SELENAY YAĞCI
Üniversitedeki patent başvuruları da ticari patent oranı da her yıl artıyor. Geçen yıl üniversitelerin lisanslanan patentlerden kazandıkları gelir, önceki yıla göre yüzde 180 artarak, 7 milyon TL’yi aştı. 2019’da bu rakam 2.5 milyon TL idi. Patent Effect, patent haftası vesilesiyle Türkiye’nin 2020 patent raporunu açıkladı. Üniversitelerin patent başvurularının payı 2015’te yüzde 2,5 iken 2020 yılında bu oran yüzde 9,1’e çıktı.
Üniversitelerin lisanslanan Patent ya da faydalı model sayısı 2019 yılında 28 iken 2020 yılında 49’a ulaştı. Üniversitelerin ticarileştirme sayısı ise 2019 yılında 28 iken 2020 yılında 46 oldu. Toplamda ticarileştirme sayısı 121 olurken, ticarileşen patent sayısı ise 117’ye ulaştı. 2020’de en az 1 adet ticarileştirme yapan üniversite sayısı 16 oldu. Toplamda en az 1 adet ticarileştirme yapan Üniversite sayısı 23’e çıktı.
TİCARİLEŞTİRME ŞAMPİYONU ORTA DOĞU TEKNİK ÜNİVERSİTESİ
Geçen yıl ticarileştirme sayısında Ortadoğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) birinci olurken, lisanslanan patent sayısında ise Yıldız Teknik Üniversitesi birinci oldu. Toplamda ticarileştirme şampiyonu ise hem ticarileştirme sayısında hem de lisanslanan patent sayısında herkesi geride bırakan ODTÜ oldu. İlk başvuru tarihine göre 2019’da üniversite patent sayısı 760 olurken, 2020 yılında 777’e çıktı. İlk yayınlanma tarihine göre ise üniversite patent sayısı 2018’de bin 28 olurken, 2019 yılında 783’e düştü.
2020 PATENT ŞAMPİYONU İSTANBUL GELİŞİM ÜNİVERSİTESİ
Geçen yıl yayınlanan başvurusu sayısına göre üniversite patent şampiyonu, 92 patent başvurusu ile İstanbul Gelişim Üniversitesi olurken, onu 42 başvuru ile Medipol Üniversitesi, 41 başvuru ile İstanbul Üniversitesi, 38 başvuru ile Atatürk Üniversitesi, 36 başvuru ile İstanbul Cerrahpaşa Üniversitesi takip etti. Toplam başvuru sayısına göre ise patent şampiyonu 595 başvuru ile İstanbul Üniversitesi oldu. Onu 571 başvuruyla İstanbul Gelişim Üniversitesi, 235 başvuru ile TÜBİTAK ve 119 başvuru ile İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ), 108 başvuru ile İstanbul Cerrahpaşa Üniversitesi oldu. Geçen yıl patent tescilleme oranı en yüksek üniversiteler sırasıyla yüzde 49 Sabancı Üniversitesi, yüzde 49 ile Ege Üniversitesi ve yüzde 47 ile Yeditepe Üniversitesi oldu.
PATENT PORTFÖYÜNÜ EN ÇOK DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ BÜYÜTTÜ
Geçen yıl patent portföyünü en çok büyütenler sırasıyla; Dokuz Eylül Üniversitesi (%86), Medipol Üniversitesi (%64), Atatürk Üniversitesi (%63), İstanbul Cerrahpaşa Üniversitesi (%47), Ankara Üniversitesi (%37) oldu. Geçen yıl 2020’de en çok patent başvuru artışı Bahçeşehir Üniversitesi (%1100), Dokuz Eylül Üniversite (%243), Çukurova Üniversitesi (%186), Medipol Üniversitesi (%133), İstanbul Gelişim Üniversitesi’nde (%119) oldu.
LİSANS BAŞINA GELİR 120 BİN LİRAYA ÇIKTI
TÜBİTAK’ın 2007’de patent başvuru giderlerini desteklemeye başladığını hatırlatan TÜBİTAK Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Ahmet Yozgatlıgil, daha sonra üniversitelerde çıkan buluşların korunması ve ticarileştirilmesi görevinin de TÜBİTAK’a verildiğini söyledi. Yozgatlıgil, üniversitelerdeki Teknoloji Transfer Ofislerinin (TTO) kurulmasına da başlandığını belirterek 2013-2020 arasında TTO’lara 280 milyon TL destek verildiğini kaydetti. 2018’de TTO’ların 400 buluşu için patent başvurusu yapıldığını kaydeden Yozgatlıgil, şunları söyledi: “2018 yılında buluşların lisans anlaşmasına dönme oranı yüzde 4 iken 2020’de yüzde 11’e çıktı. Daha da gelişmesi gerek. Patentler daha çok uluslararası korumaya alınıyor. 2018 yılında patentlerin yüzde 27’sine uluslararası başvuru yapılırken, 2020’de bu oran yüzde 60’a çıktı. TTO’ların patentlerin ekonomik değere dönüştürülmesi sürecine de ağırlık verdiğini görüyoruz. Ama gelişmesi gerek. ABD’de yıllık yapılan lisans anlaşması sayısının patent başvuru sayısına oranının yüzde 40 ila 50 arasında değişkenlik gösteriyor. 2018 yılından 1513 programıyla desteklediğimiz TTO’ların lisans geliri toplam 100 bin TL altındaydı. 2019 yılında 2,5 milyon düzeyine geldi. 2020 yılında ise pandemiye rağmen desteklediğimiz TTO’ların 7 milyon TL’yi aştı. Daha artırmayı planlıyoruz. Ü niversitelerimizin lisan başına elde ettiği gelir de artıyor. Lisans başına gelirlerin, 20 bin liralardan 120 liralara çıktığını görüyoruz.”
SİBER GÜVENLİK PATENTİ ŞAMPİYONU
İTÜ Siber güvenlik alanında en çok patente sahip üniversite İTÜ (6) olurken, onu sırasıyla Medipol Üniversitesi (4), TÜBİTAK (4), İstanbul Üniversitesi (4), Koç Üniversitesi (2), Bursa Uludağ Üniversitesi (1), Fırat Üniversitesi (1), Gaziantep Üniversitesi (1), Gebze Teknik Üniversitesi (1), Marmara Üniversitesi (1) takip etti.
