İlk versiyonu 2018’in Kasım ayında piyasaya sürülen Uniswap, üçüncü versiyonunun lansmanını 5 Mayıs’ta gerçekleştirmeyi planlıyor. Popüler bir AMM (Otomatik Market Yapıcı) olan Uniswap, güncellemesini Ethereum ana ağı üzerinde aktifleştirecek. Platforma, likidite ve işlem ücretini kapsayan iki büyük yenilik ve birçok ayrıcalık geliyor. Yaklaşık son bir yıldır V2’yi kullanan Uniswap bu değişimden nasıl etkilenecek? Uniswap V3 hakkında merak edilenleri sizler için araştırdık.
Öncelikle Uniswap, merkeziyetsiz bir şekilde token alışverişi yapılabilen ve Ethereum blokzinciri üzerinde çalışan bir platformdur. Kısaca açıklamak gerekirse, Uniswap, DeFi (merkeziyetsiz finans) protokolü ve borsasıdır. Merkezi borsaların aksine, Aynı zamanda DeFi token’larının rahatlıkla çalışabildiği bir otomatik piyasa yapıcıdır. Uniswap kullanıcıları, aracılar olmaksızın, finansal hizmetlerden yararlanabilirler. Değişmezlik, karşı taraf riskinin azaltılması ve yüksek güvenlik ile merkeziyetsizliğin ideal özelliklerin taşıyan Uniswap, geçtiğimiz sene DeFi piyasasının revaçta olduğu dönemde oldukça ilgi gördü.
The Block’un verilerine göre işlem hacmi en yüksek olan merkeziyetsiz borsa Uniswap ve birinciliğini 2020 Temmuz ayından beri koruyor. 31 Mart 2021 itibari ile aylık 66.67 milyar dolarlık hacme sahip merkeziyetsiz finans borsaları arasında, Uniswap’ta 40.34 milyar dolarlık işlem yapılmış.
DeFi Pulse’un verilerine göre, Uniswap merkeziyetsiz borsalarda kilitli olan miktar açısından, 4.39 milyar dolar ile ikinci sırada yer alıyor.
Uniswap V3
Uniswap’ın geliştirici takımı ikinci versiyonu yayınlamadan önce üçüncüsü hakkında çalışmalara başlamıştı fakat detayları 23 Mart 2021 tarihine kadar açıklamadılar. Üçüncü versiyon aynı zamanda Ethereum’da yaşanan ölçeklenebilirlik problemini çözmek için ikinci katman çözümler getirecek. Takvimlerine göre bu gelişmeyi Mayıs 2021’in başlarında görebileceğiz.
Güncelleme ile birlikte açık kaynağın getirdiği sorunları çözmek amacıyla “Business Source Licence 1.1” (İş Kaynağı Lisansı 1.1) isimli bir yenilik getiriyor. Bu özellik sayesinde reklam ve üretim için alınan açık kaynaklar iki yıl boyunca limitli bir halde olacak. İki yılın ardından ise genel kamu lisansına dönüşecek.
Önemli değişimler
Odaklanmış likidite: Likidite sağlayıcılara daha fazla kontrol imkanı sunan özellik, fiyat aralığını genişleterek hedefine ulaşmayı planlıyor. Ek olarak, bireysel açılan pozisyonlar kümelenerek tek bir havuza düşüyor. Böylece, versiyon ikiye göre sermayenin daha etkili ve hızlı bir biçimde hareket etmesi bekleniyor. Likidite sağlayıcılarının kazancını arttırmanın yanı sıra, al-sat akışını önemli ölçüde güçlendiriyor.
Likidite sağlayıcılar, versiyon bir ve ikide ayrı ayrı eğriler oluşturup her eğri başına farklı havuz oluşturmaktaydı. Havuzların birleştirilmemesi ve bunun neticesinde havuzlar arası transferlerin yapılması, yüksek işlem ücretlerine sebep olmaktadır. Uniswap bir yıla yakındır hazırlandığı üçüncü versiyon ile güncelde yaşanan sorunları aşmayı hedefliyor.
Aktif likidite: Üçüncü versiyonun getirdiği yeniliklerden biri de aktif likidite özelliği olarak karşımıza çıkıyor. Kripto paranın değeri, likidite sağlayıcısının belirlediği aralığın dışına çıkarsa sağlayıcılar havuzdan çıkarılıyor ve kazançları durduruluyor. Bu durumda iki olasılık mevcut:
- Kripto varlığın eski fiyat aralığına dönmesini beklemek,
- Güncel fiyatları baz alarak aralığı yeniden oluşturmak.
DAI/USDC fiyat aralığı eğrisi. uniswap.org/blog/uniswap-v3 adresinden alınmıştır.
Esnek işlem ücretleri: Uniswap’ın ikinci versiyonunda işlem ücretleri %0.3 olarak belirlenmişti fakat geliştiriciler, kademeli bir sistem tasarladı. Üç adet ayrı yüzde (%0.05, %0.3 ve %1) üzerinden planlanan işlem ücretleri alınan riske göre farklı seviyede olan havuza aktarılıyor. Seviyeler, küçükten büyüğe olacak şekilde stabil, standart ve egzotik olarak isimlendirilmiştir.
Uniswap Oracle: Uniswap’ın geliştirdiği TWAP, zaman ağırlıklı fiyat ortalaması, versiyon ikide mevcuttu. Üçüncü versiyonun farkı ise herhangi TWAP indikatörünün, blokzincirin son dokuz gününde olması kaydıyla, hesaplanabiliyor olmasıdır. Uniswap, ikinci versiyona kıyasla oracle maliyetini yarı yarıya düşürdü.
Uniswap, V3 ile ezber bozuyor
Son olarak, Uniswap V3 ile getirilen yenilikler basit bir token takasının (SWAP) bile %30 daha az maliyetle yapılmasını sağlayacak. Yüksek işlem ücretleri, Blockchain toplulukları tarafından fazlasıyla eleştiriliyor. Dolayısıyla, bütün yeniliklerin “gas fee” probleminin düşünerek planlanılması Uniswap V3’ü ezber bozan bir güncelleme olarak tanımlamamızı sağlıyor. Son dönemlerde NFT trendinin gerisinde kalan DeFi, Uniswap geliştiricilerinin üstünde uzun süredir çalıştığı V3 ile etkili ve hızlı bir hale gelmesi olası gözüküyor.
En güncel gelişmelerden hemen haberdar olmak için Telegram kanalımıza katılın!
