Ömrünü yitiren Seyahat davası tutuklusu Mine Özerden’in babası, “Proleter Şoför” Yalkın Özerden son seyahatine uğurlandı. Yalkın Özerden hakkında Yaşar Kemal’in yazdığı 1967’de Ant mecmuasında yayımlanan, Yapı Kredi Yayınları’ndan çıkan Bir Bulut Kaynıyor kitabında da yer alan röportajında Özerden, “Ben sosyalistim, bu fikirle de iftihar ediyorum” demişti.
Röportajda, Seyahat davasında tutuklu kızı Mine Özerden‘e dair de “Yakanı bırakmayacaklar kardeş,’ dedim. ‘Bunlarda insaf yok. Bunlar o denli bizim bildiğimiz olağan beşerler değil ki… Ne yapacaksın, proleter ismini kaldıracak mısın?’ ‘Ne değerine olursa olsun kaldırmam…’ ‘Ben bunları çok düzgün bilirim Yalkın, sen gençsin,’ dedim. ‘Ne yaparlar biliyor musun?’ ‘Ne yaparlar?’ ‘Hiçbir şey yapmazlarsa Proletere bir şey yaparlar,’ dedim. ‘Yapsınlar,’ dedi. ‘Proleteri ben kazandım. Alnımın teridir bu. Borcu da var lakin… Yeniden kazanırım.’ ‘Bunlar dinsiz imansız, bunlar vicdansız,’ dedim. ‘Sana kötülük yaparlar. Makûs adam mı, satılık adam mı ararsın bu dünyada…’ dedim. Karısı Halide’ye baktı: ‘Biz Halide ile konuştuk,’ dedi. ‘Ben olmazsam bile o çocuğumuzu büyütebilir,’ dedi.” kısmı yer alıyor.
Yaşar Kemal’in Ant mecmuasında yayımlanan röportajı şöyle:
Proletarya – Latince proletarius kelamından gelir. Fransızcası proletaryadır.
1) Eski Romada toplumsal ve ekonomik sınıfların en altındakine derler.
2) Bir cemiyetteki en alt sınıf manasına gelir.
3) Çalışan emekçi sınıfı, özellikle sanayideki emekçiler. Yani gündelikçiler için kullanılır.
4) Marksist doktrinde de gündelikçi emekçi sınıfı, kendi üretim araçları olmadığından, emeklerini satarak yaşayan sınıf, demektir.
(Webster’s, 1961 Şikago baskısı, 1814’üncü sayfa)
Dünyanın en büyük sözlüklerinden biri sayılan Webster’s işte proletarya sözcüğünü bu türlü yazıyor. Proleter de, bu sınıfa mensup demektir. Aşağıdaki gazete havadisinden anlayacaksınız ki, bu proleter sözcüğü üstünde bugünlerde fırtınalar kopuyor. Bir bardak suda değil bu fırtına, bir sözcükte, sözcüğün geniş büyük manası üstünde değil, salt sözcük üstünde kopuyor bu fırtına. Havadisi size verdikten sonra benim de bu proleter sözcüğü ve Türkiye’de oturan burjuvalar üstünde bir iki kelamım olacak.
Gazete havadisi şu:
“Ben sosyalistim, bu fikirle de iftihar ediyorum,” diyen bir minibüs sürücüsü, vasıtanın üstüne “Proleter” sözünü yazdırmıştır. Bir ihbar üstüne harekete geçen ve saatlarca üstünde “Proleter” yazısı bulunan minibüsü arayan emniyet mensupları nihayet Yalkın Özerden ismindeki sürücüyle birlikte vasıtayı bulmuşlardır. Kadıköy Emniyet Amirliğine getirilen minibüs yüzlerce kişi tarafından seyredilmiş ve bütün ısrarlara karşın otuz yaşındaki sosyalist genç yazılan yazıyı silmemiştir.
