MHP Genel Lideri Devlet Bahçeli, partisinin, “Cumhuriyetin 100. yılında 100 Unsurluk Yeni Anayasa” ismiyle hazırladığı anayasa teklifinin hazırlık basamağının tamamlandığını bildirdi.
Bahçeli, partisinin genel merkezinde düzenlediği basın toplantısında, hazırladıkları 100 unsurluk yeni anayasa teklifini açıkladı.
Devlet Bahçeli, partisinin 13. Olağan Büyük Kurultayı’nda milletle Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne sahip çıkma, prensip, kural ve kurumlarıyla yaşamasına hizmet etme stratejisini paylaştığını anımsattı.
MHP Genel Lideri Bahçeli, bir öbür stratejik amaç olarak da sivil, geniş iştirakli, herkesi kapsayan, yeni idare sisteminin ruhuna ve dokusuna müzahir yeni bir anayasa hazırlığını gösterdiğini belirtti.
Bahisle ilgili kurultay ve partisinin Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) küme toplantısında yaptığı konuşmaları hatırlatan Bahçeli, “MHP, yeni anayasa konusunda sık sık lisana getirdiği çalışmalarını bitirmiş ve metin yazımı sonuçlanmıştır. ‘Cumhuriyetin 100. Yılında 100 Unsurluk Yeni Anayasa’ ismiyle ve bu çerçeve içinde 100 unsurluk anayasa teklifimizin, iftiharla belirtmek isterim ki hazırlık kademesi tamamlanmıştır. Stratejik gayelerimizden birisiyle ilgili kelamımız yerine getirilmiştir. Bu kapsamda titizlikle sürdürülen ön çalışma şu anda elimizdedir.” dedi.
Partisinin, Cumhuriyet’in 100. yılını, yeni anayasa açısından hem bir fırsat hem de tarihi bir dönüm noktası olarak ele aldığını vurgulayan Bahçeli, şöyle devam etti:
“Cumhuriyet’in 100. yılında, milletin iradesinden feyzini alarak, TBMM’nin kabul edip aziz milletimizin takdir ve tensibine sunmasını amaçladığımız sivil anayasa ile yeni yüzyılı lehimize çevirme imkanı doğmuştur.
Her vakit millet iradesini ve egemenlik haklarını temel alan, bu doğrultuda fikri ve siyasi gayretini kararlılıkla ifa ve icra eden partimiz, ‘Cumhuriyetin 100. Yılında 100 Unsurluk Yeni Anayasa’ teklifini milletimize ve siyasi muhataplarımıza bugün itibariyle duyurmaktadır.
MHP’ye nazaran, Cumhuriyet’in 100. yılında yeni anayasa yapmak, yeni bir toplum kontratını milletimize kazandırmak bir tercihten öte tarihi, ahlaki ve ulusal bir sorumluluktur. Biz bu sorumluluk hissiyle hareket ederek, üstümüze düşen siyasi vazifesi yapmanın bahtiyarlığını yaşıyoruz.
Şayet istikbalin yol haritasını çizeceksek, ruh kökümüzü yansıtan, sadece bize has, bizi anlatan, geçmişle gelecek ortasında herkesi kucaklayacak bir köprü kuracaksak yeni bir anayasadan öbür bir seçenek kalmamıştır. Bu anayasa teklifimiz, önümüzdeki yüzyılın demokratik meşalesi, milletimizin geleceği inşa ve ihya atağıdır.
Her şeyden evvel bu çağın insan hakları, devlet sistemi, demokrasi kazanımları ve hukuk anlayışına müzahir yeni bir anayasa yapmak, Türkiye’nin 21. yüzyılda önder ülke gayesine muazzam bir hizmettir.”
“Türk milletine vefa borcumuz, demokratik görevimizdir”
Bahçeli, ulusal ve manevi müktesebatla çelişmeyen, yeni idare sisteminin doğasıyla çatışmayan, tıpkı vakitte Türkiye’nin dünyada yükselen güçlü rolünü destekleyecek yeni bir anayasaya gereksinimin ileri seviyede olduğunun altını çizdi.
