DENİZ KILINÇ
Rusya ve Ukrayna arasında ilk olarak 2014’te ateşlenen Ukrayna’ya bağlı Donetks ve Luhanks’ı kapsayan Donbass bölgesinde gerilim yeniden yükseliyor. Rusya parlamentosu alt kanadı Duma Dış İşleri Komitesi başkanı Leonid Slutskiy, önceki gün Ukrayna’nın bir savaş başlatmak üzere olduğunu ve bunun “Ukrayna’nın sonu olacağını” söyledi. Çatışmaların göbeğinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy ile önceki gün gerçekleştirdiği görüşme sonrası “Karadeniz’de barış” çağrısı yaptı. Öte yandan Avrupa Parlamentosu ise gerilimden Rusya’yı sorumlu tutarak Batılı ülkeleri Rus yaptırımlarını sertleştirmeye davet ediyor.
Rusya: Ukrayna savaş başlatmak üzere
Geçen hafta Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy’nin ülkenin Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO) üyeliğine yönelik çağrıları Rus otoriteleri de harekete geçirmişti. Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov, Kiev’nin NATO ile bir ittifaka girmesinin durumu daha da kötüleştireceğini söylemişti. Peskov’a paralel, Duma milletvekili Leonid Slutskiy Youtube’da katıldığı bir programda, “Rusya’nın kendi insanlarını bırakmayacağının farkında olan Ukrayna savaş başlatmak üzere. Ancak savaş başlatmak kesinlikle Ukrayna devletinin sonu olacak” uyarısını yaptı. Öte yandan Rusya’nın “bir savaşa” izin vermeyeceğinin altını çizen Slutskiy, “Siyasi muhaliflerimizin bizi ittiği şekilde hareket etmeksizin, her türlü tehdide uygun yanıt verme imkanlarına sahibiz” dedi.
Ukrayna: Rusya tarafından provoke edilebiliriz
Son dönemde Rus askeri güçlerinin bölgede etkinliğini artırmasının ardından Ukrayna Savunma Bakanı Andrii Taran, Ukrayna’nın Rusya tarafından provoke edilebileceğini söyledi. Rusya’nın, bölgedeki Rus yanlılarının haklarının ihlal edildiği gerekçesiyle çatışmaya devam edebileceği uyarısını yapan Taran, “Aynı zamanda, Rusya’nın Ukrayna’ya karşı çatışmaya devam etmesi yalnızca Kremlin’de en yüksek düzeyde bir kararla uygun olur” dedi.
ABD ile Ukrayna konusunda temas yok
Geçen hafta Karadeniz’e iki savaş gemisi gönderen ABD’de Beyaz Saray Sözcüsü Jen Psaki’nin bölgedeki durumdan endişeli olduklarını belirten açıklaması sonrası ABD’nin Rusya ile savunma bakanlığı düzeyinde görüştüğü iddiaları Rusya tarafından yalanlandı. Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Ryabkov, bakanlar düzeyinde bir temas planlanmadığını belirterek şöyle konuştu: “Savunma ve dışişleri bakanları düzeyinde, Amerikan temsilcileriyle Ukrayna konusunda herhangi bir temas bulunmamakta ve ileride de beklenmiyor, yaklaşık 7-10 gün önce yapılan temaslar farklı seviyelerde ve farklı hatlar üzerinden gerçekleşti.” Rus Ria haber ajansına yaptığı açıklamada Ryabkov ayrıca ABD’nin bu meselede “sorumlu bir yaklaşım sergilemesi” gerektiğini vurguladı ve “Washington’u bu ciddi konuda, başkentlerimiz arasında bilgi alışverişi konusunda, daha sorumlu yaklaşım sergilemeye ve gerilimi artırmamaya çağırıyoruz” dedi.
AB’den yaptırımları sertleştirme çağrısı
Avrupa Parlamentosu bünyesindeki Avrupa Halk Partisi (EPP) Grup Başkanı Manfred Weber, AB ve ABD’nin Rusya’ya yönelik yaptırımları sertleştirmesi gerektiğini savundu. Funke Medya’ya konuşan Weber, Moskova’nın “tehlikeli provokasyonlarına” devam ettiğini belirterek, Donbass’ta gerilimin artması durumda Rus iş insanlarının hesaplarının dondurulmasını ve Rusya’nın SWIFT sisteminden çıkarılmasını önerdi. Weber’e paralel, İngiltere Dışişleri Bakanı Dominic Raab da Rusya’yı bölgedeki tansiyonu düşürmeye çağırdı. Twitter’da yaptığı paylaşımda Raab, “ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ile Rusya’nın hemen gerilimi azaltması ve imzaladığı Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (OSCE) taahhütlerini yerine getirmesi üzerinde hemfikiriz” dedi.
Erdoğan: Karadeniz barış ve işbirliği denizi olsun
Çatışmaların ışığında önceki gün Ankara’da Zelenskiy ile bir araya gelen Cumhurbaşkanı Erdoğan, görüşmenin ardından yaptığı açıklamada tarafları ateşkesin korunması ve ihtilafın diyalogla çözülmesi için çağrı yaptı. Konuşmasında “Kırım’ın ilhakını tanımama kararımızı teyit ettik. Türkiye olarak Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü ve egemenliğini güçlü biçimde savunduk” diyen Erdoğan, Türkiye’nin öncelikli olarak Karadeniz’in “barış ve işbirliği denizi” olmaya devam etmesini umduğunu söyledi.
Rusya: Türkiye ABD gemileriyle ilgili bizi bilgilendirdi
Geçen hafta iki ABD savaş gemisinin Türk boğazlarından geçerek 4 Mayıs’a kadar Karadeniz’de kalacağı gelişmesinin ardından Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Cumhurbaşkanı Erdoğan telefonda görüşmüş, Kremlin açıklamasına göre konuşmada Putin, Montrö Sözleşmesinin kurallarına uyulmasına vurgu yapmıştı. Ayrıca Rusya’nın Ankara Büyükelçiliği Montrö uyarınca Türkiye’nin söz konusu gemiler hakkında Moskova’yı bilgilendirdiğini belirtmişti. 2020 Aralık’ta Türkiye ve Ukrayna arasında korvet ve SİHA’ların üretim ve teknoloji transferi için bir dizi anlaşma imzalanmış, anlaşmalardaki amacın Karadeniz’de ve Azak Denizi’nde güvenliğin artırılması için Ukrayna donanmasının güçlendirilmesinin hedeflendiği açıklanmıştı.