“Eğer bir kabahatim varsa cezamı çekmeye razıyım,” diyen Yalkın Özerden, “herkes minibüsüne birtakım yazılar koyduruyor. Ben de bu halde hareket etmeyi uygun buldum,” demiştir.
“Proleter” yazısı üzerine sürücü hakkında bir süreç yapılıp yapılmayacağını inceleyen emniyet mensupları siyasi şubeyle temasa geçmişlerdir.
Öte yandan durum savcılığa bildirilmiştir.
Proleter gencin ne cürümden adliyeye nasıl sevk edilebileceği tetkik edilmeye başlanmıştır.
Gördünüz mü havadisi! Ben bu utanç vesikasını okuyunca beynimden vurulmuşa döndüm. Türkiyede milyonlarca proleter var ve proleter sözcüğünü minibüsüne yazan bir genç için ne biçimde adliyeye sevk edileceği üstüne araştırmalar yapılıyor.
Bu türlü bir rezalet İran’da olmaz, Turan’da olmaz, Afganistan’da olmaz, Afrika’da olmaz, Habeşistan’da olmaz. Hiçbir yerde olmaz. Fakat Türkiye’de olur. Zira Türkiye’de, Türkiye’de oturan burjuvalar karar sürer, “Proleter” sözcüğünü yasak ederler. Kimseler yasak etmez bu sözcüğü şu yeryüzü yuvarlağında, şu iki buçuk milyar insan yaşayan yeryüzü yuvarlağında, proleter sözcüğünü yasaklamak kimsenin aklına gelmez. Ne demek yasaklamak, ne demek bu türlü olaylar… Ne demek, ne demek… İnsan düşündükçe çıldırıyor.
Havadisi okuyunca Yalkın Özerden’e bir yüreğim acıdı ki sormayın, yüreğim paralandı. Delikanlı nereden bilsin “Proleter” sözcüğünü minibüsüne isim yapınca başına gelecekleri. Kimsenin, kimsenin aklına gelmez bu rezalet. Azıcık uygar olanın, azıcık insanlıktan anlayanın. Hiç kimsenin… Personel sözcüğünü yazsaydı ne olurdu? Ya “Burjuva” sözcüğünü tutsa birisi yazsa… “Proleter”in tersidir. Karakollara çekilir, başına olmadık işler açılır mıydı?
Merak ettim bu vahim, fecî olduğu kadar gülünç havadisi okuyunca Yalkın Özerden’i. Kim bu delikanlı? Bütün ısrarlara karşın minibüsünün ismini değiştirmiyor. “Cezam neyse çekerim,” diyor. Bu burjuva sınıfı yasal olarak bir şey yapamazsa, el altından Yalkın Özerden’i iflah etmez. Bunu bilmez mi Yalkın Özerden? Bu kadar saf mı? Aslan polisimiz ezeli taktiğine başvurmaz mı? Mahalleye gelip konut ev dolaşıp, sizin mahallede birisi oturuyor ki komünist mi komünist. Rus casusu mu Rus casusu, vatan haini mi, deme gitsin, demez mi? Aslan polisimiz, koruyucumuz birtakım zavallıları kışkırtıp “Proleter”in üstüne saldırtmaz mı?
Ben bunları biliyorum. Polisimiz kim bilir daha ne hoş anayasamıza uygun, insanlara uygun, polisin bağımsızlığına, onuruna uygun kim bilir daha ne hoş insan yıldırma, insanları canından bezdirme, insanları yok etme metotları bulmuştur. Kim bilir polisimizin daha ne hoş, ne insani becerileri var, şimdilik bize tatbik etmedikleri. Bir Türk olduğuna nazaran bütün bunları Yalkın Özerden bilmez mi? Yaşı otuz, o kadar da genç değil. Türkiye’deki demokrasi yalnızca bir burjuva oyunudur. Burjuva oyunu kalsın diye dehşet bir savaş veriyor burjuvazi, bütün bunlardan haberi yok mu, bu delikanlının? Türkiyede bir faşist rejim karar sürmektedir, Komünizmle Gayret Dernekleriyle, el altından polis baskılarıyla… Delikanlı Yalkın bunları bilmez mi? Hitler, Mussolini olmadık işler yaptılar. Adam kurşunladılar. Alanlarda kitaplar yaktılar, lakin proletarya sözcüğünün üstüne, Yalkına oynanan oyuna tenezzül etmediler. Türkiye’de oturan burjuvaların faşizmi Hitlerin, Mussolini’nin faşizmi üzere olacak, onların kalitesinde olacak değil ya. Türkiye’de oturan burjuvaların faşizmi de bu türlü aşşağılık, bu türlü gülünç olur.
