Kırgızistan’da halk, ülkenin yeni idare halini öngören Anayasa taslağını oylamak ve lokal meclis üyelerini belirlemek üzere sandık başına gidiyor.
Kırgızistan’da 10 Ocak’ta yapılan Anayasa referandumunda seçmenlerin yaklaşık yüzde 81’inin başkanlık sistemine geçilmesini desteklemesi üzerine geliştirilen yeni Anayasa taslağı bugün halk oylamasına sunuluyor. Ülkenin yeni idare halini öngören Anayasa taslağını oylamak ve lokal meclis üyelerini belirlemek üzere lokal saatle 8.00’de sandık başında oy kullanma süreçleri başladı. Toplam 3 milyon 606 bin 201 kayıtlı seçmenin bulunduğu Kırgizistan’da, ülke genelinde ve yurt dışında 2 bin 483 sandık açılırken, oy kullanma süreci saat 20.00’a kadar devam edecek.
Seçmenlere, yeni Anayasa taslağının desteklenip desteklenmediği sorusunun yöneltileceği referandumu yüzlerce milletlerarası ve mahallî gözlemcinin yanı sıra mahallî basın mensupları da yakından takip ediyor.
Yeni Anayasa “başkanlık sistemini” öngörüyor
2010 yılında parlamenter idare sistemine geçen Kırgızistan, yeni anayasa ile “başkanlık idare sistemine” geçmeye hazırlanıyor. Yeni Anayasa taslağı ile Cumhurbaşkanı‘nın yetkilerinin güçlendirileceği öngörülürken, misyon mühleti de 6 yıldan 5 yıla indirilecek ve tıpkı şahsa, 2 sefer Cumhurbaşkanı seçilme hakkı tanınacak. Ayrıyeten yeni Anayasa taslağı kapsamında, Cumhurbaşkanı’na parlamentoya yasa tasarıları sunma, Başbakan’a müracaattan milletlerarası görüşmeler yapma ve mutabakatlar imzalama hakkı verilecek.
Yeni Anayasa taslağı ile Cumhurbaşkanı’na verilen yetkiler ortasında, lokal idare liderlerini atamak ve vazifeden almak, Bakanlar Konseyi’nin yapısı ve üyelerini belirlemek, Bakanlar Heyeti toplantılarına başkanlık yapmak ve çalışmalarını denetim etmek de bulunuyor.
Anayasada yapılan idare değişikliği ile ayrıyeten, tavsiye kararı alabilecek “Halk Kurultayı” isminde yeni bir organ oluşturulacak, Başbakanlık makamı kaldırılarak, bunun yerine Bakanlar Konseyi Lideri ve Devlet Sekreteri makamı şekillendirilecek. Halk Kurultayı toplumsal kalkınma ile ilgili teklifler verme hakkı olan ve müracaat, gözlemci özelliği taşıyan bir yapı olacak. Bakanlar Şurası Başkanlığı misyonunu ise Cumhurbaşkanlığı Yönetim Lideri yürütecek.
Mevcut sistemde 120 olan parlamento milletvekili sayısı 90’a düşürülecek, milletvekili seçilme yaşı da 21’den 25’e çıkarılacak. Ülkede 10 bin seçmen, Cumhurbaşkanı, parlamento milletvekilleri, Bakanlar Konseyi Lideri, Yüksek Mahkeme, Halk Kurultayı, Başsavcılık kanun taslağı inisiyatifi elde edebilecek.
Cumhurbaşkanı, Yüksek Mahkeme ve Anayasa Mahkemesi Liderleri ve Yardımcılarını, Adalet İşleri Kurulu’nun önerisi ve parlamentonun onayı ile 5 yıl müddetle atayabilecek.
Mahallî meclis üyeleri de seçilecek
Kırgızistan’da Anayasa değişikliği referandumu ile eş vakitli olarak lokal seçimler de bugün gerçekleştiriliyor. Ülke genelinde 3 milyondan fazla seçmen 2 büyükşehir ve 7 bölgede, 8 binden fazla meclis üyesini seçmek için oy kullanacak.
10 Ocak’taki referandumda halk, başkanlık sistemine “evet” demişti.
Geçtiğimiz yıl Ekim ayında yapılan parlamento seçimlerinin akabinde çıkan olaylar sonucu cezaevinden taraftarlarınca çıkarılan ve 10 Ocak Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Cumhurbaşkanı seçilen Cet Yurt partisi Milletvekili Sadır Caparov, ülkenin idare biçiminin başkanlık sistemine geçişi için teşebbüslerde bulunacağını açıklamıştı.
Halk, 10 Ocak’ta yapılan referandumda başkanlık sistemine “evet” demiş, bunun üzerine yeni anayasa taslağı geliştirilmişti. Caparov, 11 Nisan’da yeni Anayasa taslağının halk oylamasına sunulmasını öngören kararnameyi imzalamıştı.
-İHA-
Kaynak: İhlas Haber Ajansı
