TBMM Lideri Mustafa Şentop, İzlanda Parlamentosu (Althingi) Lideri Steingrimur Sigfusson’a mektup yazarak, İzlanda Parlamentosuna sunulan, 1915 olaylarını “soykırım” olarak tanımayı hedefleyen karar tasarısına takviye vermemesini istedi.
Şentop, Sigfusson’a gönderdiği mektubunda, temelsiz tezler üzerine inşa edilen ve 1915 olaylarını “soykırım” olarak tanımayı hedefleyen bir karar tasarısının, İzlanda Parlamentosuna sunulduğunu anımsattı.
Birtakım çevrelerin kışkırtmasıyla ortaya çıktığı bilinen bu çeşit mesnetsiz teşebbüslerin, iki ülke ortasında mevcut âlâ münasebetleri gölgelemekten öbür bir sonuç doğurmayacağını belirten Şentop, iki ülke parlamentolarının ikili münasebetleri geliştirmek ve daha ileriye taşıma noktasında üstlendikleri kıymetli rolden hareketle, bahse bahis karar tasarısı ele alınırken akılda tutulması gerektiğini düşündüğü birtakım tarihi ve hukuksal vakıaları paylaşmak istediğini söz etti. Şentop, şunları kaydetti:
“Meselenin anlaşılabilmesi için 1915 olaylarının meydana geldiği 1. Dünya Savaşı’nın Osmanlı coğrafyasında yarattığı koşulların tam manasıyla bilinmesi gerekmektedir. Osmanlı Devleti’nin 1. Dünya Savaşı’na girmesi, bağımsızlık hayali kuran radikal Ermeni kümeler tarafından bir fırsat olarak görülmüştür. Düşman orduları tarafından silahlandırılan ayrılıkçı Ermeni çeteleri, Osmanlı ordusuna ve Müslüman sivillere hücumlar başlatmış, Osmanlı Hükümetine karşı isyan etmiştir. Osmanlı Hükümeti ise ortaya çıkan meşakkatli kuralların kaçınılmaz bir sonucu olarak, 27 Mayıs 1915 tarihinde Sevk ve İskan Kanunu’nu çıkartmış, askeri bakımdan stratejik yerlerde yaşayan Ermeniler, ülkenin savaş bölgesinden uzakta kalan güney bölgelerine sevk edilmiştir. Yapılan süreç beklenen bir tehdide yahut tehlikeye değil, bilfiil devam eden bir isyana ve artarak süren katliamlara karşı alınmış yasal ve makul bir önlemden ibarettir.
Sevk ve İskan Kanunu, ırk ayrımına dayalı bir uygulama olmadığı için Ermenilerin kıymetli bir kısmı mezkur kanun kapsamına alınmamış, 300 bin Ermeni, birçok İstanbul ve batı kentlerimizde olmak üzere savaş periyodunda mevcut yerlerinde yaşamaya devam etmiştir. Sürecin hassasiyetle yürütülmesi sayesinde yüz binlerce Ermeni sağ salim yeni yerleşim bölgelerine ulaşmış, savaş sonrasında da asıl ikamet yerlerine dönebilmiş, geri dönenlerle birlikte Ermeni nüfus 650 bine yaklaşmıştır. Savaş esnasında yalnızca Rusya ve İran’a 500 bin civarında Ermeni’nin göç ettiği de tarihi evraklarda kayıt altına alınmıştır. Savaş başladığında Ermeni nüfusun en fazla 1,3 milyon olduğu gerçeği dikkate alındığında, 1,5 milyon Ermeni’nin katledildiği tarafındaki argümanların akıl ve mantık dışı olduğu kolaylıkla anlaşılacaktır.”
TBMM Lideri Şentop, mektupta ayrıyeten, bu süreçte, Osmanlı yönetimi tarafından sevk edilen Ermenilerin güvenliğinin sağlanmasına yönelik her türlü önlemin alındığına dikkati çekti.
Hükümetin talimatlarına uymayan ve Ermeni kafilelerine karşı kabahat işleyen resmi vazifeliler ve sivillerin, 1916 yılında kurulan Askeri Mahkemelerde yargılandığını, yargılama sonucunda 1763 kişinin tutuklanmasına ve 67 kişinin idam edilmesine hükmedildiğini anımsatan Şentop, “Sadece bu durum dahi, soykırım hatasının ayırt edici özelliği olan özel kasıt ögesinin tespit edilemeyeceğini, münasebetiyle soykırımdan bahsetmenin mümkün olmadığını ispata kafidir.” tabirini kullandı.
Tarihini yeterli bilen ve bu konuda rastgele bir tereddüt yaşamayan Türkiye’nin arşivlerini bütün dünyaya açarak gerçeklerin bağımsız ve tarafsız bir halde araştırılması için samimi ve şeffaf bir yaklaşım benimsediğini vurgulayan Şentop, “Tarihi gerçekleri gün yüzüne çıkarmak üzere bir sıkıntısı olmayan Ermeniler ise evraklar üzerinden bir inceleme yapılmasına yanaşmamış; Türkiye’nin bu yapan ve hakkaniyetli hali maalesef makes bulmamıştır.” değerlendirmesini yaptı.
“Hiçbir mahkeme kararı yok”
Türel bir terim olan soykırımın, 1948 Birleşmiş Milletler Soykırım Kabahatinin Önlenmesi ve Cezalandırılması Kontratı’nda ve daha sonra birçok resmi evrakta açık ve net bir biçimde tanımlandığını anımsatan Şentop, bahse husus mukaveleye nazaran, bir hareketin soykırım olarak nitelendirilebilmesi için bu hatanın yetkili bir mahkeme tarafından karar altına alınması gerektiğini belirtti.
1915 olaylarına ait hiçbir mahkeme kararının bulunmadığı ortadayken, yaşananları “soykırım” olarak isimlendirmenin hukuka ve hukukun üstünlüğü prensibine ters olduğunu söz eden Şentop, “Üstelik Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Perinçek-İsviçre ve Mercan-İsviçre davalarına ait; 1915 olaylarının niteliği hakkında akademik dünyada genel bir görüş birliği bulunmadığını, tarihi araştırmaların tabiatı gereği tartışma ve uyuşmazlıklara açık olduğunu, bu nedenle de kesin sonuçlara yahut objektif ve mutlak gerçeklik savlarına destek teşkil edemeyeceğini karara bağlamıştır.” sözünü kullandı.
Hem tarihi gerçekler hem de tüzel normlar açısından bakıldığında rastgele bir soykırımdan bahsetmenin mümkün olmayacağını belirten Mustafa Şentop, “Tarih ve hukuk perspektifinden tezlerini somut olgularla destekleyemeyen Ermeni lobilerinin sıkıntıyı siyasi propaganda aracına dönüştürerek parlamentoların kapılarını çalma sebebi bu bağlamda daha kolay anlaşılacaktır.” değerlendirmesini yaptı.
Şentop, mektubunu, “Parlamentoların yetkisinde olmayan bu tartışmalı tarihi sıkıntının, olumlu gündem çerçevesinde geliştirmeyi arzuladığımız ikili ilgilerimizi ve iş birliğimizi etkilemesine müsaade etmememiz gerektiği kanaatindeyim. Kelam konusu teşebbüse dayanak vermeyeceğinize inanıyor, uygun bir vakitte bir ortaya gelerek ülkelerimizin müşterek yararını ilgilendiren hususlarda fikir teatisinde bulunmayı temenni ediyorum.” sözleriyle tamamladı.
Kaynak: Anadolu Ajansı / Ahmet Alp Özden
