Rus güçlerinin Kiev’den püskürtüldüğü Mart ayı sonundan bu yana Buça bölgesinde binden faza sivilin cesedi bulundu. Bunların birçoğu çabukla kazılan sığ mezarlara gömülmüştü. BBC Muhabiri Sarah Rainsford, 650 kişinin vurulduğu bir yaz kampının izinin sürdü. Kıdemli bir polis memurunun “infazlar” ismini verdiği olayların gerçekleştiği alan bugün bir kabahat mahalli olarak inceleniyor.
*Bu yazıdaki içerikleri birtakım okurlar rahatsız edici bulabilir
Buça’nın savaştan evvel tanınan bir sığınak haline gelmesini sağlayan ormanın kenarındaki soğuk ve nemli bir bodrumda, beş Ukraynalı adam dizlerinin üzerine çökmeye zorlanmış ve başlarından vurulmuştu. Karanlıkta infazın gerçekleştiği bu noktayı birinci bakışta bulmak güç olabilir.
Girişin sağında kanla kaplanmış ve artık rengi koyu kırmızıya dönüşmüş taşlar var. Bunlar ortasında, bir tarafında kurşun deliği olan ve kenarı kana bulanmış mavi yün bir şapka duruyor. Duvarda en az bir düzine kurşun deliği saydım.
Birkaç adım ötede, bir Rus askerine ilişkin erzak paketinin kalıntıları var. Duvara grafitiyle yazılmış bir isimden burasının daha evvel bir çocuk kampı olduğunu hatırlıyorsunuz. Rus birlikleri Mart ayı başında başşehir Kiev’in çabucak dışındaki Buça’ya girdiğinde, Radiant kampı bir infaz alanı haline geldi.
Yaz kampı cinayetlerinin öyküsü tüyler ürpertici ve bu detay da o denli: Rus işgali altında bir ay boyunca Buça bölgesinde binden fazla sivil öldürüldü lakin bunların birden fazla şarapnel yahut bombardıman ataklarıyla değil; üst seviye bir polis yetkilisine nazaran, 650’den fazla kişi Rus askerleri tarafından kurşuna dizilerek öldürüldü.
Ukrayna artık bu bireylerin katillerini arıyor.
Kampı ziyaret eden BBC Muhabiri Sarah Rainsford’un aktardığına nazaran bölge yakınındaki Gostemel’de yaşayan Volodimir Boiçenko asker olmamasına karşın Rus saldırısından kaçmayıp sivillere yardım etmeyi tercih etmişti. Bir mühlet sonra ondan haber alınamadı.
12 Mart’ta Radiant kampında görüldü ve ortadan kayboldu.
Rus güçlerinin Nisan başında Buça’dan çekilmesinden sonra sivillerin cesetlerinin sokaklarda, vuruldukları yerlerde bırakıldıkları dehşet imajları ortaya çıktı.
- Buça: Sokakları yanmış tanklar ve cesetlerle dolu Ukrayna kenti
Deliller ortasında Buça hududunda her birinde çok sayıda kurşun deliği olan sivillere ilişkin otomobillerin olduğu bir alan da var. Bunlar, kaçmaya çalışan ailelerin ateş açılan araçları. Birinin penceresinde hala, askerlere, içindekilerin bir tehdit olmadığını göstermek için asılmış uzun beyaz bir bez var. Bu araçlara fazla yaklaşınca vefatın hastalıklı kokusunu alıyorsunuz.
Radiant kampındaki cesetler 4 Nisan’da bulundu. Volodimir Boiçenko da ortalarındaydı. Yakınları haftalarca hastaneleri ve morgları aramışlardı. O gün, kimliğinin belirlenmesi için fotoğrafının gönderildiği kız kardeşi Aliona, görseli indirmeden Volodimir’e ilişkin olduğunu bildiğini söylüyor.
Aliona, Volodimir’in katilleriyle ilgili, “Varlığımın her hücresiyle onlardan nefret ediyorum” diye ağlıyor:
“İnsanlar hakkında bu türlü hissetmenin yanlış olduğunu biliyorum fakat bunu yapanlar insan değiller. Bedenlerinde darp edilmemiş tek bir nokta bile bırakmamışlardı.”
Beş adam, dizlerinin üzerinde çömelmiş, başları eğik ve elleri arttan bağlı halde bulunmuştu.
Emniyet Amiri BBC’ye verdiği demeçte, “İşkence gördüklerini biliyoruz” dedi ve ekledi:
“Rus ordusu savaş kurallarını ihlal etti. Ukrayna’da orduyla savaşmıyorlardı, sivil halkı kaçırıyor ve onlara azap ediyorlardı.”