Gidip görmeliyim bu delikanlıyı, onunla konuşmalıyım. Türk milleti ismine ondan özür dilemeliyim. Proleter sözcüğüne bu oyunu oynayanlar, bu kadar küçülenler Türk milleti değildir. Birkaç kişidir. Türkiye’de oturan burjuvalardır ve onların paralı, parasız adamlarıdır. Büyük Türk milletini, bu toprakların memnunluğu, bağımsızlığı için ölmüş şehitlerimizin ruhlarını bu aşşağılık, yakışıksız, onursuz oyundan tenzih ederim.
Bizim Doğan ile Kadıköy vapuruna bindik. Yalkın Özerden’in meskeni Bostancı’da. Güneş altında yalp yalp eden İstanbul’un denizi. Kurşun kubbeleriyle eski, dehşetli hoş İstanbul. Bacakları güneşten yanmış küçük etekli İstanbul kızları. Pırıl pırıl, renk renk, yepisyeni, gıcır gıcır burjuva arabaları ve proleter sözcüğünün yasak olduğu kentte Amerikan marka gıcır gıcır arabaların bahtiyar fütursuzluğu. Ve sömürgelerin en zulüm görmüşü Türkiye. İstanbul’un bir sömürge kenti olduğu her halinden aşikâr. Ve berbat burjuva apartmanları. Ve Sinan’dan, Süleymaniye’den utanmadan sırıtıyorlar. Kadıköy iskelesinde insan kalabalığı. Mutsuz, boynu bükük bir kalabalık. Bu kalabalığı hiçbir şey memnun kılamaz hissini uyandırıyorlar beşerde. İçimde bir acıma. Yıkılış.
Kadıköy’de Bostancı’ya giden bir minibüse biniyoruz. Yalkının proleteri de bu türlü bir minibüs olacak. Boyaları dökülmüş, her bir yanı sallanan bir minibüs. Koltukları eskimiş, insanın her yanına batıyor, rahatsız. Şangur şungur Kadıköy’den Bostancı’ya hakikat yola düzüldük.
Minibüs sürücüsü bizi uzun bir sokağın ağzında indirdi: “İşte buradan gidersiniz Emin Ali Paşa caddesine,” dedi. Doğanla yürüdük babam yürüdük. Emin Ali Paşa Caddesini bulduk. Saat altıda Yalkın bizi konutunda bekleyecek. Uzun, çok uzun Emin Ali Paşa Caddesinde, önünde üstünde “Proleter” yazılı bir minibüs olan bir apartman arıyoruz. Git babam git minibüs gözükmüyor. En sonunda minibüsü uzaktan gördük. Proleter sözcüğünü de o anda seçtik.
Minibüsün yanına geldik ve oralarda aranırken, bir baktık Yalkın bize gerçek geliyor.
“Hoş geldiniz,” dedi. Güleç yüzlü, uzun uzunluklu, azıcık saçları dökülmüş bir genç adam. Çok tatlı, candan, insanı şöyle sevgiyle candan kavrayan bir gülüşü var. Böylesi hoş gülen insanlara insanoğlu çok güvenir. Bu türlü insanları, bu türlü candan insanları beşerler çok severler.
