Tedarik zincirinde aksamalara neden olan ve ekonomik iddiaları boşa çıkaran Covid-19 salgını, çiplerin arzında ‘kıtlığı’ beraberinde getirdi. Hala dünyada eşi gibisi görülmemiş bir çip kıtlığı yaşanıyor ve bu sebeple araba, bilgisayar, cep telefonu ve elektrikli mesken aletleri üzere içerisinde çip kullanılan birçok elektronik aksamlı eser üretilemiyor.
1,5 MİLYONA YAKIN ARACIN ÜRETİMİ DURDURULDU
Otomotivle başlayan kriz öbür dallara de yayılırken; üretimdeki aksaklıkların milyarlarca dolarlık ziyana neden olması bekleniyor. Çip krizinin otomotiv bölümüne faturası da ortaya çıktı. Araba üretiminde kullanılan yarı iletken çiplerin 25-150 dolar ortasında olduğu belirtilirken, 1.5 milyona yakın aracın üretimi çip yokluğu nedeniyle durduruldu. Dünyada dev araba fabrikalarının üretimine darbe vuran çip krizi büyürken, akıllı aygıtları etkilemeye başlayan krizden ötürü telefon üreticileri lansmanlarını ertelerken, fiyat artışlarının ise kaçınılmaz olduğu konuşuluyor.
AKILLI TELEFONLARDA FİYAT ARTIŞI BEKLENİYOR
Son günlerde gerisi gerisine birçok fabrika üretimini durdururken, kimi telefon üreticileri de lansmanlarını erteledi. Ezadan ötürü elektronik ve akıllı eserlerin fiyatlarında önemli artışlar yaşanması bekleniyor. Akıllı telefon pazarının üç numaralı oyuncusu Xiaomi’nin Lideri Wang Xiang, çip krizi nedeniyle oluşan maliyet baskısının fiyatlarda artış yaşatabileceğini açıkladı.
ASIL TEHLİKE ELEKTRONİK DALINDA
Dünyada başlangıçta sorun fabrikaların kapanması nedeniyle tedariklerde yaşanan süreksiz bir gecikme olarak algılandı. General Motors, Ford, Nissan, Toyota, Honda ve Volvo üzere büyük araba üreticilerinin üretimleri durdu. Fakat aslında otomotiv bölümü dünyadaki çip tüketiminin yalnızca yüzde 10’unu yapıyor. Asıl tehlike elektronik kesiminde. Akıllı telefon, dizüstü bilgisayar üzere eserler toplam üretimin beşte üçünü tek başına yapıyor. Birinci sırada PC’ler var. İkinci sırada akıllı telefonlar, üçüncü sırada ise tüketici elektroniği bulunuyor. Dördüncü sırada otomotiv ve beşinci sırada da endüstrinin öbür kısımları var. Çip krizinde gelişmekte olan ülkelerdeki otomotiv fabrikaları da etkilendi. Romanya, Türkiye, Çekya, Macaristan ve Özbekistan üzere ülkelerde, üretimini durduran firmalar oldu.
TÜRKİYE’DE ÜÇ DEV ÜRETİMİ DURDURDU
Türkiye’de Oyak Renault Bursa fabrikası 15-22 Mart tarihleri ortasında üretimine zarurî orta verdi. Tofaş, Bursa fabrikalarında üretimi 19 Mart’ta durdurdu. 5 Nisan’da yine faaliyete geçecek olan Tofaş, fabrikada periyodik bakım yapıyor. Ford Otosan ise bugünden başlamak üzere üretime 9 Nisan’a kadar orta verdi.
Türkiye’de otomotiv sanayi üretiminin 2021’de 1.5 milyon adet düzeyinde gerçekleşmesi bekleniyor. Krizin Türkiye’de öbür fabrikalara yayılması halinde, 2021’de 2 ila 5 bin adetler düzeyinde üretim kaybı yaşanabileceği iddia ediliyor. Fakat bu kaybın yıl içinde telafi edilebileceği söyleniyor.
TAHLİL YOLLARI ARANIYOR
Tahlil için çeşitli uğraşlar da var. Intel 20 milyar dolara Arizona’da iki büyük çip fabrikası kurma yolunda adımlar atıyor. Mikro işlemci ve mikro denetleyici eserleri üreten firmalar da üretimdeki daralma dışında diğer problemlerle ilgileniyor. En büyük üreticilerden NXP ve Infineon’un Teksas fabrikaları süreksiz olarak kapandı. Japon Renesas’ın bir fabrikasında da yangın çıktı. Bu tıp sıkıntılar da tahlil bulunmasını engelliyor.
AKILLI TELEFON ÜRETİCİLERİ KAYGILI
İşin akıllı telefon ayağında büyük üreticiler epey sıkıntılı. Tayvanlı bir araştırma firması olan TrendForce, yılın ikinci çeyreğinde akıllı telefon üretiminin yüzde 5 etkileneceğini kestirim ediyor. Çiplere yılda 58 milyar dolar harcayan 2 trilyon dolarlık Apple bile yeni modeli iPhone 12’nin lansmanını geçen yıl iki ay ertelemek zorunda kalmıştı. Dünyanın en büyük çip üreticilerinden olan Samsung ise ‘ciddi bir dengesizlik’ oluştuğu vurgusu yaptı. Markanın yeni Note serisinin lansmanı da gecikecek. (Takvim)