Ne Savcılık ne de Ukrayna Güvenlik Servisi (SBU) devam eden soruşturmaların detaylarını açıklamayacak lakin kimi Rus askerleri geride bıraktığı izleri gizleme konusunda o kadar dikkatsizdi ki, kıymetli ipuçları bulunması olası.
Ukrayna kara savunması üniteleri, terk edilmiş birtakım mevzilerde asker listeleri bile keşfetti. Bunlardan biri çöp vazifesi için oluşturulmuş bir rotaya benziyor; başkasıysa askerlerin pasaport ayrıntılarını ve cep telefonu numaralarını içeriyor.
Ukrayna’da bugüne kadar 11 binden fazla potansiyel savaş cürmü hadisesi kaydedildi. Ukrayna’nın güvenlik servisleri için bu büyük bir yük. Bu nedenle dijital maharetleri yüksek sivillerden yardım istendi.
Radiant kampındaki çöpler ortasından potansiyel bir ipucu bulduk. Ksyukha isimli bir bayan tarafından bir Rus askerine gönderilen bir paketin ambalajında askerin ismi ve askeri birliği açıkça yazılı.
Ünite 6720, Sibirya’nın Altay bölgesindeki Rubtsovsk’ta konuşlanmış durumda. Lakin ünitenin daha evvel Buça ile teması kurulmuştu. Kasabadan askerler, Ukraynalı meskenlerden yağmaladıkları malları akrabalarına gönderirken güvenlik kameralarına yakalanmışlardı.
Rubtsovsk’tan askerlerin kelam konusu çocuk kampında konuşlandırılıp konuşlandırılmadıkları yahut infazlar gerçekleştiğinde orada olup olmadıkları şimdi kesin değil. Polisin bunun için evvel daha kesin bir mevt vakti belirlemesi gerekiyor.
Radiant kampındaki yolun karşısında, şarapnel hasarı almış bir kilisenin ardındaki bir köşede, Buça’da yine ömür belirtileri görünüyor. Genç çocuklar bahçede koşuşturuyor, bir adam kasaba bombalanırken kırılan pencereleri tahta levhalarla tamir ediyor. Ve küçük bir dükkan müşterilere hizmet vermek için yine açılmış.
Bölge sakinlerinin paylaştığı savaş anılarından biri yaz kampından kaçan ve kendilerine sığınan Viktor isminde bir adamla ilgili.
Viktor Sitnitskyi Radiant kampını daha evvel duymamış lakin anlattığı tüm ayrıntılar burasıyla örtüşüyor. BBC Muhabiri Rainsford ile telefonda görüşen Viktor, Rus askerlerinin kendisini Mart başında sokakta yakaladığını anlatıyor.
Elleri bağlanıp şapkasıyla gözleri kapatılan Viktor, bir bodruma sürüklendiğini anlatıyor. Burasının çocuk kampı olduğundan emin.
Ruslar Viktor’a azap edip: “Faşistler nerede? Birlikler nerede? Zelenskiy nerede?” diye sorguladı.
Ağır bombardımanların olduğu bir gece, gardiyanların onu beklemediğini fark ettiğinde can havliyle kaçtı. Viktor o geceyi şöyle hatırlıyor:
“Bombardıman altında hayatta kalma bahtımın o mahzendekinden daha fazla olduğunu hesapladım. Silahı zati başıma dayamışlardı. Tetiği çekmeleri onlara neye mal olurdu ki?”
Volodimir Boiçenko’nun cansız vücudu, çocuk kampının altındaki ortak mezardan alınıp Buça’nın eski mezarlığındaki bir kiraz çiçeğinin altına düzgün bir halde defnedildi.
Kızkardeşi Aliona, bu sayede kardeşinin yüzünü yine düşlerinde görebildiğini söylüyor.
- Rus askerlerin silahsız Ukraynalı sivilleri öldürdüğünü gösteren görüntü kayıtları incelemeye alındı
- Rusya, Ukrayna’da sivilleri taammüden amaç alıyor mu?
Ancak hala karşılık bekleyen çok sayıda sorusu var. Volodimir’in mezar yazısında mevt tarihi yok; yalnızca doğum günü var zira ailesi ne vakit vurulduğunu bilmiyor.
Radiant kampını denetim eden Rus kumandan bulunmadıkça bu sorunun cevabını asla bilemeyebilirler.
Lakin Buça’daki herkes üzere onlar da sivillerin bu savaşa istemsizce dahil olmadığını biliyorlar. Savaş kurallarını bilmeyen ya da umursamayan Rus askerleri tarafından maksat alınıyorlar.
Fotoğraflar, aksi belirtilmedikçe Sarah Rainsford’a aittir.
Katkıda bulunanlar: Daria Sipigina, Mariana Matveichuk ve Tony Brown
