Türkiye’nin İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya üyelik müracaat sürecinin ilerlemesini engellemesiyle birebir günde Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ile yaptığı görüşmeden sonra, “Müttefiklerin ya da aday olmak isteyen ülkelerin bizi maksat alan terör örgütlerine dayanak vermesi kabul edilemez” dedi.
Çavuşoğlu, çarşamba günü Birleşmiş Milletler Genel Merkezinde ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ile görüşmesinin akabinde Türk gazetecilerle bir ortaya geldi.
Çavuşoğlu, “Müttefiklerin ya da aday olmak isteyen ülkelerin bizi maksat alan terör örgütlerine takviye vermesi kabul edilemez. Bu yalnızca siyasi takviye de değil. Örneğin İsveç silah da temin ediyor. Neymiş efendim, DEAŞ ile uğraş için bunları veriyorlarmış. Pekala bu verdiğiniz silahlarla bize saldırıyorlar. Güvenlik görevlilerimiz, askerimiz, sivil insanlarımız şehit oluyor. Bu silahlarla yapıyorlar” diye konuştu ve şöyle devam etti:
“Diğer taraftan doğal ki müttefik olmak isteyen ülkenin ya da müttefiklerin öbür bir müttefike karşı savunma eserleriyle ilgili kısıtlama getirmesi de kabul edilemez. Bu fakat düşman gördüğün bir ülkeye karşı alınacak bir önlemdir. Artık münasebeti ne, yeniden bizim PKK ile yaptığımız gayret. Yani PKK’yı kendilerine daha yakın görüyorlar. Artık bu kabul edilebilecek bir şey mi? Öteki taraftan diyelim ki üye oldu, üye olduktan sonra artık üye oluncaya kadar Türkiye’nin güvenlik telaşlarını karşılayalım ondan sonrasına bakarız yaklaşımı olabilir. Münasebetiyle biz şundan da emin olmak istiyoruz. Gerek şu andaki müttefiklerimizin gerek NATO üyesi olmak isteyen ülkelerin muhtemel bir üyelikten sonra da tıpkı tavrı sergilemesi gerekiyor. Bunların garantisi olması lazım.”
Türkiye’nin legal kaygılarını herkesin kabul ettiğini tabir eden Çavuşoğlu, bunu kelamda değil uygulamada görmek istediklerini ve bunun yalnızca İsveç ve Finlandiya için değil öbür müttefikler için de geçerli bir kural olduğunu söyledi.
“ABD’nin PKK ile YPG’ye Suriye’de takviyesi kesmesi lazım”
Bu güvenlik garantilerinin ABD’den istenip istenmediği sorusuna ise Çavuşoğlu şu cevabı verdi:
“Biz Amerika’dan niçin garanti isteyelim. Amerika’dan istediğimiz şu, sen de müttefiksin, biraz evvel bahsettiğimiz eserler dahil, CAATSA yaptırımları dahil, bunların artık bilakis çevrilmesi gerekiyor. Amerika’nın kendisinin de PKK ile YPG’ye Suriye’de dayanağı kesmesi lazım. DEAŞ ile uğraş kisvesine kimse inanmıyor. Biz de inanmıyoruz, toplum da inanmıyor. Kendileri de biliyorlar esasen.Yani bunların Suriye’yi bölme ajandasına dayanak verilmemesi gerekiyor.”
Çavuşoğlu, NATO Genel Sekreteri’nin de bu istikamette bir eforu olduğunu ve müttefikler ortasında bu türlü yaptırımlar olmaması gerektiğini söylediğini aktardı.
ABD Dışişleri Bakanı Blinken’ın ikili görüşmede, “Türkiye’nin güvenlik telaşlarının giderilmesi için gerekli bildirileri vereceklerini” söylediğini belirten Çavuşoğlu, bunu Berlin’de ve daha sonra da birçok müttefikten duyduklarını kaydetti.
Türkiye ile işbirliği yapmanın değerinin gerek global barış için gerekse evvel Kovid-19 ve sonrasında Ukrayna’daki savaş sebebiyle bilhassa besin güvenliği konusunda herkes tarafından görüldüğünü söyleyen Çavuşoğlu, “Bunu ABD’de görüyor, yanı başımızdaki Avrupa Birliği ülkeleri de görüyor.” dedi.
“ABD ile ilgiler, İsrail ile olağanlaşmaya indirgenemez”
Türkiye’ni İsrail ile bağlantılarının normalleşmesinin Amerikan Yahudi toplumuna olumlu tesirinin olduğunu belirten Çavuşoğlu, ABD ile ilgilerin ise yalnızca buna indirgenmesinin, İsrail ile olağanlaşmaya bağlanmasının gerçek olmadığını söyledi.
