AYDIN HASAN Ankara – Rusya Dışişleri Bakanlığı Ankara Kültür Merkezi Lideri Alexandr Sotnichenko, Rusya’nın, Türkiye ve Azerbaycan’ın Ermenistan ile ortalarındaki meselelerin tahlilini istediği iletisini verdi. Sotnichenko, Ermenistan’ın soykırım savları konusunda da “Soykırım teorileri gelecek için yalnızca hengame getiriyor” tabirlerini kullandı.
Türk İşbirliği ve Uyum Ajansı Başkanlığı ve Stratejik Fikir Enstitüsü iş birliğinde düzenlenen ve üç gün süren Memleketler arası Kafkasya’nın Geleceği Kongresi, Cumhurbaşkanlığı Millet Kütüphanesi’nde yapıldı. Kongrenin Kafkasya’da Bölgesel İhtilaflar ve Tahlil Yolları oturumuna katılan Sotnichenko, “Kafkasya Medeniyetler Ortası bir Köprü mü Yoksa Bir Kaos Noktası mı?” başlığını taşıyan bir sunum yaptı.
‘Özel bir bölge’
Sotnichenko, sunumunda Kafkasya’nın son 200 yıldır Rusya ve Osmanlı üzere büyük medeniyetlerin siyasi ve kültürel tesirleri altında olduğunu belirterek “Kafkasya’da çok özel medeniyetler ortası bir kültür korunmuştur. Orada hem şii var, sünni var, sufi var, Türk milliyetçi kültürü, Rus ve batı kültürü var. Bence bu Avrasya’nın zenginliği” dedi.
Sotnichenko, Kafkasya’daki aktörlerlere ait olarak da şunları söyledi: “Birinci küme, mahallî aktörler. Azerbaycan, Gürcistan, Ermenistan. Ve daha küçük ve her yerde tanınmayan aktörler. Mesela Abhazya, Güney Osetya üzere… Etnik ve dini ezalar var. Komşulardan her vakit bir şeyler istiyorlar. Ve etimoloji temelinde birtakım halkların soykırım teorisi var. Bu teori ne diyor ‘Biz zavallıyız, âlâ insanlarız lakin geldiler bizi öldürdüler’. Benim arkadaşım Rusya Büyükelçiliğinde Kültür Ataşesi Evgeniy Bahrevskiy’in çok uygun bir makalesi var. Kafkasya’da soykırım teorileri. Kafkasya’da yalnızca Ermenistan’ın değil öbür halkların da kendi soykırım teorileri var. En çok Osetya’da. 18 soykırım var Osetya’nın tarihinde diyor. Bu çok olumlu değil zira soykırım teorileri gelecek için yalnızca arbede getiriyor.”
Üç bölgesel aktör
İkinci kümenin bölgesel aktörler olduğunu kaydeden Sotnichenko, şu değerlendirmelerde bulundu: “En kıymetlileri; Rusya, İran ve Türkiye. Evet ortamızda çok rekabet var. Her ülke kendi tesirini göstermek ister. Ve bu milletlerarası ilgilerde olağandır. Bölgesel aktörler büyük savaş istemiyor. Savaş bizim için bu mülteci, bu kaçakçı, ticari yolların kapanması demek. Ve biz bunu istemiyoruz. Zira biz bu bölgede yaşarken Kafkasya’yı bir köprü olarak görmek istiyoruz. Bizim için barış savaştan daha yeterli. Fakat diğer aktörler de var. Onlar için o denli değil.
‘ABD’nin amacı belli’
Bölge dışı aktörlerin en kıymetlisinin ABD olduğunu belirten Sotnichenko “Hedefi muhakkak, biz biliyoruz. Demokrasi ve liberal iktisat. Çok kutuplu dünyada yaşıyoruz. Lakin ABD, global liderliği korumak istiyor. Biraz düşünceli son 100 senede, onun gücü çok zayıfladı. 1919’da yüzde 60 dünya iktisadı Amerika’nın elinde imiş. Artık yüzde 18 üzere. Zira çok güçlü Avrasya aktörleri var. Çin var, Rusya var, Türkiye çok gelişiyor. Vietnam var, İran var, dünyada bir çok yer var” dedi. Bu ülkelerin Amerika’nın rakipleri olduğunu kaydeden Sotnichenko, “ABD, kendi global liderliğini nasıl kurabilir? Tıpkı vakitte Avrasya’da büyük bir hengame organize edebilir? Ve Kafkasya çok âlâ bir potansiyel hengame noktası. Bölge aktörleri güçlü. Ve biz ticaret istiyoruz ve Kafkasya’yı köprü olarak kullanmak istiyoruz. bu barış yoludur. Lakin diğer da perspektif var. Kafkasya bölgesi bölge dışı aktörleri…Birinci Dünya Savaşı’nda İngiltere girdi. Artık de ABD girerse savaş devam edebilir. ABD’nin girdiği Irak, Afganistan, orada savaş devam ediyor. Barış gelmiyor. Niye? Zira barış varsa Avrasya’da rakip ülkeler, rakip bölgeler gelişiyor ABD için” sözlerini kullandı.
Diasporanın tesiri
Ermenistan’da batı tesirinin çok güçlü olduğunu belirten Sotnichenko “Diasporanın tesiri var. Hem ABD hem Fransa etkilemek istiyor. Onlar barış istemiyor. Türkiye, Ermenistan ile barışa çok yakındı. Futbol diplomasisi vardı. Lakin diaspora bunu istemedi. Biz (Rusya Hükümeti), Ermenistan’da Paşinyan hükümetini tutmuyoruz lakin bölgede büyük bir savaşı da istemiyoruz” dedi.