Cumhuriyet’in 100. yılında demokratik ve sivil nitelikli bir anayasa yapma fırsatı doğduğunu, siyaset kurumunun ve sivil toplum kuruluşlarının tarih huzurunda sorumluluk altına girdiğini belirten Bahçeli, “Cumhuriyet’in 100. yılı, çoğulcu, iştirakçi, kapsayıcı ve demokratik yöntemlerle yeni bir anayasa hazırlamak için büyük bir şevk, heyecan, ilham kaynağı olarak önümüzdedir.” diye konuştu. Bahçeli, bu değerlendirmenin hilafına görüş beyan eden şimdi hiç kimsenin, hiçbir siyasi parti yahut sivil toplum kuruluşunun çıkmadığını ve görülmediğini söyledi.
Bahçeli, darbeci bir özelliğe sahip ve parlamenter sistemin mantığına nazaran yapılmış mevcut anayasa ile 15 Temmuz hain darbe teşebbüsü sonrası idare hayatına giren Türk tipi başkanlık sistemi ortasında tamiri, tamiri ve telafisi imkansız bir çelişki ve uyumsuzluk yumağının kelam konusu olduğunu vurguladı.
Bu çelişkinin yeni bir anayasa marifetiyle hızla aşılmasının acil ve elzem olduğunun altını çizen Bahçeli, “Bu uyumsuzluğu ortadan kaldırmak, başkanlık sistemini kurumsallaştırmak, Cumhuriyet’in 100. yılı anısına 100 unsurluk yeni anayasa yapmak, Türk milletine vefa borcumuz, demokratik misyonumuzdur.” diye konuştu.
Bahçeli, MHP’nin, bu sorumluluk şuuruyla Cumhuriyet’in 100. yılı anısına, anayasayla ilgili çalışmasını, milletin ve siyasi muhataplarının bilgisine sunduğunu belirtti.
Devlet Bahçeli, MHP’nin yeni anayasa yapılması gerektiği istikametinde “genel rapor hazırlama” periyodunun geride kaldığını düşündüğünü kaydetti.
“Milli uzlaşma için tarihi bir fırsat kapısı açacaktır”
1982 Anayasası’nın kabul edilmesinden kısa bir müddet sonra başlayan tansiyon ve arayışların bugüne kadar hiç azalmadan, ağırlaşarak devam ettiğine işaret eden Bahçeli, 1993, 1995, 2001, 2007, 2010 ve 2017’de anayasa çalışmaları yapıldığını, lakin istek edilen yeni bir anayasanın ortaya çıkmadığını tabir etti.
Demokratik bir anayasa hazırlığı konusunda sayısız “genel raporun” kamuoyuyla paylaşıldığını anımsatan Bahçeli, Türk milletinin bu süreçte, anayasa yapılmasıyla ilgili açık iradesini net bir biçimde gösterdiğini lisana getirdi.
Fakat muhtevadaki uyuşmazlıkların mutabakat arayışlarını her kezinde sekteye uğrattığını ve sabote ettiğini belirten Bahçeli, “Bugüne kadar yapılan temaslardan, kurulan müzakere masalarından, o denli zannediyorum ki elde edilen kazanımlar, alınan ders ve sonuçlar Cumhuriyet’in 100. yılında ümit ettiğimiz ulusal uzlaşma için tarihi bir fırsat kapısı açacaktır.” değerlendirmesinde bulundu.
Türkiye’de siyasi partilerin geçmişte yeni anayasa için çalışmalar yapsa da bu teşebbüslerin her seferinde yarım ve sonuçsuz kaldığını hatırlatan Bahçeli, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Geldiğimiz bu evrede, siyasi partilere düşen ‘yeni bir anayasa istiyoruz’ telaffuzunu bir kenara bırakıp, nasıl bir anayasa istediklerini somut bir teklif halinde ortaya koymalarıdır.
MHP, nasıl bir anayasa istediğini gerekçeli 100 unsurluk somut teklifle tek tek belirlemiş, nihayetinde kararlılığını, ciddiyetini, vermiş olduğu kelama bağlılığını tevsik etmiştir. Samimiyiz, taşıdığımız misyon ve yeni anayasa teklifimizle elhak hazırız.”