Yunanistan ve Kıbrıs konusuna ait ise Çavuşoğlu, “Tüm dünya biliyor, kim nerede alkışlanırsa alkışlansın (Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis’in ABD Kongresinde alkışlanması) BM de çok âlâ biliyor, bugüne kadar 55 yıldır, tüm planları, tüm tahlil tekliflerini reddeden Rum tarafı oldu. Bu bir gerçeği değiştirmez. Annan planını kimin reddettiği herkes tarafından biliniyor. Crans Montana’da masayı kimin devirdiğini herkes biliyor. O yüzden kimin nerede alkışlandığı kıymetli değil. Amerikan Kongresinde konuşan herkes ayakta alkışlanıyor. Biz NATO ile birlikte gittiğimiz vakit da gördük. Bu bir gelenektir, olabilir, bundan da gocunacak bir şeyimiz yok.” değerlendirmesinde bulundu.
Çavuşoğlu görüşmede Blinken’a Kıbrıs konusunda ve Yunanistan ve Türkiye siyasetlerinde ABD’nin evvelce istikrar gözettiğini fakat son vakitlerde bu dengeyi kaybettiğini, bu dengeyi muhafazaları gerektiğini söylediğini, Blinken’ın da kendisine bu dengeyi koruyacakları karşılığı verdiğini tabir etti.
Biden idaresini samimi bulup bulunmadığı sorulan Çavuşoğlu, “Ben kimsenin samimiyet testini yapmam lakin kelamlarında durmadıklarında da açıkça söyleriz. Münasebetiyle onu samimi buluyoruz, bunu bulmuyoruz demek hakikat değil. Bir süreç başlattık. Stratejik düzenek teklifi de Biden’dan geldi. Herhalde samimi ki bu teklifi yaptı lakin samimiyeti ne vakit göreceğiz, uygulamada göreceğiz.” dedi.
Halkbank davası konusunun ise büsbütün siyasi motifli bir dava olduğunu belirten Çavuşoğlu, “FETÖ’nün getirip verdiği kelamda evraklarla, yönlendirmesiyle burada başlayan bir dava olduğunu” tabir etti.
Çavuşoğlu, Halkbank’ın bir devlet kurumu olduğunu, yargı bağışıklığının bulunduğu ve bu bahisteki beklentilerini de görüşmede lisana getirdiğini kaydetti.
“F-16’ların Türkiye’ye verilmesi NATO için de ABD için de önemli”
ABD ile Türkiye ortasındaki F-16 satışı konusundaki görüşmeleri de pahalandıran Çavuşoğlu, şunları söyledi:
“(ABD) Dışişleri Bakanlığının Kongre’den gelen bir mektuba verdiği karşılığı bir mektup değerli. F-16’ların Türkiye’ye verilmesinin yalnızca Türkiye için değil, bir müttefik olarak NATO için de ABD için de değerli olduğunu vurguluyor, kısaca söylemek istediği bu. Şu an da teknik seviyede askerler ortasındaki görüşme de son derece olumlu seyrediyor. Alışılmış ki Kongre üzerinde de çalışılması gerekiyor. Şu ana kadar Kongre’den gelen bildirilerin genel ekseriyeti de olumlu. Büyükelçiliğimiz de ağır temas halindeler. En son gelen parlamenter heyet de çok sayıda görüşme gerçekleştirdi ve bunun üzerinde hem Amerikan idaresinin hem de bizim Kongre üzerinde bu müspet yaklaşımı devam ettirmek ya da daha da olumlu hala gelmesi için çalışmaları devam ettirmemiz lazım.”
Stratejik sistem sonuç odaklı olmalı
Türkiye ve ABD ortasındaki stratejik sistemin var olan sıkıntıları çözmeye yönelik olduğunu belirten Çavuşoğlu, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Özellikle (bu mekanizma) Biden ile Cumhurbaşkanımız Erdoğan’ın Roma’da yaptığı ikili görüşmede kararlaştırıldı ve emel ne, ortamızda uyuşmazlıklar var, meseleler var, bu meseleleri çözelim. Bunların bir kısmını biraz evvel söyledim, bilhassa iki adedini vurguladım. Öbür taraftan ikili bağlantıları, ekonomik bağlantıları nasıl daha ileri götürebiliriz, ayrıyeten bugün farklı alanlardaki NATO içinde ve ötesinde olan işbirliğini yeni alanlarda nasıl geliştirebiliriz. Yani yalnızca işbirliğini geliştirmeye değil meselelerin çözülmesine de odaklanacağız bu sistem çerçevesinde. Bu manada da son derece olumlu bir görüşme gerçekleştiğini size söyleyebilirim. Olağan bu birinci toplantı bakanlar seviyesinde.”
İlerde başkanlar seviyesinde toplantılar da olacağını söyleyen Çavuşoğlu, bu düzeneğin sonuç odaklı olmasını istediklerini kaydetti.
Daha evvelki yol haritaları ve Suriye’nin kuzey doğusunda o zamanki Lider Yardımcısı Mike Pence’in ve Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun gelişiyle üzerinde mutabık kalınan ortak açıklamanın uygulanmasında ABD’den kaynaklanan sorunlar olduğunu, uygulanmadığını ve kelamlarında durmadıklarını hatırlatan Çavuşoğlu, “Bu düzeneğin sonuç odaklı olmasını istiyoruz.” dedi.