Kapıyı karısı açtı. Gencecik bir taze. Bir apartmanın ikinci katında oturuyorlar. Konutu yeni döşemişler belirli. Yeni ve gönülden döşemişler. Güler yüzlerini, sadeliklerini, çocuksuluklarını, candanlıklarını katmışlar her bir eşyalarına. Salonun pencereye yakın yerinde koyu mavi çok hoş bir kanepe ve iki koltuk. Bir güzelce halı. Salonun öteki yanında yemek masası, bir kitaplık. İnce ve zevkli. Masanın üstünde çiçekler. Karşıda bir televizyon. Sonra bir hoş radyo. Bir teyp makinası.
Şu Türkiye’de hiçbir burjuva konutunda bu türlü ince, bu türlü hoş bir zevk görmedim. İktidarın başı Süleyman Bey’in meskeninin bir fotoğrafını görmüştüm bir baldır bacak mecmuasında. Aman Allah ne konuttu. Ne zevksiz konuttu. Yerde bir halı vardı, cicili bicili, halı derim sana. Gözünü kapamadan o meskene giremezdin. Bir de şu gencecik proleterin konutuna bak. Sinanın zevkine layık. Kökü olan, temeli olan, kişiliği olan Türklerin zevkine layık bir mesken. Taklitsiz, özentisiz. Aydınlık, tertemiz, pırıl pırıl. Şu iki gencecik, inanmış proleterin gönülleri, yüzleri, kara hoş gözleri üzere.
Nasıl candan bir karşılayış, güya kırk yıllık dost üzereyiz. İşte bu türlü gönlü şanlı, gönlü pırıl pırıl pak beşerler bu türlü dostça, bu türlü insanca, bu türlü sımsıcak karşılarlar insanları. İşte, insan bunlar.
“Kimsiniz nesiniz kardeş,” dedim, “şunu bana bir anlatıverin bakalım? Bir gazeteci üzere gelmedim. Bir dost üzere, bir meraklı insan üzere evinizdeyim. Bu macerayı merak ediyorum. Bu proleter sözcüğünü niye seçtiniz minibüsünüze isim olarak, bunun Türkiye üzere bir yerde tehlike yaratacak bir şey olacağı aklınıza gelmedi mi?”
Yalkın, yeniden o dost, o kardeş, cana yakın gülüşüyle gülerek dedi ki:
“Maceramı anlatmaya değmez. Üsküdarlıyım. İşte maceram bu kadar.”
“Bak,” dedim, “Yalkın, bir gazeteci üzere değil, bir romancı, bir meraklı insan üzere soruyorum. Kim olabilir bu adam diye. Anlatırsanız, beni sevindirirsiniz.”
Biraz mahcup, nedense, niye gereklik duymuşsa:
“Sizin hiçbir yapıtınızı okumadım,” diyor.
“Aldırma,” diyorum, “bir gün okursun.”
“Hiç vaktim olmadı,” diyor. “Bütün ömrümde daima çalıştım.”
Sonunda hayatını anlatıyor Yalkın. Belalı bir hayatı var. 1937 yılında Üsküdarda doğuyor. Küçük bir maliye memurunun oğlu. Babası, o sekiz yaşındayken ölüyor. Altı yaşındayken de anası ölmüş.
“Seni kim büyüttü?” diye soruyorum.
“Ağabeyim,” diyor. “Üvey ağabeyim.”
Ağabeyi yalnızca konutuna alıyor. Ağabey sürücü. Çok az okuyabiliyor Yalkın. Bu ortada İstanbulda kimsesiz bıçkın çocuklar var ya, bir mühlet onlara karışıyor. Bir mühlet onlarla ora senin bura benim sürtüyor. Hiçbir şeyden, dünyadan habersiz. Ağabeyi sürücü olduğu için on iki yaşından bu yana araba kullanıyor. Sonra bir mühlet sürücülük yapıyor. Kendine geliyor. İş sahibi bir proleter oluyor. Sonra iki yıl da gazetelerin mevt otobüslerinde çalışıyor. Hani şu, gazete ulaştırmak için saatta yüz, yüz elli kilometre uçan vefat otobüsleri var ya, işte onlarda çalışıyor Yalkın.