Anayasa teklifinin lisanı
Parti olarak, uzmanlık, müzakere, iştirak, çoğulculuk ve şeffaflık prensiplerine uygun bir sistemle anayasa çalışmalarına bu yılın başından itibaren başladıklarını söz eden Bahçeli, birinci etapta anayasa hukuku alanında uzman bir akademisyen kümesi tarafından, bilimsel bilgilere dayalı, “100 unsurluk yeni anayasa metni” yazıldığını bildirdi.
Bu metnin tam bir anayasa olduğunu, “genel gerekçe” ve “madde gerekçelerini” içerdiğini aktaran Bahçeli, metin hazırlanırken, mevcut anayasa, geçmiş devir Osmanlı-Türk anayasaları, dünya anayasaları, memleketler arası insan hakları kontratları, memleketler arası örgütlerin karar ve raporları, bugüne kadar hazırlanmış anayasa teklif ve raporları ile bilimsel yayınların dikkatle incelendiğini ve kuyumcu hassasiyetiyle tahlil edildiğini belirtti.
Bahçeli, teklif metninin unsurları yazılırken, mevcut anayasadan farklı olarak mevzu bütünlüğünün ihtimamla sağlanmaya uğraş edildiğini, mümkün olduğunca her bir mevzunun tek bir husus içinde düzenlendiğini, unsurlar içinde anayasal kıymette olmayan ve anayasa ile düzenlenmesi zarurî olmayan başlıkların ayıklandığını söyledi.
Hususlarda daima tekrar edilen birtakım konuların da genel temellerde tüm unsurlar bakımından ortak karar haline getirilerek yeni bir tekrara düşülmesinin engellendiğini bildiren Bahçeli, anayasanın hususlarında fıkraların numaralandırılmadığını, evvelki anayasalarda olduğu üzere fıkralardaki paragraf uygulamasının devam ettirildiğini aktardı.
Mevcut anayasanın, yapılan kısmi değişiklikler nedeniyle “dil tutarlılığı”nı kaybettiğini, müracaat niteliğindeki organlardan kimileri için “kurul”, kimileri için de “konsey” sözünün kullanıldığına dikkati çeken Bahçeli, “Bir yanda ‘Milli Güvenlik Kurulu’ tanımlaması varken, öbür yanda ‘Ekonomik ve Toplumsal Konsey’ sözü yer almış, bu suretle kelimeler/kavramlar ortasında bir dengesizlik ve düzensizlik göze çarpmıştır. Bir öteki tutarsızlık da anayasanın genelinde ‘hürriyet’ kavramının kullanılması, kimi hususlarda de ‘özgürlük’ sözünün geçmesidir.” dedi.
Bahçeli, bu nedenle anayasa teklifinde anayasanın lisan tutarlılığı ve Türkçeye riayetin azami ölçüde tahkim ve destek edildiğini söz ederek, insan haklarının dinamik yapısı göz önüne alınarak, temel hak ve hürriyetler anlayışının güncellendiğini kaydetti.
Bugün 193 ülkenin anayasasının 164’ünde başlangıç kısmı bulunduğuna işaret eden Bahçeli, genel uygulamanın, anayasaların başlangıcında anayasal tertibin benimsediği “temel değerlerin” öne çıkması olduğunu tabir etti.
Devlet Bahçeli, bu bedeller ortasında, ulusal kimlikler, dini pahalar, devlet ideolojileri, tarihi ve kültürel olaylar, devletin kurucu başkanları, devlete ve hukuk sistemine ait temel prensipler, anayasayı kabul eden kurucu irade ve kurucu meclislere yer verildiğinin altını çizdi.
Yerleşik hukuk tertibinin kıymetlerden yoksun olmasının düşünülemeyeceğini belirten Bahçeli, “Yasa piramidinin en üstündeki temel metin olan anayasaların da bedellerden farklı ve kopuk olması mümkün değildir. Anayasaların başlangıcı, anayasal sistemin vizyon ve misyon kısımlarıdır. Hukuk nizamının ruhu başlangıç kısmında yansıtılmaya çalışılmaktadır. Anayasanın ‘toplumsal sözleşme’ boyutu dikkate alınarak, kıymetler ortasında bir uzlaşma ortaya konulmaktadır.” diye konuştu.
