Başlangıçta İngiltere’de altı hadise vardı Lakin kısa müddet içinde Almanya İspanya Portekiz Fransa Belçika ve Escort Ahatlıbel İtalya da dahil olmak üzere öteki Avrupa ülkelerinde de yeni olaylar tespit edildi Hastalığa ayrıyeten Kuzey Amerika Latin Amerika ve Avustralya’da da rastlandı Uzmanlar şimdilik paniğe gerek olmadığını söylüyor lakin Ahatlıbel escort tekrar de temkinli ve önlemli olunması konusunda uyarıyor
Avrupa Hastalık Tedbire ve Denetim Merkezi ECDC tarafından 23 Mayıs’ta yayınlanan risk değerlendirmesinde AB ve Avrupa Ekonomik Alanı AEA ülkelerine yeni maymun Ahatlıbel escort bayan çiçeği olaylarının süratli bir biçimde tanımlanması tedavisi temas takibi ve raporlanmasına odaklanmaları tavsiye edildi
Mevcut olayların birçok hafif hastalık semptomları gösteriyor ECDC yöneticisi Andrea Ammon da Genel nüfus için yayılma riski şu anda çok düşük Bununla birlikte virüsün yakın temas yoluyla örneğin birden fazla cinsel partneri olan bireyler ortasındaki cinsel aktiviteler sırasında daha fazla yayılma mümkünlüğünün yüksek olduğu iddia edilmektedir biçiminde konuştu
ECDC’nin risk değerlendirmesinde Bulaşma mukoza zarlarının yahut bozulmamış cilt lezyonlarının doku değişimlerinin bulaşıcı hususlarla yakın teması yahut uzun periyodik yüz yüze temas sonucu havadaki damlacıklar yoluyla gerçekleşebilir tabirleri yer aldı
Olağan çiçek aşısı muhafaza sağlayabilir
Maymun çiçeği aslında yeni bir hastalık değil Hastalık 1958 yılında keşfedildi Bugüne kadar çoğunlukla Batı ve Orta Afrika’da görülürken başka ülkelerdeki hadise sayısı yok denecek kadar azdı
Dünya Sıhhat Örgütü’ne DSÖ nazaran olağan çiçek hastalığına karşı bir aşılama maymun çiçeğine karşı da tesirli olabilir Çünkü iki hastalık da birebir kökten geliyor DSÖ 1966’da dünya çapında çiçek hastalığına karşı bir mecburî aşılama kampanyası başlatmıştı Bu kampanya meyvelerini verdi ve DSÖ 1980 yılında çiçek hastalığının dünya genelinde önüne geçildiğini ilan etti O vakitten buyana çiçek hastalığına karşı yaygın ve aktif bir aşılama yapılmadı
Birçok insanın aşı müdafaası yok
İngiliz bilim insanlarının Temmuz 2020’de Vaccine mecmuasında yayınlanan çalışmasına nazaran dünya nüfusunun tahminen yüzde 70’inin halihazırda çiçek hastalığına karşı tesirli bir aşı muhafazası yok
Avrupa Hastalık Denetim Otoritesi ECDC maymun çiçeğine karşı şu anda çember aşılama diye isimlendirilen formülü tavsiye ediyor Bu metotta kitlesel aşılama yerine yalnızca virüsle enfekte hastaların temaslı olduğu şahıslar aşılanarak bir bağışıklık çemberi oluşturulmaya çalışılıyor Gerçekten İngiltere’de bu tavsiye çoktan hayata geçirildi bile
Halihazırda Dünya Sıhhat Örgütü’nün elinde gereğince çiçek hastalığı aşısı mevcut Buna ilaveten ABD Almanya Avusturya ve İsviçre üzere birçok ülke kendi aşı stoklarına sahip Uzmanlar her ne kadar Covid 19 gibisi bir pandemi riskini yüksek görmemekle birlikte yeniden de birçok ülkenin mümkün bir çiçek salgınına karşı hazırlıklı olduğu değerlendirmesini yapıyor
Maymun çiçeği nasıl bulaşır
MPV Monkeypox virus olarak da isimlendirilen maymun çiçeği virüsü zoonoz hastalıklar ailesine dahil Zoonoz omurgalı hayvanlardan insanlara geçen zooantroponoz ve insanlardan omurgalı hayvanlara geçen antropozoonoz rastgele bir enfeksiyon hastalığını tanımlayan terim Kuduz kuş gribi domuz gribi ve mecnun dana hastalığı üzere birçok ağır ve kıymetli hastalık bu kategoride