“Ne meczupluk ağabey,” diyor. “İki yıl, tam iki yıl… vefat otobüslerinde.”
Eşi Halide artık yirmi üç yaşında. Halide ile karşılaşıyorlar. Halide o sıralar lise öğrencisi. Sevişiyorlar. Yalkın proleter ya. Kızın babası kızı vermek istemiyor Yalkın’a. Sevgililer kaçıyorlar. Sonra ailenin gönlü oluyor. Sonra nikah…
Yalkın’ın bileklerinde altın bilezik. Sürücülük ve tamircilik. Halide de terzilik biliyor. İki genç el ele verip, ver elini Alamanya, diyorlar. Yalkın Ford fabrikasına giriyor, Halide bir dikiş atölyesine. Alamanya’da durup dinlenmeden tam beş buçuk yıl çalışıyorlar.
Yalkın diyor ki:
“Hanyayı konyayı orada öğrendim. Kendimi orada öğrendim. Kim olduğumu orada öğrendim. Proleter olduğumu orada öğrendim. Çok okudum. Kendimi orada öğrendim. İnsan olduğumu, hem de proletaryadan bir insan olduğumu orada öğrendim. O kapitalist memlekette her kitap var. Her bir şeyi istediğin üzere tartışırsın. Alamancayı çabuk öğrendim ve çok okudum.”
Beş buçuk yıl, lisana kolay. Ve kendilerini öğrenen Halide ve Yalkın. Onlar artık memleketsiz edemezler. Biriktirdikleri para ile bir minibüs alıyorlar. Gümrük parasını da Halidenin büyükanası veriyor, memlekete geliyorlar.
“Geleli iki ay oldu,” diyor Yalkın. “Minibüsü çıkardım, çalışmaya başladım. Kadıköy-Pendik ortası. Baktım bütün minibüslerin bir ismi var. Tatlım, Kartalım, Uğur, Yolalan, falan filan… Ben de minibüsümün ismini Proleter koydum.”
“Neden proleter?”
“Ben bu kelimeyi çok severim. Kelimeyi değil de manasını çok severim. Ben proletaryadan bir şahısım. Ve proletarya insan soyunun en namuslu, en sıcak, en insan sınıfıdır. Kimseyi sömürmez, kimseye hükmetmez, kimseyi ezmez. Dünyayı yaratan proletaryanın elleridir. Proletaryanın elleri olmasa dünya olmazdı. Ben proletarya hayranıyım. Şu dünyada yapılmış hoş olan, yararlı olan ne varsa proletaryanın hoş ellerinin yapıtıdır.”
Süleymaniye o hoş ellerin yapıtı, şu köprüler, şu sülün üzere güzelim minareler, vapurlar, trenler, uçaklar… Yediğimiz ekmek, içtiğimiz su. Şu kıpkırmızı domatesler, demir, bakır ve tereyağı… Ve tekmil sebzeler. Oturduğumuz meskenler. Proletaryanın hoş ellerinin yapıtı.
“Bu minibüs benim alnımın teridir. Benim ve Halide’nin. Gözümüzün parıltısıdır. Bu minibüsten ötürü da daha bir ölçü borcum var. Bir minibüs alacak parayı bir proleterin nerede olursa olsun biriktirmesi sıkıntı. Ben de tuttum, minibüsüme bu göz ışığı, bu alın teri adamlarının ismini koydum. Ve minibüsümün ismine Proleter dedim. Uzun bir müddet bu türlü, bu isim altında çalıştım durdum. Kimse bana nereden gelip nereye gidiyorsun demedi.”
Kim ne der, kim ne diyecek, Türk halkı uygardır, Türk halkı güzel görür bir halktır. Fakat işin içine Rufailer karışınca iş değişiyor, bir sözcüğün üstünde kıyametler koparılıyor.