Bu nedenle başlangıç metinlerinin normatif lisanla kaleme alınamayacağını anlatan Bahçeli, şu değerlendirmede bulundu:
“Hazırlığını tamamladığımız 100 unsurluk anayasa hazırlık teklifimizi öncelikle Sayın Cumhurbaşkanımızla ve Cumhur İttifakı’nın ana paydaşı olan AK Parti ile paylaşmak gayemizdir. Akabinde yapılacak müzakere ve görüşmeler doğrultusunda öbür partilere de anayasa teklifimizi sunmamız kelam konusu olacaktır. Çalışmamız son olarak ‘şeffaflık ilkesi’ doğrultusunda kamuoyunun tartışmasına da açılacaktır.”
“MHP anayasa teklifini hazırlamıştır”
MHP’ye nazaran, Türk milletinin, kurucu iktidar yetkisine dayanarak, her vakit yeni bir anayasa yapmaya tam yetkili olduğunu vurgulayan Bahçeli, şu görüşleri paylaştı:
“Dünya örneklerinde ve tarihimizde görüldüğü üzere anayasayla ne devlet kurulacak ne de devlet yıkılacaktır. Ulusal irade görüşüne nazaran ‘anayasa devleti kurmaz, millet anayasayı yaparak devleti kurar.’ Devlet muhakkak bir toprak modülü üzerinde millet olmuş bir insan topluğunun egemenliği tesis ve teminiyle teşekkül etmektedir. Tarih boyunca kurulan Türk devletleri de bu türlü hayat bulmuştur.
Uyarıyorum ki millet olma şuurunun ortadan kalkması, ülkenin bölünmesine ve devletin yıkılmasına kadar gidecek karanlık yolu açacaktır. Bu prestijle anayasalar, çağın gereksinimleriyle birlikte, milletin ruh köküne, ulusal kimliğine, ulusal dokusuna, ulusal ve manevi bedellerinin üzerine bina edilmek durumundadır.
Ulusal pahalara dayanan, çağdaş anayasacılığın kabullerine uygun, 21. yüzyılda Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin kararına ve hükümdarlık haklarına tercüman olan, yeni idare sistemiyle bütünleşip birleşen bir teşkilat tertibi kurmak gaye ve muradıyla MHP, anayasa teklifini hazırlamıştır.”
Dört kısım ve 100 unsurdan oluşuyor
Bahçeli, yeni anayasa tekliflerinin temel özelliklerini sıralarken, anayasa tekliflerinin başlangıç, genel temeller, temel hak ve ödevler, Cumhuriyetin temel organları ve son kararlar formunda dört kısım ve 100 unsurdan oluştuğunu açıkladı.
Çalışmanın formu bakımdan kısa ya da uzun bir anayasa olmadığını, kaliteli temel kanun anlayışıyla çatısının örüldüğünü anlatan Bahçeli, anayasanın başlangıcının, 164 ülkenin anayasa başlangıçları incelenerek, Türk milletinin ortak kıymetlerini kucaklayan ve muasır devlet olmanın gereklerini dikkate alan bir yaklaşımla yazıldığını bildirdi.
MHP Genel Lideri Bahçeli, şöyle devam etti:
“Başlangıca, ‘Allah’ın lütfu, kardeşlik ruhu ve vatan sevgisiyle varlık bulmuş biz Türk Milleti’ düsturu ile giriş yapılmıştır. Devletin genel asılları birinci beş unsurda düzenlenen, devletin hali ve nitelikleri motamot korunarak birinci hususta ele alınmış, hususun son fıkrasında ‘Bu unsur değiştirilemez ve değiştirilmesi teklif edilemez’ denilmiştir. Anayasa’nın ikinci kısmında ‘Temel Hak ve Ödevler’ düzenlenmiş, birinci kısımda tüm haklara dair ortak rejimi belirleyen ‘Genel Hükümler’ yer almış, ikinci kısımda ‘Haklar ve Hürriyetler’ başlığı ile temel hak ve hürriyetler sınıflandırılmadan en geniş halde teminata kavuşturulmuştur.”
