Global siyasete ve iş dünyasına taraf veren isimler, salgın nedeniyle 2 yıldır iptal edilmesinin akabinde Dünya İktisat Forumu’nun (WEF) İsviçre’nin Davos kasabasında 22-26 Mayıs’taki yıllık toplantısına hazırlanıyor. Bu yılki toplantıda önderler ve iş dünyası temsilcilerden gelecek bildirilerin, global enflasyon baskılarının arttığı, büyümelerin azaltıldığı, jeopolitik tansiyonların ve emtia fiyatlarının yükseldiği bir devirde büyük kıymet taşıyor.
Dünya Ekonomik Forumu’nun (WEF) bu yılki toplantısı, “Dönüm noktasındaki tarih; Hükümet Siyasetleri ve İş Dünyası Stratejileri” temasıyla düzenlenecek.
Bu yıl toplantıya 50 devlet başkanı, 300 hükümet temsilcisi ve yaklaşık 2 bin 500 global iş dünyası yetkilisinin katılması bekleniyor.
Türkiye’den şu ana kadar resmi seviyede bir iştirakin bildirilmediği toplantıya Avrupa Merkez Bankası (ECB) Lideri Christine Lagarde, Avrupa Birliği (AB) Kurulu Lideri Ursula von der Leyen, AB Parlametosu Lideri Roberta Metsola, Avusturya Başbakanı Karl Nehammer, Almanya Başbakanı Olaf Scholz, Belçika Başbakanı Alexander De Croo, Bulgaristan Başbakanı Kiril Petkov, Kolombiya Devlet Lideri Ivan Duque, Hırvatistan Başbakanı Andrej Plenkovic ve Yunanistan Başbakanı Kyriakos Mitsotakis üzere isimlerin katılması bekleniyor.
Toplantıya katılması öngörülen öbür değerli isimler ortasında, Irak Cumhurbaşkanı Berham Salih, Irak Kürt Bölgesel İdaresi Lideri Neçirvan Barzani, İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog, Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki ve Katar Buyruğu Pir Temim bin Hamed Al Sani de yer alıyor.
Bu yılki toplantıda dünya önderlerinin ve iş dünyası temsilcilerden gelecek iletilerin, global enflasyon baskılarının arttığı, büyüme varsayımlarının azaltıldığı, jeopolitik tansiyonların ve emtia fiyatlarının yükseldiği bir periyotta büyük kıymet taşıyor.
WEF’ten yapılan yazılı açıklamada bu yılki toplantının salgınının akabinde ve Ukrayna-Rusya savaşı nedeniyle ortaya çıkan jeoekonomik zorlukların tartışıldığı stratejik bir platform olarak öne çıkmasının beklendiği belirtildi.
Açıklamada, “Derinleşen global sürtüşmeler, kırılmalar ve yüzyılda bir görülen bir salgın karşısında, gibisi görülmemiş bu global koşullar, (ortaklaşa) amaç ve tahlil gerektiriyor. Toplantının gayesi bu zorlukların üstesinden gelmek.” tabirleri yer aldı.
Hangi başlıklar tartışılacak?
Toplantı kapsamında, “toplumsal inancın yine inşası”, “sağlık sistemlerinin geleceğinin teminat altına alınması,” “dirençli gelecek,” “yaptırımların kullanımı ve etkinliği”, “karbon emisyonunun sıfır seviyesine çekilmesi”, “küreselleşmenin geleceği,” “enerjide görünüm; krizi aşmak”, “direncin ruhu; Ukrayna’dan sesler” ve “küresel besin krizini önleme” başlıklı bir dizi panel düzenlenecek.
WEF Lideri Klaus Schwab ise bu yılki toplantının ehemmiyetini şöyle özetledi:
“Yıllık Toplantı, salgın ve savaşın bir sonucu olarak ortaya çıkan çok kutuplu bir dünya ile karakterize edilen bu yeni durumda global önderleri bir ortaya getiren birinci tepe. Siyaset, iş dünyası, sivil toplum ve medyadan yaklaşık 2 bin 500 başkanın bir ortaya gelmesi, kriz odaklı bir dünyada meselelerle yüzleşmek için emniyetli, gayri resmi ve aksiyon odaklı bir global platforma duyulan muhtaçlığı gösteriyor.”
Her yıl olduğu üzere bu yıl da 5 bin İsviçre askerinin ve güvenlik görevlisinin toplantıların yapıldığı alanı ağır güvenlik tedbirleriyle müdafaası planlanıyor.
Temeli iktisat Profesörü Schwab attı
Dünya Ekonomik Forumu’nun temelleri 1971’de iktisat profesörü Klaus Schwab tarafından atıldı. 1938 yılında Almanya’nın Ravensburg kentinde doğan Schwab, 1971’de WEF’in altyapısını oluşturan Avrupa İdare Forumu’nu kurduğunda Cenevre Üniversitesi’nde çok az tanınan bir iktisat profesörü olarak misyon yapıyordu.