İşin gerisini yeniden Yalkın’dan dinleyelim:
“Bu proleter sözcüğünden ötürü takibat, ya da bir kelam işiteceğim aklımın köşesinden bile geçmezdi. Bu ayın altısında, yani geçen pazar günü Kadıköy iskelesinde müşteri bekliyordum. İki sivil polis memuru geldi, beni Emniyet Amirliğine götürdüler. Burada tam bir buçuk saat bekletildim ve söz verdim. Burada kabahatimi öğrendim. Cürmüm otomobilimin üstüne plastik harflerle PROLETER sözünü yazmakmış. Her şey bundan sonra başladı. Tekmil belalar bundan sonra başıma yağmaya başladı. Rahat huzur kalmadı. Tabirden sonra yolcu alarak Pendike gittim, oradan da Kartala geldim. Bu ortada Komünizmle Gayret Derneği Lideri olduğunu söyleyen ve Kartalda çok nüfuzlu birisi olduğu söylenen bir kişi beni tehdit etti. Bana ağza alınmaz küfürler etti. Proleter sözünün komünistlik olduğunu, bu kelimeyi kaldırmazsam beni yaşatmayacağını, hiç olmazsa bu hatta çalıştırmayacağını söyledi. Bu olaydan bir saat sonra da dolu olarak Kadıköye gelirken Maltepe karakolu önünde bir polis tarafından durduruldum, karakola götürüldüm…”
Evet, Yalkın, Maltepe’de de karakola götürülüyor ve yolcular otomobilin içinde bekletiliyor. Karakolda şişman, aslan göbekli bir kişi var ki, öfkesi burnundan taşıyor ve zart zurtu dünyayı alıyor. Ve polislere buyruk veriyor. Bu kişi de Komünizmle Çaba Derneği Lideri olduğunu söylüyor. Diyor ki, “Bu delikanlı bu kelimeyi kesinlikle artık, şu anda kaldırmalı. Bu söz bir defa Rusçadır. Türk milletiiiiiiiiiii, bu türlü Rusça sözlerden hiç hoşlanmaz. Ve biz bu türlü sözlerin yurdumuzun hudutlarından içeriyeeeeee girmesineeeee müsaade etmeyeceğiz.” Yalkın diyor ki, “Bu söz Rusça değil Fransızcadır.” Adam daha çok kızıyor. “Fransızca olsun Rusça olsun, fark etmez,” diyor. “Türk sonlarından içeriye bu türlü alçak sözler giremez,” diyor ve Yalkına veryansın ediyor. Küfürlerden küfür beğen Yalkın kardeş. Durmadan sivil kişi Türkiye Cumhuriyetinin karakolunda bir Türk vatandaşına Polis marifetiyle küfrediyor. Yalkın diyor ki, “polis beyefendiler,” diyor, “bırakın yakamı da gideyim. Bu sabah Kadıköy Emniyet Amirliğinde sözümü aldılar ve bıraktılar. Bırakın da işime gideyim.” Bir telefon konuşması. Yalkını bırakıyor polisler. Polisler bırakıyorlar fakat, Komünizmle Çaba Derneği Lideri olduğunu söyleyen kişi Yalkının yakasını bırakmıyor. Karakoldan çıkan Yalkının peşinde, uzunluğuna küfrediyor, tehdit ediyor. “Seni linç ettireceğim. Linç ettireceğim, linç ettireceğim,” diye bas bas bağırıyor. Ve halkı tahrik ediyor. “Şu kafiri, şu komünisti, şu vatan hainini linç edecek bir vatansever Müslüman yok mu? Kanınız mı kurudu?” diye bağırıyor. Yalkın edemiyor, geri karakola dönüyor, “Bu adam beni linç ettirmek istiyor. Siz de kulaklarınızla duydunuz,” diyor. “Zabıt tutun.” Polisler aldırmıyorlar, yüzüne gülüyorlar.