“Hakları düzenleyen tüm hususlardaki sınırlama sebepleri kaldırılmıştır”
Temel haklara dair genel rejimde ‘Hakların bütünlüğü’ yaklaşımının temel alındığını belirten Bahçeli, sınırlama rejiminin tek bir hususta düzenlendiğini, temel hak ve hürriyetlerin korunması kenar başlığı altında yeni bir unsur eklendiğini aktardı.
Hazırladıkları metinde, hakları düzenleyen tüm unsurlardaki sınırlama sebeplerinin kaldırıldığını bildiren Bahçeli, temel hak ve hürriyetlerin kapsamının, taraf olunan insan hakları kontratları baz alınarak, kanunla belirlenmesinin öngörüldüğünü, hakları düzenleyen unsurlarda yalnızca ek garantilere yer verildiğini kaydetti.
Bahçeli, hürriyetin temel, sınırlamanın istisna olduğu yaklaşımın, gerçek manasıyla buluşturulduğunu söz etti.
Anayasa taslağının üçüncü kısmında, üç kısım halinde “Cumhuriyetin Temel Organları”nın, yasama, yürütme ve yargı başlıklarıyla düzenlendiğini lisana getiren Bahçeli, yasama organı için “Milli birliği sağlama”, yürütme için “Kurumsallaşmış başkanlık sistemi”, yargı için “Bağımsız ve tarafsız yapılanma” anlayışının ön plana çıkarıldığını vurguladı.
Türkiye Büyük Millet Meclisinin, yüzyıl evvel kuruluş ideolojisinde var olan “Milli birliği sağlama” misyonunun daha da güçlendirildiğinin altını çizen Bahçeli, bu kapsamda, TBMM Lideri’ne “Tarafsız konumuyla” ulusal uzlaşmanın sağlanmasında ve siyasi krizlerin tahlilinde arabuluculuk fonksiyonu yüklendiğini söyledi.
TBMM’nin yetkilerinin kanun imalinde, antlaşmaların onaylanmasında ve sona erdirilmesinde, bütçenin kabul edilmesinde, anayasal kurum ve kuruluşlara üye seçmede, meclis soruşturması açılmasında kuvvetlendirildiğini aktaran Bahçeli, milletvekillerinin dokunulmazlığıyla milletvekilliğinin düşme sebeplerine dair belirsizliklerin giderildiğini belirtti.
Yürütme organının “Başkan” ve “İdare” biçiminde iki başlık altında düzenlendiğini tabir eden Bahçeli, şu bilgileri verdi:
“Başkanlık Sistemi, yeni anayasa bütünlüğü içinde kurumsal yapıya kavuşturulmuş, Lider ile birlikte iki Lider Yardımcısının seçilmesi öngörülmüş, Başkanlık Kabinesi, anayasal statüye dahil edilmiş, Başkanlık Hükümet Programı’nın Meclise sunulması tekniği getirilmiş, Başkanlık kararnameleri ile kanunların münhasır yetki alanları çatışmayacak formda belirlenmiştir.
Türkiye’nin üniter yapısına uygun olarak, yönetimin kuruluşunda yasallık prensibi sağlam ve sağlıklı bir içeriğe taşınmıştır. Üniter devlet prensibine anayasada açıkça yer verilerek, idari yapılanmada vilayet temeli korunmuştur. Anayasal kurumlardan Atatürk, Kültür, Lisan ve Tarih Kurumu varlığını sürdürmüş, Diyanet İşleri başkanlığı ‘Türkiye Diyanet Kurumu’ olarak tekrar yapılandırılmış, Yükseköğretim Konseyinin oluşumunda TBMM’nin yetkileri artırılmış, yeni bir kurum olarak ‘Türkiye Liyakat Kurumu’ önerilmiş ve Türkiye Merkez Bankası anayasal kuruluş haline getirilmiştir.”
Hazırladıkları yeni anayasa teklifinde yer alan yargıdaki yapılanmaya ait ayrıntıları da paylaşan Bahçeli, yargı ayrılığı sisteminin devam ettirildiğini, Yargıçlar ve Savcılar Heyetinin, “Yargı Yüksek Kurulu” ismiyle tekrar ele alındığını, avukatlık ve arabuluculuk mesleklerine anayasal statü tanındığını anlattı.