İnsanlara bilhassa maymunlar ve çeşitli kemirgen çeşitlerinden bulaşan MPV enfekte hayvanlar bunların salgıları yahut kanları dışkıları yahut doku ile teması yoluyla oluşuyor Hastalık enfekte hayvanların etiyle temas edilmesi yahut bunların tüketilmesi sonrasında da ortaya çıkabiliyor
Maymun çiçeği için kuluçka mühleti 7 ila 21 gün Beşerden beşere bulaşması mümkün fakat bu son derece ender görülür ve yalnızca çok yakın temasla gerçekleşir
Bununla birlikte beşerden hayvana bulaşma kelam hususuysa ve virüs bir hayvan popülasyonunda yayılırsa ECDE’nin değerlendirmesine nazaran hastalığın Avrupa’da endemik hale gelme riski vardır Bu nedenle virüse maruz kalan evcil hayvanları tedavi etmek ve hastalığın yırtıcı hayvanlara bulaşmasını önlemek gerekir
Belirtileri neler
Olağan çiçek hastalığına nazaran nispeten daha hafif seyreden maymun çiçeği enfeksiyonun birinci belirtileri griple benzerlik göstermekte Ateş ve halsizliğin yanı sıra baş kas eklem ve sırt ağrıları görülür lenf bezleri şişer
Ayrıyeten çiçeklenme denilen çok bariz cilt değişiklikleri oluşur Hastalığın evresine bağlı olarak bu cilt değişiklikleri su çiçeği zona yahut frengi sifiliz vakalarındakine misal halde kızarıklıklar nodüller yahut kabarcıklar formunda ortaya çıkar
Bunlar çoklukla yüzde başlar ve daha sonra bacak ve kollar başta olmak üzere bedenin başka bölgelerine de yayılır Yeni görülen birtakım hadiselerde kelam konusu cilt bozulmalarının genital bölgelere de sıçradığı tespit edildi Bu durum bilhassa eşcinsel birliktelik yaşayan erkeklerde daha sık görüldü Uzmanlar ciltte olağandışı değişiklik ya da tahriş durumlarında derhal tıbbi yardıma başvurmayı tavsiye ediyor
Alman Robert Koch Enstitüsü’ne nazaran 16 yaşın altındaki çocuklar Orta Afrika varyantı ile enfekte olursa mevt riski yüzde 11’i bulabilir Avrupa ve ABD’de görülen Batı Afrika varyantındaki mevt oranı ise yüzde bir seviyesinde
Refik Saydam’da üretilen virüs deva olabilir mi
Mevcut terapiler ekseriyetle semptomları tedavi etmeye ve rahatsızlığı hafifletmeye odaklanıyor Ortopoks isimli bir çiçek virüsü çeşidinin tedavisi için geliştirilen Tecovirimate aktif unsurunu içiren kapsül halindeki ilaç yakın vakit evvel AB tarafından da onaylandı Kelam konusu ilaç olağan çiçek hastalığının yanı sıra sığır ve maymun çiçeği hadiselerinin tedavisinde de kullanılıyor
Refik Saydam Hıfzıssıhha Enstitüsü’nün 1930’larda ürettiği Modified Vaccinia Virus Ankara MVA isimli virüse dayanan çiçek hastalığı aşısı da AB tarafından onaylanmış durumda Bu aşı başlangıçta yalnızca olağan çiçek hastalığına karşı öneriliyordu Lakin günümüzde ek bir resmî onaya gerek olmadan maymun çiçeğine karşı da kullanılabiliyor 1928 yılında kurulan Refik Saydam Hıfzıssıhha Kurumu çiçek tifüs boğmaca ve frengi aşıları başta olmak üzere çok sayıda aşı ve serum üretmiştir 2011 yılında T C Sıhhat Bakanlığı Halk Sıhhati Genel Müdürlüğü’ne bağlanmış olup Refik Saydam ismi artık kullanılmamaktadır
ABD ve Kanada’da ise yeniden MVA bazlı Imvanex aşısı hem çiçek hastalığı hem de maymun çiçeği tipleri için onaylandı
Aşılama süreci ekseriyetle üst kolda deri altından yapılıyor ve MPV virüsüne karşı rastgele bir bağışıklığı olmayan şahıslar için öneriliyor Daha evvel aşılanmış şahıslarda ise 0 5 mililitrelik bir aşı dozu kâfi oluyor Aşının maymun çiçeğine karşı aktifliği yaklaşık yüzde 85 düzeyinde
