Uzman Klinik Psikolog Özgenur Taşkın, “kazanılmış başarısızlık sendromu” da denilen öğrenilmiş çaresizlik sendromunu, “Organizmanın göstermiş olduğu yansıların sonuca ulaşmaması durumunda, sonucu değiştiremeyeceğine karşı oluşan inanç ile gelen bir ruh hâli durumu” olarak tanımladı.
Kişi, başarma isteğini kaybediyor
Taşkın, “Kazanılmış başarısızlık, insanlarda vakitle oluşan başarısızlıklar karşısında kişinin bir şeyleri başarma isteğini günden güne kaybetmesine sebep olur. Artık kimi hususlarda yahut genel olarak başarısız olacağına dair bir inanç geliştirmesi ile kendini gösterir dedi.
Bireye çaresiz hissettiriyor
Özgenur Taşkın, “Bir öteki deyişle, istenmeyen sonuçların istenilen sonuçlara dönüştürülme ya da sonuçsuz kalan durumların bir sonuca ulaştırılma ihtimali varken bireylerin büsbütün çaresiz hissetmeleri öğrenilmiş çaresizlik sendromudur. Belli bir tahlil yolu bulunan durumlar için tekrar de çaresiz hissedilmesine yol açan bu sendrom, anksiyete bozukluğuna ve depresyona da sebep olabilmektedir” ikazında bulundu.
Çaresiz ve sıkıntı durumda olma hali genellenir
Öğrenilmiş çaresizlik sendomunun, bir kişinin tekrar eden gerilimli durumlar yaşaması sonucunda ortaya çıktığını kaydeden Uzman Klinik Psikolog Özgenur Taşkın, “Öğrenilmiş çaresizlik durumunun pekiştiği bireyler, bu gerilimli durumları değiştirme ihtimalinin olduğu vakitlerde bile bilakis inanırlar. Çaresiz ve güç durumda olma halini genelleyip motivasyon kaybına uğrar ve harekete geçmek bile istemezler. Yetişkinlerde öğrenilmiş çaresizlik, kişinin sıkıntı durumlar karşısında reaksiyonsuz kalmasına neden olur” dedi.
Zihinde daima makûs durumla müsabaka ihtimali tutulur
Öğrenilmiş çaresizlik sendromunda bu şahısların genelde berbat durumlarla karşılaşacaklarına dair inançlarının yüksek olduğunu kaydeden Uzman Klinik Psikolog Özgenur Taşkın, şunları söyledi:
“Sürekli olarak berbat durumlarla müsabaka ihtimalini zihinlerinde fiyatlar. Potansiyel bir tahlili olsa bile bu berbat ve gerilimli durumları yönetmekte başarısız olacaklarını düşündükleri için gerçekten de başarısız olurlar. Mesela bir bağımlılık hastası, maddeyi birkaç sefer bırakmaya çalıştıktan sonra bu teşebbüslerinde başarısız olması hiçbir vakit uyuşturucu husus kullanımını bırakamayacağı inancı geliştirmesine neden olur bu da yetişkinlikte öğrenilmiş çaresizliğe örnek olarak verilebilir. Akabinde artık bırakma teşebbüsünde bile bulunmak istemeyecektir. Hatta pek çok kere ‘Çok doktora gittiğim halde bırakamadım’ üzere telaffuzlar duyulmuştur. Burada ruhsal savunmalar devreye giriyor ve zati kişi bırakmak istemiyor. Natürel ki bu durum kişi farkında olmadan gerçekleşiyor.”
Bu belirtilere dikkat!
Öğrenilmiş çaresizlik sendromunun belirtilerine de değinen Taşkın, “İnsanların ömür heveslerini kaybederek yalnızca sorumluluklarını yerini getirmeye başlamaları kıymetli belirtiler ortasında yer almaktadır. Ayrıyeten hafızada zayıflamaya sebep olan bu sendrom, öz inanç eksikliğiyle de kendini belirli etmektedir. Bunların yanı sıra insanların fizikî ve ruhsal olarak her türlü acıyı kabullenmeye başlamaları da bu sendromun belirtileri ortasında yer almaktadır” dedi.
Uzman Klinik Psikolog Özgenur Taşkın, bu belirtilerden rastgele birinin bireyde bulunması halinde bir uzmana danışılması gerektiğini söyledi.