Bahçeli, “Anayasa Mahkemesi, yüksek mahkeme değil, özel bir statüde düzenlenmiş, Şanlı Divan yargılaması ve siyasi parti kapatma davaları ‘Yüce Divan’ ismiyle oluşturulan yeni bir mahkemeye verilmiş, Yüksek Mahkemeler başlığı altında Sayıştay ve Yüksek Seçim Heyetinin statüsü açıklığa kavuşturulmuş, yargıya ait üye seçiminde TBMM’nin yetkileri genişletilmiştir.” tabirini kullandı.
Anayasa taslağının son kısmında değiştirilme metodunun genel olarak korunduğunu, anayasa değişikliklerini halkoyuna sunma konusunda Türkiye Büyük Millet Meclisine yetki verildiğini belirten Bahçeli, “Milliyetçi Hareket Partisinin, ana sınırları açıklanan 100 unsurluk anayasa önerisi, genel münasebet ve husus münasebetleriyle bir bütün olarak hazırdır. Gayemiz, geçmiş yüzyılın deneyimlerinden istifade ederek, gelecek yüzyıla hitap eden yeni bir anayasa yapılmasına katkı sunmaktır.” diye konuştu.
Osmanlı-Türk anayasacılığında, parlamenter sistemin, yüzyılı aşkın bir müddet uygulandığını, lakin Türkiye’de başarılı sonuçlar vermediğini tabir eden Bahçeli, her kanun üzere anayasaların da bir sistematiğinin ve konusunun bulunduğunu, lakin kanunlar üzere anayasaların da sistematiğinin ve içeriğinin vaktin gerisinde kalabildiğini vurguladı.
1982 Anayasası’ndan bugüne kadar 19 seferde 184 değişiklik yapıldığını anımsatan Bahçeli, modül kesim yapılan bu değişiklikler nedeniyle anayasanın sistematiğinin ve mevzu bütünlüğünün temelinden bozulduğunu kaydetti.
Devlet Bahçeli, “Türk milletinin muhkem ve muteber beklentisi, Cumhuriyetin 100. yılında parlamenter sistemle geriye gidiş değil, gelecek yüzyılı ulusal ve vizyoner bir bakışla kavrayan ‘Türk Tipi Başkanlık Sistemi’nin kökleşmesi, bunun yanı sıra huzuru, refahı, birlik ve kardeşlik bağlarını tahkim edecek yeni bir anayasa yazılması ve yapılmasıdır.” dedi.
“Anayasa konusundaki tartışmalara yeni boyut kazandırmış olduk”
Konuşmasının akabinde hazırladıkları 100 unsurluk metni basın mensuplarına gösteren Bahçeli, şöyle konuştu:
“Bu metni, biz kendi ortamızda kıymetlendirerek, üzerinde çalışmalarımızı sürdüreceğiz, daima kılacağız. Cumhur İttifakı anlayışıyla paydaşımız olan Adalet ve Kalkınma Partisi ve Sayın Cumhurbaşkanına da vermek suretiyle onların tartışmasına açacağız. Daha sonra Cumhur İttifakı şayet Türkiye kamuoyu ile paylaşılması, siyasi partilerin değerlendirmelerinin alınması, sivil toplum kuruluşlarının da mevzuyla ilgili görüşlerinin belirlenmesi konusunda bir çalışma düşündüğünde o bahiste da MHP olarak her türlü katkıyı ve fedakarlığı yapacağımızı tabir etmek isterim.”
Çalışmanın, MHP’nin, Türk Başkanlık modelinin anayasası olduğunu tabir eden Bahçeli, münasebetlerinin de çalışmada yer aldığını ve hiçbir yerinde boşluk bulunmadığını söyledi.
Çalışmayı yürüten bilim beşerlerine teşekkür eden Bahçeli, “Böylelikle anayasa konusundaki tartışmalara Milliyetçi Hareket Partisi olarak bir metinle yeni boyut kazandırmış olduk. Her gün televizyonlarda aşikâr konuşmacıların ısrarlı halleriyle erken seçim, anayasa, seçim kanunları vesaire üzere tartışmalara son verilmeli, işe çatıdan başlamalı. İşte çatı da bu anayasadır.” değerlendirmesinde bulundu.
(Bitti)
Kaynak: Anadolu Ajansı / Esin Işık
