir bölüme ve kümeye gelir transferi var. Mevduat faizini yüzde 17’de mecburî olarak tutuyorsunuz, bankaların yüzde 40 ile para vermesine müsaade veriyorsunuz, bu bankacılık kısmına bir gelir transferi. Gelir dağılımında bir bozulma var, bu gelir transferlerini durdurmak lazım, geldiğimiz noktada Türkiye’de önemli bir besin ve barınma kiriz yaşıyor.”