İş bu kadarla bitse neysem ne… Kışkırtılmış minibüs sürücüleri o gün bugündür üstüne saldırıyorlar Yalkının. Komünizmle Uğraş Derneğinden otuz kişi yolunu kesiyorlar Yalkının. Küfrediyorlar, tehdit ediyorlar. “Öldürürüz, linç ederiz,” diyorlar. “Böylesi sözler Türk milletinin şanına yakışmaz,” diyorlar. “Ne demek proleter sözü. Türk milleti bu türlü sözleri yurdunda yaşatmaz, hudut dışı eder,” diyorlar. Ve Yalkın elinde bir kelamlık, “Bakın kardeşler, bu sözün manası işte şu, personel demek, çalışan demek,” diyor. Okuyorlar. “Olmaz,” diyorlar, “bu kelamlık de komünist sözlüğü,” diyorlar. “Bize buyruk verenler palavra mı söylüyorlar, neyin komünistlik, neyin komünistlik olmadığını bilmezler mi?” diyorlar.
Birisi ihbar etmiş Yalkını. Kim bu? Niye? Muhbirin ismini vermiyorlar. Artık ben kalksam da, “Şu adamın ismi Süleymandır,” desem, “bir adamın isminin Süleyman olması hatadır,” desem… Süleyman ismindeki adamı karakol karakol süründürür mü Türkiye Cumhuriyeti polisi? Karakol karakol dolaştırıp küfürbaz şahıslara o adama ana avrat sövdürtür mü?
Dedim ki Yalkın’a:
“Yakanı bırakmayacaklar kardeş,” dedim. “Bunlarda insaf yok. Bunlar o denli bizim bildiğimiz olağan beşerler değil ki… Ne yapacaksın, proleter ismini kaldıracak mısın?”
“Ne kıymetine olursa olsun kaldırmam…”
“Ben bunları çok yeterli bilirim Yalkın, sen gençsin,” dedim. “Ne yaparlar biliyor musun?”
“Ne yaparlar?”
“Hiçbir şey yapmazlarsa Proletere bir şey yaparlar,” dedim.
“Yapsınlar,” dedi. “Proleteri ben kazandım. Alnımın teridir bu. Borcu da var lakin… Tekrar kazanırım.”
“Bunlar dinsiz imansız, bunlar vicdansız,” dedim. “Sana kötülük yaparlar. Makûs adam mı, satılık adam mı ararsın bu dünyada…” dedim.
Karısı Halide’ye baktı:
“Biz Halide ile konuştuk,” dedi. “Ben olmazsam bile o çocuğumuzu büyütebilir,” dedi.
Halide’nin kara gözleri sevgi, dostluk, inanmışlık doluydu.
Başıyla öyledir işareti yaptı.
Bu kadar genç insanların demek çocukları da varmış. İçerde, üç yaşında hoş mi hoş bir kız çocuğu memnun, hiçbir şeyden habersiz uyuyordu. Bebeği kucağındaydı.
Ve bu gencecik proleter ana baba şu çocuk kadar tertemiz, şu çocuk kadar saf ve hoştu.
Ve Yalkın’ın konutundan ayrılırken düşündüm. Bu yıkılası dünya, bu pisliği, bu makus, yakışıksız insanlarıyla ayakta kalabilmişse şimdiye kadar, bu türlü insanların yüzü suyu hürmetine ayakta kalmıştır.
Yalkın bizi bırakmadı. Proleterle bizi Kadıköy iskelesine kadar getirdi. Yolda bir yaşlı adam bindi Proletere, Yalkın yaşlı adamdan para almadı.
Yalkın yılmayacak. Proleter sözcüğünü kaldırmayacak. Lakin proleter düşmanları ne yapacaklar? Buna karşılık, Türk proletaryası ne yapacak? Türk aydınları ne yapacak? Ne yapacak, ne yapacak, ne yapacaklar?
TIKLAYIN | Seyahat davası tutuklusu Mine Özerden’in babası son seyahatine uğurlandı: Mine Özerden jandarma ablukasında cenazeye katıldı