Schwab’ın Avrupa İdare Forumu’nu kurmasındaki maksadı yeteri derecede güzel performans sergileyemeyen Avrupalı şirketlere Amerikan tekniklerini anlatmaktı. Klaus Schwab, birebir vakitte yalnızca şirket pay sahiplerinin değil, müşteri, çalışan, faaliyet gösterilen toplum ve hükümetin yer aldığı bir idare anlayışı olan “Paydaşlar İdare Anlayışı” geliştirdi ve destekledi.
1973 yılının ana olayları olan Sabit Kur Sistemi Bretton Woods’un çökmesi ve Arap-İsrail Savaşı Avrupa İdare Forumu’nun yıllık toplantılarının şirket idaresinden ekonomik ve toplumsal problemlere genişlemesine sebep oldu. 1974’te birinci sefer siyasi başkanlar Davos’a davet edildi ve iki yıl sonra da dünyanın bin büyük şirketi için üyelik sistemi başlatıldı.
1987’de Avrupa İdare Forumu, Dünya Ekonomik Forumu (WEF) oldu ve dünyanın diyalog merkezi olmaya başladı.
1988’deki yıllık toplantıda “Davos Deklarasyonu” Türkiye ve Yunanistan tarafından, bu iki ülkeyi savaş eşiğinden döndürmek ismine imzalandı. 1989’da Kuzey ve Güney Kore birinci bakanlık seviyesinde toplantılarını yaparken, birebir yıl Doğu ve Batı Almanya Davos’ta birleşme konuşuldu.
Schwab, çocukluğunda yaşanan II. Dünya Savaşı periyodundaki hislerinin, “dünyanın durumunu güzelleştirmek amacıyla” bir tertibi kurmak için ona ilham verdiğini belirtiyor.
İsviçre’nin kayak merkezi Davos kasabasının güvenlik ve lojistik açısından dünyanın seçkinlerini toplamak için ülkü bir yer olduğuna karar veren Schwab, WEF’in yıllık toplantılarını burada yapıyor.
Maksat “dünyayı iyileştirmek” mi “lobicilik” mi?
Dünyanın en güçlü, ünlü ve varlıklı insanların iştirakiyle her yıl yapılan Davos Tepesi, iş dünyasından finansa, siyasetten sivil topluma yılda 3 bin kadar dünya seçkinini bir ortaya getiren bir foruma dönüşerek tesir oluşturmaya başladı. Davos, iş dünyası için fikir alışverişinde bulunmak ve network kurmak için değerli bir yer oldu.
WEF hedefini, “dünyanın durumunu iyileştirmek” olarak tanımlarken, son yıllarda bu gayesini yerine getirip getirmediğine yönelik sorular artmaya başladı.
Avrupa’da halkların popülist ve ırkçı telaffuz geliştiren başkanlara yönelmesi ve global ticaret savaşları, tertibin maksadını başarıp başaramadığına dair soruları artırıyor.
WEF’i eleştirenler, tertibin toplantılarının, buna Davos Doruğu de dâhil, büyük şirketlerin para yatırarak gözden uzak bir halde hükümetlere lobi yapabilmesi için inançlı bir alan oluşturduğunu sav ediyor.
Foruma üyelik 60 bin ile 600 bin dolar ortasında
Avrupa’daki kimi sivil toplum kuruluşları WEF’in faaliyetlerini destekleyen yaklaşık 1000 şirkete “tamamen bağımlı” olduğunu argüman ediyor.
WEF’e standart üyelik 60 bin dolar (60 bin İsviçre Frangı) olarak açıklanırken, tertibe stratejik ortak üyelikte 600 bin dolara mal oluyor. Davos doruğuna katılmak içinde 27 bin dolar ekstra fiyat talep ediliyor. Ayrıyeten, tepe sırasında otel fiyatlarının çok yüksek olması dikkati çekiyor.
Aktifliğe dair her yıl birebir şahısların çağrılarak birebir şeylerin konuşulduğu ve dünyanın birçok insanına uzak kaldığına dair tenkitlerde de yapılıyor.
Batı topluluğunda WEF’in Davos toplantılarını “Dünya tertibini bozan insanların bir aile birleşimi” olarak görenler de var.
WEF’i destekleyenler ise tertibin bir yandan başka memleketler arası kuruluşların eksikliklerini doldururken, bir yandan da siyaset ve iş dünyasının başkanlarının buluştuğu ve “dünya insanları için âlâ fikirleri” masaya yatırdıkları tezini ortaya atıyor.
Davos’ta ortaya atılan fikirler, masadaki konuşulanlar ve verilen kelamların hükümetler açısından bağlayıcılığı ise bulunmuyor.
