Şebnem TURHAN
Türk yatırımcının yeni gözdesi kripto para piyasalarında tarihin en büyük dolandırıcılık vakası yaşandı. Türkiye’de işlem yapan ve ‘ilk global lisanslı borsa’ diye lanse edilen Thodex isimli kripto para borsasına 19 Nisan’dan bu yana ulaşılamıyor. İstanbul Emniyeti Thodex’in kurucusu ve CEO’su Faruk Fatih Özer’in Arnavutluk’un başkenti Tiran’a gittiğini açıkladı. 391 bini aktif olmak üzere 700 bine yakın kullanıcısı bulunan Thodex’e ilişkin Anadolu Cumhuriyet Başsavcılığı’nca resen soruşturma başlatıldı. Siber suçlarla mücadele ekipleri de şirketin merkezinde inceleme yaptı. İstanbul Emniyeti ise soruşturma ile ilgili gizlilik kararı aldı. MASAK firma hakkında inceleme başlatıldığını belirterek Thodex’in önceki gün itibariyle Türkiye’deki finansal kuruluşlarda bulunan tüm hesaplarına bloke konduğunu açıkladı. Öte yandan hiçbir yasal zorunluluğa ve mevzuata tabi olmayan kripto para borsalarında bir daha böyle bir mağduriyet yaşanmaması için uzmanlar acilen lisans ve sermaye şartı uygulamasına geçilmesini istiyor.
Türkiye’de merdivenaltı tabir edilenler dahil olmak üzere 40 adet kripto para borsası bulunuyor. Türkiye’de büyük bölümü küçük tasarruf sahibi olan çok sayıda yatırımcı son dönemde kripto para borsalarına yöneldi. Sadece Türkiye’de yerleşik borsaları değil yurtdışı yerleşik borsalarda da Türk yatırımcının riski bulunduğu belirtiliyor. Türkiye’de kripto para yatırımcısının 5 milyon kişiyi aştığı ve son 1 yılda işlem hacminin de 10’a katlandığı kaydediliyor.
Kısa süre önce 2 milyon adet Dogecoin dağıtacağı çağrısıyla kullanıcı sayısında yükseliş yaşayan Thodex’in CEO’su Özer’in yüzde 30 düşük fiyatla, toplamda 489 bin dolarlık Dogecoin satışı yaptığı da belirtildi. Dogecoin 15 Nisan’da Elon Musk’ın twitinin de etkisiyle rekor kırmış, sadece bu yıl yüzde 8000 yükselmişti. Kripto para borsalarının işlem hacimlerini derleyen Coinmarketcap’e göre, işlemler aksamaya başlamadan önceki son gün Thodex’in günlük işlem hacmi yaklaşık 540 milyon dolardı. Uzmanların verdiği bilgiye göre Thodex yatırımcılarının kripto varlıklarının tek kontrolü ve şifresi CEO Özer’de bulunuyordu. Uzmanlar bu şifre ile bu varlıkların kolaylıkla nakde çevrilebildiğine dikkat çekti.
Çok katmanlı saklama şartı getirilmeli
Eski Sermaye Piyasası Kurulu Başkan Yardımcısı ve BtcTurk Yönetim Kurulu Üyesi Bora Oruç, piyasanın bir an önce regüle edilmesi gerektiğini söyledi. Oruç, öncelikle kripto para borsasının kimlerin açabileceğinin tanımlanması gerektiğini vurgulayarak lisanslama ve sermaye şartı getirilmesi gerektiğini kaydetti. Oruç, “En önemli şey de bu kripto varlıkların nasıl saklanacağı. MKK veya Takasbank’ta olmaması gerektiğini düşünüyorum. Bu varlıkların tıpkı dünyada olduğu gibi çok katmanlı güvenlik seviyeleriyle sağlanan kripto varlık saklama kuruluşlarında saklanması lazım. Devletin bunun da nasıl saklanacağını tanımlaması ve devreye girmesi gerekiyor. Tek bir kişide kripto varlıkların anahtarı olamaz. Bu çok tehlikeli bir durum” diye konuştu. Oruç, kurumların yönetim kurulunda kimlerin yer alabileceğinden Türkiye’de mukim olmalarına kadar birçok düzenlemenin de ardından gelmesi gerektiğini söyledi.
15 Nisan’da Musk’ın twitiyle zirveye çıktı
Kripto para piyasasının işlem hacmi bakımından en büyük 7. kripto para birimi olan ve 2013’te mizahi amaçla ortaya çıkan Dogecoin, Tesla CEO’su Elon Musk gibi ünlü kripto yatırımcılarının da paylaşımlarıyla 2021’in rekorlara doymayan kripto para birimlerinden oldu. Yılbaşından bu yana yüzde 8.000’in üzerinde yükselen Dogecoin, şubatta 9.8 milyar doların üzerinde işlem hacmini görerek 0.078 dolarla ilk önemli rekorunu kırdı. Takip eden 2 ayda ikiye katlanarak 15 Nisan’da 0.133 dolardan işlem gören Dogecoin, sosyal medyada 20 Nisan’da kullanıcıların #DogeDay ve #Doge420 etiketleriyle paylaşımları ve 50 milyondan fazla takipçisi olan Musk’un ünlü İspanyol sanatçı Joan Miro’nun “Dog Barking At the Moon” (Ay’a Havlayan Köpek) eserini “Doge Barking at the Moon” (Ay’a Havlayan Doge) paylaşımıyla rekor yeniledi. Dogecoin 0.41 dolara kadar yükseldi. Dogecoin işlem hacmi tarihi zirve görülen günlerde 50 milyar doların da üzerine çıkarken, dün TSİ 12:40 itibariyle yüzde 20’ye yakın düşüşle 0.26 dolara geriledi. İşlem hacmi ise son 24 saatte yüzde 60’a yakın düşüşle 10 milyar dolara indi.
ABD lisanslı olmasına güvendim
Dünya’ya konuşan bir Thodex mağduru ise 2017 yılından bu yana söz konusu kripto para borsasında işlem yaptığını dile getirdi. Bilgi veren mağdur şunları söyledi: “2017 yılında Thodex yeni açılmıştı ABD’den lisans aldıklarını görünce diğer borsalara güvenemediğim için Thodex’i tercih ettim. 4 bin lira ile Ripple ve Hot gibi kripto paralarına yatırım yaptım. Ve sonrasında başka işlem yapmadım uzun vadeli bir yatırım olarak düşündüm. Bundan 15 gün önce ise kripto paralarda hızlı yükselişi görünce hesabımı kontrol etmek için yeniden Thodex’e girdim. Ve paramın 57 bin liraya kadar yükseldiğini gördüm. Bunun üzerine stoploss koyarak satış emri verdim. Nasıl olsa para aybaşında lazım olacak diye hemen satmayı da düşünmedim. Önceki gece Twitter’da Thodex ile ilgili haberleri görünce hemen hesabıma girmeye çalıştım maalesef başarılı olamadım. Avukatlarımı arıyorum ve hemen savcılığa suç duyurusu yapmayı planlıyorum. Sonuna kadar paramın peşindeyim. Açıkçası 4 yıldır batmamış bir borsaydı hiç aklıma batacağı gelmemişti!
